Τα αποτελέσματα του προγράμματος PISA
Σάββατο, 9 Δεκεμβρίου 2023
Του Στράτου Στρατηγάκη
Μαθηματικού - Ερευνητή
Δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα του προγράμματος διεθνούς αξιολόγησης PISA που διεξάγει ο ΟΟΣΑ κάθε τρία χρόνια σε μαθητές της Α Λυκείου στις χώρες του. Η τελευταία αξιολόγηση καθυστέρησε ένα χρόνο λόγω της πανδημίας (έπρεπε να διεξαχθεί το 2021 και διεξήχθη το 2022).
Τα αποτελέσματα για την Ελλάδα ήταν τα αναμενόμενα: κάθε φορά και χειρότερα, σε κάθε αξιολόγηση όλο και πιο κάτω. Για να είμαστε όμως ακριβείς σε όλες τις χώρες οι επιδόσεις χειροτέρευσαν από τον προηγούμενο διαγωνισμό. Η αιτία είναι η προφανής: η πανδημία. Έτσι ο Μέσος Όρος των χωρών του ΟΟΣΑ μειώθηκε κατά 15 μονάδες στα Μαθηματικά, κατά 10 μονάδες στην κατανόηση κειμένου και κατά 2 μονάδες στις Φυσικές Επιστήμες. Στην Ελλάδα οι αντίστοιχοι αριθμοί είναι 21,19 και 11. Δηλαδή οι περισσότεροι πήγαν χειρότερα, αλλά εμείς πήγαμε πολύ χειρότερα.
Πέρα από την τελευταία αξιολόγηση που αποτύπωσε την πανδημία, σε όλους τους διαγωνισμούς οι επιδόσεις μας χειροτερεύουν από διαγωνισμό σε διαγωνισμό. Όπως βλέπουμε στον πίνακα 1 στην Κατανόηση Κειμένου ξεκινήσαμε από το 474 για να είμαστε τώρα στο 438, στα Μαθηματικά από το 445 βρεθήκαμε στο 430 και στις Φυσικές Επιστήμες από το 473 στο 441.
| Πίνακας 1: Επιδόσεις των Ελλήνων Μαθητών στην έρευνα PISA | |||
| Κατανόηση Κειμένου | Μαθηματικά | Φυσικές Επιστήμες | |
| PISA 2000 | 474 | ||
| PISA 2003 | 472 | 445 | |
| PISA 2006 | 460 | 459 | 473 |
| PISA 2009 | 483 | 466 | 470 |
| PISA 2012 | 477 | 453 | 467 |
| PISA 2015 | 467 | 454 | 455 |
| PISA 2018 | 457 | 451 | 452 |
| PISA 2022 | 438 | 430 | 441 |
| Πηγή: PISA, Επεξεργασία: Στράτος Στρατηγάκης | |||
Βέβαια μεσολάβησε η δεκαετία της οικονομικής κρίσης που έφερε πολύ μεγάλες περικοπές στα κονδύλια για την εκπαίδευση. Αυτό είχε πάρα πολλές συνέπειες: από τα κτίρια που έμειναν ασυντήρητα μέχρι τους εκπαιδευτικούς που δεν διορίστηκαν για 10 χρόνια, τους αναπληρωτές που φέτος θα φτάσουν σχεδόν τους 50.000. Με μπαλώματα έμεινε όρθια η εκπαίδευση τον καιρό της κρίσης και μετά ήρθε η πανδημία. Πράγματι μέχρι το 2012 η κατάστασή μας ήταν ελαφρά πτωτική.
Η πιο μεγάλη πτώση στις επιδόσεις των μαθητών μας εμφανίστηκε στην πανδημία. Οι επιδόσεις στην πανδημία των Ελλήνων μαθητών ήταν 51 μονάδες λιγότερες αθροιστικά και στα τρία αξιολογούμενα αντικείμενα, ενώ ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ ήταν 27 μονάδες. Χώρες πιο φτωχές από τη δική μας όπως η Σερβία έμειναν στα ίδια στον καιρό της πανδημίας (+1 μονάδα για την ακρίβεια) και τελικά μας ξεπέρασε. Το ίδιο και η Τουρκία που είχε πτώση μόλις 2 μονάδων στην πανδημία και φυσικά μας ξεπέρασε και αυτή. Από την άλλη η Κύπρος είχε πτώση 103 μονάδων και φυσικά βρίσκεται πολύ κάτω και από εμάς.
Τώρα είμαστε 42 μονάδες κάτω από το μέσο όρο του ΟΟΣΑ στα Μαθηματικά, 38 μονάδες κάτω από το μέσο όρο στην κατανόηση κειμένου και 44 μονάδες στις Φυσικές Επιστήμες. Κάτω από εμάς, αλλά πολύ κοντά, είναι η Ρουμανία, το Καζακστάν και η Μογγολία.
Ήμασταν, όμως, πάντα κάτω από το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, πράγμα που δείχνει ότι από την αρχή τα πράγματα δεν ήταν καλά. Να θυμηθούμε ότι η δεκαετία του 2000 ήταν χρυσή εποχή σε έξοδα του κράτους και, πράγματι, επενδύθηκαν πολλά χρήματα στην Εκπαίδευση. Συνεπώς είναι θέμα επενδύσεων στην Εκπαίδευση, αλλά όχι μόνο επενδύσεων.
Το πιο σοκαριστικό στοιχείο είναι νομίζω το ποσοστό των μαθητών μας που έχουν κακές επιδόσεις και στα τρία εξεταζόμενα αντικείμενα. Οι μαθητές ανάλογα με τις επιδόσεις τους κατατάσσονται σε ένα από τα 6 επίπεδα. Το επίπεδο 6 είναι το ανώτερο και το επίπεδο 1 το κατώτερο. Οι μαθητές μας που δεν κατάφεραν να φτάσουν στο επίπεδο 2 και στα 3 αντικείμενα είναι το 25,7%. Δηλαδή περισσότερο από ένα στα τέσσερα παιδιά είναι λειτουργικά αναλφάβητο. Τα αντίστοιχα ποσοστά σε μερικές χώρες είναι Εσθονία 5,2%, Φινλανδία 11,5%, Ισπανία και Ιταλία 12,9%, Κύπρος 40,3%.
Στο άλλο άκρο στο επίπεδο 6 φτάνει μόνο το 3,9% των μαθητών μας, στην Πολωνία το 15,3%, στην Εσθονία το 20%, στην Τουρκία το 7,3% και στην Κύπρο το 5,3%. Στα συνημμένα μπορείτε να δείτε τον πίνακα με όλα τα αποτελέσματα.
Έχουμε ακούσει το θαυμασμό για τον τρόπο που δημιούργησαν τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια στην Κύπρο και πώς προσείλκυσαν και πολλούς ξένους φοιτητές εκτός από τους δικούς τους. Πώς, όμως, σπουδάζουν οι Κύπριοι και παίρνουν το πτυχίο τους, όταν το 40,3% είναι λειτουργικά αναλφάβητοι; Τι επίπεδο σπουδών έχουν στα Πανεπιστήμιά τους;
Η αξιολόγηση PISA εκτιμά όχι τις γνώσεις των μαθητών, αλλά τι μπορούν να κάνουν με αυτά που έμαθαν. Πώς δηλαδή μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις που έχουν. Εδώ είναι το πρόβλημά μας. Δεν έχουμε καταφέρει ακόμη να απαλλαγούμε από την παπαγαλία που καθιστά τα παιδιά μας πνευματικά ανάπηρα. Γι’ αυτό δεν μπορούν να πάνε ούτε ένα βήμα παραπέρα από αυτά που ξέρουν. Κάποιοι λένε ότι φταίνε οι Πανελλαδικές Εξετάσεις. Είναι προφανές ότι όλοι προσαρμόζουν το μάθημά τους, στο Λύκειο, στα ζητούμενα των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Αν τους ζητάμε να παπαγαλίσουν θα παπαγαλίσουν. Αν τα θέματα απαιτούν την σε βάθος γνώση θα εκπαιδευτούν σ’ αυτό. Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι τα παιδιά που αξιολογούνται στο πρόγραμμα PISA είναι στην Α Λυκείου και δεν έχουν “μολυνθεί” ακόμη από τη λογική των Πανελλαδικών. Η παπαγαλία ξεκινάει, όμως, από το Δημοτικό για να φτάσουν στην Α Λυκείου να είναι το 25,7% λειτουργικά αναλφάβητοι. Αν αναλογιστούμε ότι τα παιδιά μας τρέχουν μετά το σχολείο σε ένα σωρό δραστηριότητες και είναι κατά γενική ομολογία σκληρά εργαζόμενοι και, τελικά, έχουμε αυτά τα αποτελέσματα είναι να τρελαίνεσαι…
| Μέσος Όρος στην PISA 2022 | διαφορά μέσου όρου δεκαετίας | PISA 2018 σε PISA 2022 | Υψηλή και χαμηλή απόδοση μαθητών | ||||||||
| Μ | Κατ. Κειμ. | Φ Ε | Μ | Κατ. Κειμ. | Φ Ε | Μ | Κατ. Κειμ. | Φ Ε | Ποσοστό μαθητών σε τουλάχιστον ένα αντικείμενο στο επίπεδο 5 ή 6 | Ποσοστό μαθητών και στα 3 αντικείμενα κάτω από το επίπεδο 2 | |
| Μέσος Όρος | Μέσος Όρος | Μέσος Όρος | Διαφ. σκορ | Διαφ. σκορ | Διαφ. σκορ | Διαφ. σκορ | Διαφ. σκορ | Διαφ. σκορ | % | % | |
| M. Όρος ΟΟΣΑ | 472 | 476 | 485 | -7 | -4 | -7 | -15 | -10 | -2 | 13,7 | 16,4 |
| Σιγκαπούρη | 575 | 543 | 561 | 6 | 12 | 12 | 6 | -7 | 10 | 44,5 | 4,2 |
| Ιαπωνία | 536 | 516 | 547 | 2 | 2 | 4 | 9 | 12 | 17 | 28,7 | 5,3 |
| Κορέα | 527 | 515 | 528 | -13 | -11 | -4 | 1 | 1 | 9 | 29,7 | 7,3 |
| Εσθονία | 510 | 511 | 526 | 1 | 11 | -3 | -13 | -12 | -4 | 20,0 | 5,2 |
| Ελβετία | 508 | 483 | 503 | -12 | -7 | -11 | -7 | -1 | 7 | 19,4 | 12,4 |
| Καναδάς | 497 | 507 | 515 | -17 | -9 | -12 | -15 | -13 | -3 | 22,7 | 8,1 |
| Ολλανδία | 493 | 459 | 488 | -20 | -25 | -23 | -27 | -26 | -15 | 19,0 | 20,2 |
| Ιρλανδία | 492 | 516 | 504 | -2 | -1 | -7 | -8 | -2 | 8 | 14,7 | 7,5 |
| Βέλγιο | 489 | 479 | 491 | -18 | -11 | -11 | -19 | -14 | -8 | 15,5 | 15,2 |
| Δανία | 489 | 489 | 494 | -9 | 0 | -3 | -20 | -12 | 1 | 12,8 | 10,3 |
| Ηνωμένο Βασίλειο | 489 | 494 | 500 | -1 | 2 | -10 | -13 | -10 | -5 | 17,9 | 12,0 |
| Πολωνία | 489 | 489 | 499 | 5 | 5 | -1 | -27 | -23 | -12 | 15,3 | 11,9 |
| Αυστρία | 487 | 480 | 491 | -9 | -5 | -14 | -12 | -4 | 1 | 14,6 | 15,5 |
| Αυστραλία | 487 | 498 | 507 | -21 | -14 | -16 | -4 | -5 | 4 | 20,7 | 12,1 |
| Τσεχία | 487 | 489 | 498 | -12 | 1 | -9 | -12 | -2 | 1 | 15,5 | 12,2 |
| Σλοβενία | 485 | 469 | 500 | -7 | -7 | -10 | -24 | -27 | -7 | 13,0 | 12,0 |
| Φινλανδία | 484 | 490 | 511 | -34 | -23 | -34 | -23 | -30 | -11 | 17,9 | 11,5 |
| Λετονία | 483 | 475 | 494 | 2 | 3 | -1 | -13 | -4 | 7 | 9,7 | 10,6 |
| Σουηδία | 482 | 487 | 494 | -9 | -11 | -2 | -21 | -19 | -6 | 17,0 | 15,2 |
| Νέα Ζηλανδία | 479 | 501 | 504 | -24 | -12 | -18 | -15 | -5 | -4 | 19,5 | 13,7 |
| Λιθουανία | 475 | 472 | 484 | -4 | 2 | -6 | -6 | -4 | 2 | 10,4 | 14,4 |
| Γερμανία | 475 | 480 | 492 | -12 | 2 | -17 | -25 | -18 | -11 | 14,6 | 16,7 |
| Γαλλία | 474 | 474 | 487 | -14 | -8 | -6 | -21 | -19 | -6 | 12,9 | 16,8 |
| Ισπανία | 473 | 474 | 485 | -4 | -1 | -2 | m | m | m | 10,6 | 12,9 |
| Ουγγαρία | 473 | 473 | 486 | -10 | -5 | -15 | -8 | -3 | 5 | 11,2 | 16,5 |
| Πορτογαλία | 472 | 477 | 484 | 8 | 7 | 5 | -21 | -15 | -7 | 10,1 | 13,8 |
| Ιταλία | 471 | 482 | 477 | 8 | 1 | -6 | -15 | 5 | 9 | 10,7 | 12,9 |
| Βιετνάμ | 469 | 462 | 472 | m | m | m | m | m | m | 6,3 | 12,2 |
| Νορβηγία | 468 | 477 | 478 | -7 | -5 | -7 | -33 | -23 | -12 | 13,8 | 17,5 |
| Μάλτα | 466 | 445 | 466 | 3 | 3 | 2 | -6 | -3 | 9 | 10,7 | 21,6 |
| ΗΠΑ | 465 | 504 | 499 | -8 | 2 | 5 | -13 | -1 | -3 | 18,1 | 14,8 |
| Σλοβακία | 464 | 447 | 462 | -16 | -13 | -20 | -22 | -11 | -2 | 9,5 | 22,2 |
| Κροατία | 463 | 475 | 483 | -1 | 0 | -10 | -1 | -3 | 10 | 9,7 | 13,6 |
| Ισλανδία | 459 | 436 | 447 | -24 | -24 | -27 | -36 | -38 | -28 | 6,8 | 23,3 |
| Ισραήλ | 458 | 474 | 465 | 11 | 13 | 7 | -5 | 3 | 3 | 15,1 | 21,3 |
| Τουρκία | 453 | 456 | 476 | 14 | 5 | 24 | 0 | -10 | 8 | 7,3 | 18,5 |
| Μπρουνέι | 442 | 429 | 446 | m | m | m | 12 | 21 | 15 | 4,5 | 30,0 |
| Σερβία | 440 | 440 | 447 | 3 | 16 | 4 | -8 | 1 | 8 | 5,0 | 24,5 |
| Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα | 431 | 417 | 432 | 7 | -12 | -8 | -4 | -14 | -2 | 8,8 | 33,9 |
| Ελλάδα | 430 | 438 | 441 | -9 | -12 | -21 | -21 | -19 | -11 | 3,9 | 25,7 |
| Ρουμανία | 428 | 428 | 428 | 6 | 15 | 3 | -2 | 1 | 2 | 5,0 | 33,2 |
| Καζακστάν | 425 | 386 | 423 | 10 | -4 | 6 | 2 | -1 | 26 | 2,2 | 32,8 |
| Μογγολια | 425 | 378 | 412 | m | m | m | m | m | m | 2,3 | 39,9 |
| Βουλγαρία | 417 | 404 | 421 | 3 | -5 | -11 | -19 | -16 | -3 | 4,6 | 38,3 |
| Μολδαβία | 414 | 411 | 417 | 14 | 20 | 5 | -6 | -13 | -12 | 1,7 | 37,1 |
| Κατάρ | 414 | 419 | 432 | 58 | 59 | 51 | 0 | 12 | 13 | 5,2 | 34,2 |
| Χιλή | 412 | 448 | 444 | -1 | 16 | 2 | -6 | -4 | 0 | 3,6 | 24,8 |
| Ουρουγουάη | 409 | 430 | 435 | -8 | 3 | 5 | -9 | 3 | 10 | 3,4 | 30,6 |
| Μαλαισία | 409 | 388 | 416 | 7 | -12 | 1 | -32 | -27 | -21 | 1,3 | 40,6 |
| Μαυροβούνιο | 406 | 405 | 403 | 10 | 9 | 0 | -24 | -16 | -12 | 1,5 | 41,3 |
| Μεξικό | 395 | 415 | 410 | 2 | 4 | 1 | -14 | -5 | -9 | 0,7 | 38,4 |
| Ταϊλάνδη | 394 | 379 | 409 | -8 | -20 | -8 | -25 | -14 | -17 | 1,3 | 46,3 |
| Περού | 391 | 408 | 408 | 26 | 38 | 33 | -9 | 8 | 4 | 1,3 | 40,8 |
| Γεωργία | 390 | 374 | 384 | 8 | -2 | 6 | -8 | -6 | 1 | 1,3 | 51,1 |
| Σαουδική Αραβία | 389 | 383 | 390 | m | m | m | 16 | -17 | 4 | 0,3 | 48,6 |
| Βόρεια Μακεδονία | 389 | 359 | 380 | m | -2 | m | -6 | -34 | -33 | 0,7 | 55,8 |
| Κόστα Ρίκα | 385 | 415 | 411 | -17 | -21 | -16 | -18 | -11 | -5 | 1,1 | 38,1 |
| Κολομβία | 383 | 409 | 411 | 9 | 12 | 15 | -8 | -4 | -2 | 1,5 | 40,7 |
| Βραζιλία | 379 | 410 | 403 | 10 | 7 | 5 | -5 | -3 | -1 | 2,6 | 42,2 |
| Αργεντινή | 378 | 401 | 406 | -5 | -2 | 7 | -2 | -1 | 2 | 1,5 | 42,7 |
| Τζαμάικα | 377 | 410 | 403 | m | m | m | m | m | m | 1,7 | 43,5 |
| Αλβανία | 368 | 358 | 376 | 4 | 12 | -5 | -69 | -47 | -41 | 0,8 | 56,2 |
| Ινδονησία | 366 | 359 | 383 | 0 | -5 | 0 | -13 | -12 | -13 | 0,1 | 59,0 |
| Μαρόκο | 365 | 339 | 365 | m | m | m | -3 | -20 | -11 | 0,0 | 68,5 |
| Ουζμπεκιστάν | 364 | 336 | 355 | m | m | m | m | m | m | 0,1 | 71,4 |
| Ιορδανία | 361 | 342 | 375 | -8 | m | m | -39 | m | m | 0,0 | 62,9 |
| Παναμάς | 357 | 392 | 388 | -4 | 15 | 5 | 4 | 15 | 23 | 1,2 | 50,4 |
| Φιλιππίνες | 355 | 347 | 356 | m | m | m | 2 | 7 | -1 | 0,2 | 71,3 |
| Γουατεμάλα | 344 | 374 | 373 | m | m | m | 10 | 5 | 8 | 0,1 | 63,8 |
| Ελ Σαλβαδόρ | 343 | 365 | 373 | m | m | m | m | m | m | 0,2 | 62,8 |
| Δομινικανή Δημοκρατία | 339 | 351 | 360 | m | m | m | 14 | 10 | 25 | 0,1 | 68,4 |
| Παραγουάη | 338 | 373 | 368 | m | m | m | 11 | 3 | 10 | 0,1 | 61,1 |
| Καμπότζη | 336 | 329 | 347 | m | m | m | 12 | 8 | 17 | 0,0 | 82,2 |
| Μακάο | 552 | 510 | 543 | 18 | 14 | 24 | -6 | -15 | 0 | 31,1 | 4,1 |
| Ταϊβάν | 547 | 515 | 537 | -6 | 8 | 2 | 16 | 13 | 22 | 34,8 | 7,9 |
| Χονκ Κονγκ | 540 | 500 | 520 | -3 | -5 | -21 | -11 | -25 | 4 | 29,7 | 7,2 |
| Περιοχές της Ουκρανίας (18 από 27) | 441 | 428 | 450 | m | m | m | m | m | m | 4,6 | 25,3 |
| Κύπρος | 418 | 381 | 411 | m | m | m | -32 | -43 | -28 | 5,3 | 40,3 |
| Μπακού (Αζερμπαϊτζάν) | 397 | 365 | 380 | m | m | m | -23 | -24 | -18 | 0,9 | 50,9 |
| Παλαιστινιακή Αρχή | 366 | 349 | 369 | m | m | m | m | m | m | 0,1 | 63,5 |
| Κόσοβο | 355 | 342 | 357 | m | m | m | -11 | -11 | -8 | 0,0 | 72,9 |
| Πηγή: ΟΟΣΑ | |||||||||||
https://www.naftemporiki.gr/society/1545488/ta-apotelesmata-toy-programmatos-pisa/