Top

Εκπαίδευση και αποδοχές

Σάββατο, 11 Μαρτίου 2023

Του Στράτου Στρατηγάκη 
Μαθηματικού - Ερευνητή

Πόσα παραπάνω χρήματα κερδίζει ένας πτυχιούχος Πανεπιστημίου από έναν απόφοιτο της υποχρεωτικής Εκπαίδευσης, έναν απόφοιτο Γυμνασίου δηλαδή και πόσα περισσότερα χρήματα από έναν απόφοιτο Λυκείου;

Ο ΟΟΣΑ μελετά το θέμα διότι υπάρχουν διαφορές από χώρα σε χώρα και οι μισθολογικές διαφορές αποτελούν ένα κρίσιμο μέγεθος στη διαμόρφωση των κοινωνικών ανισοτήτων που όσο αυξάνουν τόσο μεγαλώνουν τα κοινωνικά προβλήματα. Στην έρευνα του ΟΟΣΑ έχει προσαρμοστεί ο μέσος μισθός του αποφοίτου Λυκείου κάθε χώρας στο 100, ώστε να μπορούμε να δούμε εύκολα τη μισθολογική διαφορά ανά βαθμίδα και ανά χώρα. Όταν, λοιπόν δούμε στο μισθό του αποφοίτου Πανεπιστημίου την τιμή 132, αυτό σημαίνει ότι ο μισθός του είναι 32% μεγαλύτερος από το μισθό του αποφοίτου Λυκείου. Στη μελέτη του ΟΟΣΑ λαμβάνονται υπόψη οι εργαζόμενοι 25-64 ετών πλήρους απασχόλησης.

Οι μισθολογικές διαφορές από χώρα σε χώρα, που διαπιστώνουμε στον πίνακα είναι αρκετά μεγάλες και αντανακλούν και στην οργάνωση της κοινωνίας κάθε χώρας. Οι μικρότερες μισθολογικές διαφορές μεταξύ αποφοίτων Λυκείου και πτυχιούχων ΑΕΙ παρατηρούνται στην Αυστρία, τη Νορβηγία, τη Δανία, τη Σουηδία και τη Φινλανδία. Σ’ αυτές τις χώρες η μισθολογική διαφορά των πτυχιούχων ΑΕΙ από τους αποφοίτους Λυκείου είναι μικρότερη του 20%. Οι Δανοί δηλώνουν ευτυχισμένοι σε μεγαλύτερο ποσοστό από τους κατοίκους οποιασδήποτε άλλης χώρας. Ανάλογα είναι τα πράγματα και στις υπόλοιπες σκανδιναβικές χώρες και μισθολογικά και στο ποσοστό των ανθρώπων που δηλώνουν ευτυχισμένοι. Βέβαια το πρόβλημα με το αλκοόλ είναι πολύ έντονο σ’ αυτές τις χώρες, αλλά ίσως έχει να κάνει με το κρύο και την έλλειψη ηλιοφάνειας. Πάντως σε όλες τις έρευνες δηλώνουν τα μεγαλύτερα ποσοστά ευτυχισμένων ανθρώπων.

Η πολύ μικρή μισθολογική διαφορά αποτελεί ένα αντικίνητρο για να σπουδάσει κάποιος. Είναι δύσκολο να επενδύσει κάποιος σε σπουδές όταν δεν περιμένει σημαντικά οικονομικά οφέλη. Προφανώς δεν θα το κάνει αν υπάρχουν ακριβά δίδακτρα, αφού δεν υπάρχει περίπτωση να πάρει πίσω τα λεφτά που θα δαπανήσει σε δίδακτρα. Για να είναι μικρές οι μισθολογικές διαφορές απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι δωρεάν σπουδές.

Στον αντίποδα οι χώρες με τη μεγαλύτερη μισθολογική διαφορά είναι η Λιθουανία, η Γερμανία και οι ΗΠΑ. Η διαφορά εδώ είναι λίγο μεγαλύτερη από 60% επιπλέον του μισθού του αποφοίτου Λυκείου. Η Γερμανία παρουσιάζει μεγάλη έλλειψη πτυχιούχων και εισάγει γιατρούς και μηχανικούς από άλλες χώρες. Η μεγάλη έλλειψη καθορίζει και τους υψηλούς μισθούς. Πιστεύω ότι η έλλειψη επιστημόνων γενικότερα στη Γερμανία έχει να κάνει με το εκπαιδευτικό της σύστημα, που δεν έχει προσαρμοστεί στη νέα εποχή, που απαιτεί περισσότερους πτυχιούχους. Σε άλλη έρευνα του ΟΟΣΑ φαίνεται ότι η Γερμανία παράγει πολύ μικρό αριθμό πτυχιούχων και βρίσκεται μακριά από το στόχο του 40% που έχει θέσει η ΕΕ. Αναμενόμενο είναι, λοιπόν, να είναι υψηλοί οι μισθοί.

Στις ΗΠΑ τα δίδακτρα στα Πανεπιστήμια είναι πάρα πολύ υψηλά. Οι σπουδές αποτελούν σοβαρή οικονομική επένδυση. Τα δάνεια για σπουδές κυριαρχούν με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί πρόβλημα στην αμερικάνικη οικονομία με τα τεράστια ποσά που αποτελούν τα ανεξόφλητα δάνεια σπουδών. Όταν κάποιος έχει δανειστεί για να σπουδάσει πρέπει να ξεπληρώσει το δάνειό του. Αν δεν έχει υψηλό μισθό δεν θα μπορέσει ποτέ να ξεπληρώσει το δάνειό του, ούτε έχει νόημα να σπουδάσει, να υποβληθεί, δηλαδή, στα τεράστια έξοδα που απαιτούνται για τις σπουδές. Έτσι, λοιπόν, είναι αναμενόμενη η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις αποδοχές του πτυχιούχου από τον απόφοιτο Λυκείου που είναι 63% μεγαλύτερες. Η διαφορά αποδοχών από τον απόφοιτο Γυμνασίου είναι 119,59%, η μεγαλύτερη από όλες τις χώρες. Η μεγαλύτερη διαφορά παγκοσμίως από το μισθό του αποφοίτου λυκείου είναι και στους κατόχους μεταπτυχιακού με αποδοχές 219. Αν στη διαφορά αποδοχών συνυπολογίσουμε τις φυλετικές διακρίσεις και τη νοοτροπία του φαρ ουέστ που παραμένει κυρίαρχη ίσως κατανοήσουμε τις, σχεδόν καθημερινές, δολοφονίες αθώων.

Ο μέσος όρος της ΕΕ για τις αποδοχές των πτυχιούχων είναι 136 και των χωρών του ΟΟΣΑ είναι 144. Η Ελλάδα βρίσκεται κοντά στο μέσο όρο της ΕΕ με το μισθό του πτυχιούχου να είναι 132, λίγο χαμηλότερα από το μέσο όρο. Ο μισθός του αποφοίτου Γυμνασίου είναι στην ΕΕ 86, στον ΟΟΣΑ 83 και στην Ελλάδα 81.

Η προσδοκία για καλύτερες απολαβές αλλά και η δίψα των οικογενειών να πάρουν τα παιδιά τους ένα πτυχίο δημιούργησε την τάση να θέλουν σχεδόν όλοι να πάνε στο Πανεπιστήμιο. Αν προσμετρήσουμε και το γεγονός ότι πριν 40 χρόνια (το 1981 συγκεκριμένα) επτά στους δέκα εργαζόμενους είχαν πάει από κάποιες τάξεις μέχρι απολυτήριο Δημοτικού, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΛ.ΣΤΑΤ., καταλαβαίνουμε γιατί αυτοί η δίψα για σπουδές είναι τόσο έντονη.

Φυσικά η έρευνα του ΟΟΣΑ κάνει αναγωγή με τις αποδοχές των αποφοίτων Λυκείου να βρίσκονται στο 100 και από αυτό υπολογίζονται οι αποδοχές των πτυχιούχων και των αποφοίτων Γυμνασίου. Δεν απεικονίζεται στην έρευνα, δηλαδή, το ύψος των μισθών, που όλοι πια λένε ότι στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλοί. 

Σχετικό Εισόδημα εργαζομένων ανά εκπαιδευτικό επίπεδο
	μέχρι Γυμνάσιο	Μεταδευτεροβάθμια Εκπαίδευση	Πτυχίο	Μεταπτυχιακό ή Διδακτορικό
Αυστρία	79	114	106	178
Αυστραλία	89	108	137	150
Βέλγιο	90	109	123	157
Γαλλία	90		142	181
Γερμανία	78	116	167	171
Δανία	89	123	114	144
Ελβετία	80		131	158
Ελλάδα	81	102	132	170
Εσθονία	94	91	128	138
Ηνωμένο Βασίλειο	73		140	168
ΗΠΑ	74		163	219
Ιρλανδία	98	111	158	193
Ισπανία	81	125	130	168
Ισραήλ	77		151	208
Καναδάς	85	120	143	173
Κορέα	78		138	182
Λετονία	93	97	143	154
Λιθουανία	92	106	167	193
Λουξεμβούργο	85	107	155	170
Μεξικό	80		153	308
Μέσος Όρος ΕΕ - 22	86	110	136	168
Μέσος Όρος ΟΟΣΑ	83		144	188
Νέα Ζηλανδία	90	96	122	152
Νορβηγία	85	100	107	135
Ολλανδία	86	105	132	177
Ουγγαρία	82	122	157	203
Πολωνία	86	101	140	162
Σλοβακία	80		126	158
Σλοβενία	83		142	186
Σουηδία	87	117	116	145
Τσεχία	67		131	167
Φινλανδία	100	114	119	156
Πηγή: ΟΟΣΑ Επεξεργασία: Στράτος Στρατηγάκης