Τους εκπαιδεύουμε στη βία και μετά αναρωτιόμαστε γιατί είναι βίαιοι
Σάββατο, 27 Νοεμβρίου 2021
Του Στράτου Στρατηγάκη
Μαθηματικού - Ερευνητή
Πολλά κρούσματα βίας ανηλίκων παρατηρούνται τελευταία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας 400 ανήλικοι έχουν πέσει θύματα βίας ή ληστείας από τις αρχές του έτους. Η πανδημία φταίει είναι η πρώτη σκέψη. Πιστεύω ότι η πανδημία είναι μόνο η αφορμή. Πράγματι ο εγκλεισμός, ο φόβος για την υγεία των δικών μας ανθρώπων, η ανασφάλεια για το αύριο έχει τσιτώσει τα νεύρα όλων μας, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων βίας σε όλες τις ηλικίες, γυναικοκτονίες και βία ανηλίκων. Πρόσφατα μαθήτρια έσβησε το τσιγάρο της το μάτι συμμαθήτριάς της, άλλης κοπέλας έκοψαν τα μαλλιά, όλα αυτά μέσα σε σχολεία. Συμμορίες ανηλίκων κλέβουν και δέρνουν άλλους ανηλίκους και πάει λέγοντας.
Ελπίδα όλων είναι να περάσει η πανδημία και να ηρεμήσουν τα πνεύματα. Η βία των εφήβων, όμως, ήρθε για να μείνει, διότι, πιστεύω, ότι έχει και άλλες αιτίες. Είναι προϊόν εκπαίδευσης που παίρνουν από πολλές πηγές. Οι σημερινοί έφηβοι έχουν μεγαλώσει την τελευταία δεκαετία μέσα στη βία. Ας ξεκινήσουμε από την τηλεόραση. Οι αστυνομικές σειρές περιέχουν πάντα πυροβολισμούς και φόνους. Χωρίς ξύλο και φόνους αστυνομική σειρά δεν γίνεται. Αναμενόμενο· αν δείτε, όμως, αστυνομικές σειρές εποχής έχουν πολύ λιγότερη βία. Όταν, όμως, τα παιδιά μας έχουν υπερέκθεση σε αστυνομικές σειρές, αφού κάθε κανάλι προβάλει τουλάχιστον μία, το πράγμα δυσκολεύει. Προσθέστε τις κινηματογραφικές ταινίες που προβάλουν τα ιδιωτικά κανάλια, που είναι γεμάτες κυνηγητά, καταστροφές αυτοκινήτων και φυσικά πυροβολισμούς και φόνους για να δούμε ότι κάθε παιδί που βλέπει τηλεόραση βλέπει τουλάχιστον τρεις φόνους κάθε μέρα. Φυσικά υπάρχει και η σήμανση ότι η ταινία είναι κατάλληλη πάνω από τα 16. Πρόκειται απλά για αποποίηση ευθύνης αυτού που προβάλει την ταινία ή τη σειρά: Εγώ σου είπα να μη το δεις αν το είδες δικό σου πρόβλημα. Φυσικά και το βλέπουν. Δεν έχω δει ποτέ έφηβο να αλλάξει κανάλι διότι η ταινία ήταν για ενηλίκους και αυτός δεν ήταν. Αντίθετα θα τη δει για να απολαύσει το απαγορευμένο.
Ας προχωρήσουμε στις πλατφόρμες τηλεοπτικού περιεχομένου. Τα ίδια και χειρότερα. Σειρές και ταινίες με το κιλό με το ίδιο περιεχόμενο. Δεν είναι δυνατό τα μεγάλα στούντιο να έχουν ανθρώπους με τόσες ιδέες, ώστε να γυρίζονται χιλιάδες ταινίες και σειρές κάθε χρόνο, αφού η ζήτηση είναι μεγάλη. Αναγκαστικά, ελλείψει ιδεών, φτιάχνουν ταινίες με τρεις φόνους και 5 κυνηγητά με αυτοκίνητα και έχουν προϊόν προς πώληση.
Φτάνουμε στο internet. Τα videogames έχουν ως βάση τους τι άλλο τους φόνους. Ατελείωτες ώρες περνούν οι έφηβοί μας στις οθόνες παίζοντας είτε μόνοι είτε με διαδικτυακή παρέα τα παιγνίδια σκοτώνοντας εκατοντάδες κάθε μέρα.
Τα παιδιά μας λοιπόν είναι περικυκλωμένα από βία. Ό,τι και αν κάνουν, θα πέσουν πάνω σε βία: ξύλο και σκοτωμοί σε υπερβολικές δόσεις κάθε μέρα. Πρόκειται για συστηματική και συνεχή εκπαίδευση, που θα ζήλευε… κάθε εκπαιδευτικό σύστημα. Ας βάλουμε στην εξίσωση και την έμφυτη τάση για μίμηση των παιδιών και των εφήβων, αφού η μίμηση είναι κι αυτή μία διαδικασία μάθησης. Πόσα πολλά πράγματα έμαθαν μιμούμενα τα παιδιά: από το να περπατάνε μέχρι να μιλάνε. Μετά, λοιπόν, από μία δεκαετία εκπαίδευσης στη βία κάποιοι έφηβοι βγάζουν βία. Αναμενόμενο δεν είναι; Το παράξενο θα ήταν να μη συνέβαινε. Τόσο συστηματική εκπαίδευση στη βία, στα όρια της πλύσης εγκεφάλου, είναι αδύνατο να μην αγγίξει κάποιους εφήβους (ευτυχώς λίγους ακόμη).
Όταν παίρνεις την κουλτούρα μιας χώρας και την αντιγράφεις συστηματικά, την κάνεις πρότυπό σου, θα πάρεις και τα προβλήματα που γεννά αυτή η κουλτούρα· πάνε πακέτο. Εμείς συνολικά στην Ευρώπη έχουμε υιοθετήσει απολύτως την αμερικάνικη κουλτούρα, όχι μόνο στις ταινίες και τις σειρές, που αγοράζουν τα κανάλια με το κιλό μισοτιμής, αλλά παντού. Για να δούμε ένα άλλο παράδειγμα: Είναι γνωστό ότι οι αγγλοσάξονες γενικά δεν έχουν κουζίνα. Πώς κατάφεραν να μας πείσουν ότι έχουν εξαιρετική κουζίνα και τα μπέργκερ και το τσένταρ να έχουν γίνει trendy; Μέχρι και το Halloween, μια γιορτή με κέλτικη καταγωγή, προσπαθούν να μας φέρουν και άρχισε δειλά – δειλά να γιορτάζεται και στην Ελλάδα. Σε λίγο θα φέρουν και τη μέρα των ευχαριστιών, αν και από αυτό μπορεί να μας σώσει η… Εκκλησία.
Είναι λογικό, λοιπόν, όταν αντιγράφουμε ότι κάνουν οι Αμερικάνοι ότι θα πάρουμε και τα προβλήματά τους. Η βία κάθε μορφής, προφανώς και των ανηλίκων, είναι ένα από τα μεγάλα προβλήματα της Αμερικής, που μαζί με την οπλοκατοχή και τα γκέτο κάνουν τις βίαιες συμπεριφορές των δικών μας εφήβων να μοιάζουν παιδικές. Στην Αμερική οι ανήλικοι εισβάλουν οπλισμένοι στα σχολεία και σκοτώνουν όποιον συναντήσουν, όπως διαβάζουμε κάθε τόσο στις ειδήσεις.
Στην Κίνα, αντίθετα, επιτρέπουν στους εφήβους το online gaming μόνο τρεις ώρες την εβδομάδα. Πρόκειται για στέρηση ελευθερίας, θα πουν κάποιοι. Φυσικά, μου φαίνεται υπερβολικό, δεν είναι δυνατό να σταθεί ένα τέτοιο μέτρο στην Ευρώπη. Στην Κίνα υπάρχει άλλη κουλτούρα και άλλο καθεστώς και μπορεί να εφαρμοστεί κάτι τέτοιο· σ’ εμάς σίγουρα όχι και πολύ σωστά δεν υπάρχουν τέτοιες σκέψεις. Καταλαβαίνουμε, όμως, από τώρα, ποιος θα είναι ο νικητής στον ανταγωνισμό Αμερικής Κίνας στην επόμενη γενιά, από την εξέλιξη της νέας γενιάς στις δύο χώρες.
Αυτή η ανεξέλεγκτη έκθεση των παιδιών μας στη βία, χωρίς κανένα έλεγχο, μόνο καλά πράγματα δεν προμηνύει. Μπορεί κάποια στιγμή η πανδημία να τελειώσει, μπορεί να ηρεμήσουν λίγο τα νεύρα όλων μας, η βία των εφήβων, όμως, ήρθε για να μείνει. Πρόκειται για συστηματική εκπαίδευση των εφήβων, που δεν πρόκειται να σταματήσει, συνεπώς το κύμα βίας ανηλίκων θα αυξάνεται συνεχώς. Αν κάποιοι απορούν για τη βία που κυριεύει τους εφήβους μας, ας τους θυμίσουμε την παλιά παροιμία: μ’ όποιο δάσκαλο καθίσεις τέτοια γράμματα θα μάθεις.