Πανελλαδικές 2021: Τα θολά σημεία των ελάχιστων βάσεων εισαγωγής στα ΑΕΙ
Ειδικοί εξηγούν στην «Κ» τον ρόλο της ελάχιστης βάσης εισαγωγής και τις «καραμπόλες» που προκαλεί
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΛΑΚΑΣΑΣ
26.07.2021- Ενημέρωση: 30.07.2021
Την αγωνία των υποψηφίων που κινήθηκαν σε μέτριες βαθμολογίες για το πολυπόθητο εισιτήριο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση πυροδότησε η ανακοίνωση των ελάχιστων βάσεων εισαγωγής (ΕΒΕ) σε κάθε τμήμα ΑΕΙ, οι οποίες θα ισχύσουν από φέτος για πρώτη φορά. Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, 90.851 υποψήφιοι των γενικών και επαγγελματικών λυκείων θα διεκδικήσουν σχεδόν ίδιο με πέρυσι αριθμό θέσεων, δηλαδή περίπου 73.500 θέσεις. Η μεγαλύτερη ομάδα –75.435– είναι οι υποψήφιοι γενικών λυκείων. Εξ αυτών, ο ένας στους τρεις υποψηφίους βρίσκεται στο βαθμολογικό μεταίχμιο.
Ομως δεν είναι μόνον οι επιδόσεις στα υποχρεωτικά μαθήματα που θα κρίνουν την εισαγωγή, αλλά και στα ειδικά μαθήματα που είναι απαραίτητα για την επιτυχία σε συγκεκριμένα τμήματα. Μάλιστα, η ΕΒΕ των ειδικών μαθημάτων δεν αποκλείεται να αποτελέσει την αιτία για να μείνουν, για πρώτη φορά στα χρονικά, κενές θέσεις σε περιζήτητα τμήματα όπως η Γραφιστική Αθηνών.
Συνολικά υπολογίζεται ότι θα μείνουν κενές περίπου 25.000 θέσεις, οξύνοντας την πολιτική κόντρα κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Παιδείας επιμένουν μιλώντας στην «Κ» ότι η θεσμοθέτηση ελάχιστης βάσης εισαγωγής τόσο για τα υποχρεωτικά όσο και για τα ειδικά μαθήματα υπηρετεί τη φιλοσοφία του σχεδιασμού του υπουργείου για βελτίωση του επιπέδου των εισακτέων. Σήμερα, μετά την ανακοίνωση των βαθμολογικών επιδόσεων των υποψηφίων και των ΕΒΕ ανά τμήμα, η «Κ» παρουσιάζει θολά σημεία του νέου συστήματος, τα οποία οι υποψήφιοι και οι γονείς τους πρέπει να γνωρίζουν ενόψει της ανακοίνωσης των βάσεων εισαγωγής στα τέλη Αυγούστου ή στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Πιο συγκεκριμένα, ένας στους τρεις υποψηφίους που έχει γράψει μέσο όρο στα τέσσερα υποχρεωτικά μαθήματα λιγότερο από 8,27 αποκλείεται από την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Το 8,27 είναι ο χαμηλότερος μέσος βαθμός εισαγωγής και αφορά τα τμήματα του 4ου επιστημονικού πεδίου (οικονομίας και πληροφορικής). Οι ΕΒΕ στα άλλα τρία πεδία είναι στο 1ο πεδίο (ανθρωπιστικών, νομικών, κοινωνικών σπουδών) 8,94, στο 2ο πεδίο (θετικών και τεχνολογικών επιστημών) 9,50 και στο 3ο πεδίο (υγείας και ζωής) 9,70.
Επίσης, ένας υποψήφιος στους τρεις έχει εξασφαλίσει το εισιτήριο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και μένει να επιβεβαιώσει το τμήμα. Ωστόσο, το 30% των υποψηφίων με βαθμό από 8,27 έως 14,54 έχει περιορισμένες επιλογές στο μηχανογραφικό του δελτίο, καθώς δεν μπορεί να δηλώσει όλες τις σχολές του πεδίου του. Βέβαια, ο τρόπος υπολογισμού της ΕΒΕ δεν αποκλείει αδικίες. Ενδεικτικό είναι το εξής παράδειγμα, που παρουσίασε ο μαθηματικός Γιάννης Ζαμπέλης. Για το 2ο πεδίο η ΕΒΕ είναι 9,57. Ενας υποψήφιος έχει μέσο όρο στα 4 μαθήματα 9,6 και την ξεπερνά. Στον υπολογισμό των μονάδων (με βάση τους συντελεστές βαρύτητας με τους οποίους πολλαπλασιάζονται οι βαθμοί των δύο μαθημάτων αυξημένης βαρύτητας, Μαθηματικά και Φυσική) συγκέντρωσε 8.484. Αντίθετα, ένας άλλος υποψήφιος έχει μέσο όρο 9,5 και δεν ξεπερνά την ΕΒΕ, αλλά στο άθροισμα των μονάδων συγκέντρωσε 10.130 (αυτό συνέβη διότι είχε καλύτερη βαθμολογία από τον πρώτο σε Μαθηματικά και Φυσική). Ο πρώτος θα μπορεί να εισαχθεί, όχι όμως ο δεύτερος, παρότι συγκέντρωσε περισσότερες μονάδες!
Επίσης, όπως ανέφερε στην «Κ» ο μαθηματικός-αναλυτής Στράτος Στρατηγάκης, ένας υποψήφιος που έγραψε 16,9 στα Μαθηματικά δεν θα μπορεί να δηλώσει το τμήμα Μαθηματικών Θεσσαλονίκης. Ο συγκεκριμένος υποψήφιος έγραψε 14,7 στη Γλώσσα, 15 στη Χημεία, 10,6 στη Φυσική και 16,9 στα Μαθηματικά. Ο μέσος όρος του είναι 14,3. Η ΕΒΕ του τμήματος για το τμήμα Μαθηματικών Θεσσαλονίκης είναι 14,35. Ετσι, ο υποψήφιος δεν έχει δικαίωμα να δηλώσει το τμήμα στο μηχανογραφικό, παρότι συγκεντρώνει 14.379 μόρια. Αντίθετα μπορεί να εισαχθεί το Μαθηματικό Ιωαννίνων.
Οι συντελεστές
Από την άλλη, η ΕΒΕ προέκυψε με τον μέσο όρο των επιδόσεων των υποψηφίων ανά πεδίο, πολλαπλασιαζόμενο με ένα συντελεστή που επέλεξαν τα τμήματα. Το εύρος του συντελεστή για τον μέσο όρο των υποχρεωτικών μαθημάτων είναι από 0,8 έως 1,2, ενώ στα ειδικά μαθήματα είναι από 0,7 έως 1,1. Η διαφορά στην ανώτατη και την κατώτατη τιμή του εύρους φέρεται να προέκυψε από προσομοιώσεις που έγιναν στο υπουργείο Παιδείας ώστε η ΕΒΕ να είναι κοντά στο 10 (πρόκειται για το όριο που υπήρχε έως και πέρυσι για τα ειδικά μαθήματα). Ωστόσο, οι μέσοι όροι βελτιώθηκαν φέτος.
Ενδεικτικά, στο Γραμμικό Σχέδιο ήταν 15,79 και στο Ελεύθερο 14,24. Επίσης, αρκετά τμήματα επέλεξαν τους υψηλότερους συντελεστές που έφτασαν το Γραμμικό Σχέδιο μέχρι 17,37. Πολύ μεγάλη διαφορά από το 10 που χρειαζόταν μέχρι το 2020. Τα διαφορετικά κριτήρια για κάθε τμήμα θα δημιουργήσουν άνιση κατανομή των υποψηφίων στα αντίστοιχα και ισότιμα τμήματα. Οι υποψήφιοι που έγραψαν στο Ελεύθερο Σχέδιο πάνω από 14,24 είναι περίπου 550. Αν όλοι αυτοί έχουν βαθμολογηθεί πάνω από την ΕΒΕ του Γραμμικού και την ΕΒΕ του τμήματος θα έχουμε 550 υποψηφίους που θα μπορούν να δηλώσουν όλες τις αρχιτεκτονικές σχολές και τους υπόλοιπους 900 που θα μπορούν να δηλώσουν μόνο δύο τμήματα (Ιωάννινα, Χανιά). Αυτό θα έχει ως συνέπεια τη μη ομαλή κατανομή των προσφερομένων θέσεων στις αρχιτεκτονικές σχολές. Σε κάποιες σχολές θα μείνουν πολλές κενές θέσεις (π.χ. Ξάνθη) και σε άλλες σχολές θα υπάρξει συνωστισμός υποψηφίων.
Τα θολά σημεία του νέου συστήματος και οι εκπλήξεις για τους υποψηφίους θα αυξηθούν το 2022, όταν πλέον οι υποψήφιοι θα μπορούν να δηλώσουν μόνο περιορισμένο αριθμό σχολών (έως το 10% κάθε επιστημονικού πεδίου, δηλαδή από 15 έως 25 τμήματα), ενώ κάθε τμήμα θα πρέπει να ορίσει ξεχωριστούς συντελεστές βαρύτητας για κάθε μάθημα.
Κέντρα Ικανοτήτων, εκκολαπτήρια καινοτομίας και ανάπτυξης
Η λίστα κάθε Κέντρου Ικανοτήτων έχει πρώτο μεταξύ ίσων ένα πανεπιστήμιο. Ωστόσο περιλαμβάνει ερευνητικά κέντρα, εταιρείες με βαρύ όνομα στην Ελλάδα αλλά και άλλες –νεότερες, δυναμικές– που επιδιώκουν να ωφεληθούν από αυτήν τη συνέργεια. «Εκκολαπτήρια καινοτομίας ή clusters» χαρακτήρισε, μιλώντας στην «Κ», ο πρύτανης του ΕΜΠ Ανδρέας Μπουντουβής τα Κέντρα Ικανοτήτων που δημιουργούνται για πρώτη φορά στην Ελλάδα με στόχο να φέρουν στον ίδιο χώρο ΑΕΙ, ερευνητικά κέντρα και επιχειρήσεις. Αρχικός στόχος η βιωσιμότητα και η ανάπτυξη των κέντρων. Μελλοντικά δεν αποκλείεται να αποτελέσουν μια ελληνική Σίλικον Βάλεϊ. Σε αυτά θα μετέχουν όχι μόνο μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά και μικρομεσαίες που θα δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους σε μια προσπάθεια εξωστρέφειας, και από την πλευρά των ΑΕΙ θα συμμετάσχουν εκτός από τους καθηγητές και προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές. Τα οφέλη από αυτήν την ώσμωση είναι προφανή, ενώ, όπως ανέφερε στην «Κ» πρύτανης εμβληματικού ΑΕΙ της χώρας, ο ρόλος των πανεπιστημιακών θα είναι ιδιαίτερος καθώς ουκ ολίγες φορές θα κληθούν να ρίξουν γέφυρες μεταξύ… ανταγωνιστικών εταιρειών.
Ειδικότερα, όπως δήλωσε στην «Κ» ο γ.γ. Ερευνας και Τεχνολογίας Αθανάσιος Κυριαζής, στόχος είναι η ενίσχυση ολοκληρωμένων σχεδίων για τη δημιουργία Κέντρων Ικανοτήτων, τα οποία διαθέτουν την απαραίτητη υποδομή και τεχνογνωσία και έχουν ως βασικό σκοπό την υποστήριξη της καινοτομίας σε τομείς της ελληνικής οικονομίας, μέσω της παροχής εξειδικευμένων, καινοτόμων υπηρεσιών και προϊόντων και της μεταφοράς τεχνολογίας σε επιχειρήσεις, ιδίως μικρομεσαίες. Συνολικά δημιουργήθηκαν 17 Κέντρα Ικανοτήτων σε έξι θεματικούς τομείς: τεχνολογιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών και αγροδιατροφής (από τέσσερα), υλικών-κατασκευών, υγείας-φαρμάκων (από τρία), πολιτισμού, τουρισμού και δημιουργικών βιομηχανιών (δύο), και ένα στον τομέα της ενέργειας.
Κεντρική παραγωγή ενέργειας στη μεταλιγνιτική εποχή με υβριδοποίηση και τροποποίηση υφιστάμενων λιγνιτικών σταθμών για καύση βιομάζας και φυσικού αερίου, έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αποκεντρωμένη παραγωγή και εξοικονόμηση ενέργειας είναι ορισμένοι από τους στόχους του Ενεργειακού Κέντρου Ικανοτήτων που ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του ΕΜΠ και του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών του ΕΜΠ και με τη συνεργασία άλλων 11 επιχειρήσεων και φορέων. «Είναι εξαιρετική η συγκυρία της εκκίνησης του Ενεργειακού Κέντρου Ικανοτήτων, δεδομένης της γενικότερης έντονης δραστηριότητας και των μεγάλων προκλήσεων, σε ελληνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, που συνδέονται με το Green Deal. Είναι σημαντικό για το ΕΜΠ ότι καλείται να δραστηριοποιηθεί στο πλαίσιο ενός εταιρικού σχηματισμού με την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του ΕΚΙ, να προσανατολίσει και να διαθέσει δυνάμεις του από όλες τις σχολές στην ουσιαστική συνέργειά του με επιχειρήσεις του ενεργειακού τομέα και, λόγω και του συντονιστικού ρόλου του, να λειτουργήσει ως “καταλύτης” συνεργασιών μεταξύ των επιχειρήσεων που μετέχουν στο ΕΚΙ», αναφέρει στην «Κ» ο κ. Μπουντουβής.
Μεσογειακό Κέντρο Ικανοτήτων Αγροδιατροφής συστήθηκε στην Κρήτη με σύμπραξη 30 ιδιωτικών και 10 δημόσιων φορέων από τους τομείς της έρευνας, των επιχειρήσεων, της βιομηχανίας και των υπηρεσιών, του πρωτογενούς τομέα, της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της συμβουλευτικής επιχειρήσεων. Η κατάθεση της πρότασης αποτέλεσε κοινή πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου Κρήτης, του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας και του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, η οποία πλαισιώθηκε και υποστηρίχθηκε από τα τοπικά επιμελητήρια, την τοπική αυτoδιοίκηση και επιχειρήσεις από όλη τη χώρα. Η μεγάλη συμμετοχή φορέων καταδεικνύει τη σημασία της δράσης για την τοπική οικονομία με πολλαπλασιαστικά οφέλη. Και δη, μικρομεσαίων επιχειρήσεων αλλά και επαγγελματιών. Ενδεικτικό είναι ότι το Κέντρο Ικανοτήτων που ιδρύθηκε με τη συμμετοχή του ΑΠΘ έχει στόχο μεταξύ άλλων την υποστήριξη του ψηφιακού μετασχηματισμού των ΜΜΕ του κλάδου.
Από την πλευρά του το Πανεπιστήμιο Πατρών ανακοίνωσε την ίδρυση του πρώτου Κέντρου Ικανοτήτων για Δίκτυα Επικοινωνιών 5ης γενιάς και επόμενων γενιών (π-ΝΕΤ Competence Center) στην Ελλάδα, στο οποίο θα έχει τον συντονιστικό ρόλο.
«Αυτήν την εποχή υπάρχει σημαντική δυναμική στο πεδίο της καινοτομίας και στο ευρύτερο οικοσύστημα της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, ενώ γίνεται όλο και περισσότερο συζήτηση για την επιχειρηματική αξιοποίηση της έρευνας. Μέσα στο οικοσύστημα αυτό, τα πανεπιστήμια κατέχουν εξέχουσα θέση», αναφέρει ο πρύτανης του Οικονομικού Παν. Αθηνών Δημήτριος Μπουραντώνης. Και τονίζει: «Το Οικονομικό Πανεπιστήμιο έχει δώσει ιδιαίτερη έμφαση στο πεδίο της επιχειρηματικότητας, έχοντας πρωτοστατήσει εδώ και 20 χρόνια σε πολλαπλούς άξονες.
Το Κέντρο Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας του ΟΠΑ προέκυψε από τη συνένωση των δράσεων της Μονάδας Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας και της θερμοκοιτίδας ACEin. Το Κέντρο Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας αποτελεί μια πολύτιμη λειτουργική δομή τόσο για το ίδιο το πανεπιστήμιο και τους φοιτητές μας όσο και για το οικοσύστημα της καινοτομίας. Στρατηγικά εντάσσεται στο πλαίσιο των αξιών και των στόχων μας για να διευρύνουμε την εξωστρέφεια, να παρέχουμε τα ωφέλιμα αποτελέσματά της στην οικονομία.
Οι νεοφυείς επιχειρήσεις που έχουν ήδη δημιουργηθεί όλα αυτά τα χρόνια, οι περισσότερες με διεθνή προσανατολισμό, αποτελούν απόδειξη της συστηματικής και ολοκληρωμένης δουλειάς μας. Οι προσδοκίες μας, όμως, είναι ακόμα μεγαλύτερες. Φιλοδοξούμε το Κέντρο να αποτελέσει έναν ισχυρό διεθνή κόμβο, ο οποίος θα μεταφέρει τη σύγχρονη τεχνολογία με ταχείς ρυθμούς και θα αποτελεί σημείο αναφοράς για τη δημιουργία πρότυπων ερευνητικών και επιχειρηματικών έργων».
Το πρόβλημα των κενών θέσεων
Κενές θέσεις θα μείνουν κατά κύριο λόγο σε τμήματα περιφερειακών πανεπιστημίων. Ωστόσο, πρόβλημα με κενές θέσεις δεν θα έχουν μόνο τα περιφερειακά ΑΕΙ. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Τμήματος Γραφιστικής και Οπτικής Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής. Σε αυτό το τμήμα έχει υπολογιστεί –με βάση τον αριθμό των υποψηφίων που ξεπέρασαν την ΕΒΕ για τα υποχρεωτικά μαθήματα και για τα ειδικά μαθήματα του Σχεδίου (15,3 για το Γραμμικό Σχέδιο και 14,03 για το Ελεύθερο)– πως θα εισαχθούν περίπου 50 υποψήφιοι από τα γενικά και τα επαγγελματικά λύκεια, ενώ στο τμήμα δίνονται 240 θέσεις. Πρόβλημα δεν αποκλείεται να υπάρξει, και λόγω της χαμηλής ζήτησης από λίγους υποψηφίους τα τελευταία χρόνια, σε ξενόγλωσσες φιλολογίες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Η σύνοδος πρυτάνεων ζητά από την κυβέρνηση τη στήριξη των τμημάτων με κενές θέσεις, καθώς η χρηματοδότηση υπολογίζεται με βάση τον αριθμό εισακτέων.