Πανελλαδικές εξετάσεις: Πέντε μυστικά του μηχανογραφικού
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΛΑΚΑΣΑΣ
26.06.2017
Την επιλογή σχολών με γενικό περιεχόμενο, και όχι με εξειδικευμένο αντικείμενο, προτείνουν οι ειδικοί προς περίπου 105.000 υποψηφίους των Πανελλαδικών Εξετάσεων, οι οποίοι αυτές τις ημέρες –και έως τις 14 Ιουλίου– καλούνται να συμπληρώσουν το μηχανογραφικό τους δελτίο για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ. Αλλωστε, θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ η ολοκλήρωση ενός μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών, το οποίο θα οδηγήσει τον νέο στην επαγγελματική πορεία που θέλει να κάνει. Από την άλλη, η υποβολή του μηχανογραφικού δελτίου έχει πλέον καταστεί πολύ υψηλό εμπόδιο, καθώς η οικονομική κρίση έχει μετατρέψει την αγορά εργασίας σε δύσκολο γρίφο. Για παράδειγμα, το «πάγωμα» των προσλήψεων στον δημόσιο τομέα έχει τα τελευταία χρόνια ψαλιδίσει τις επαγγελματικές προοπτικές των περιζήτητων προ οκταετίας παιδαγωγικών τμημάτων. Το ίδιο συμβαίνει με τα τμήματα πολιτικών μηχανικών. Ωστόσο, ποιος γνωρίζει πώς θα είναι η κατάσταση στην οικονομία της χώρας όταν αποφοιτήσουν οι φετινοί εισακτέοι σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ;
Ειδικότερα, οι επιλογές των υποψηφίων δεν διαφοροποιούνται δραματικά κατ’ έτος. Κατά κύριο λόγο επιλέγουν τις υψηλόβαθμες σχολές με καλές επαγγελματικές προοπτικές, ενώ πολλοί διαλέγουν παρεμφερείς σχολές κοντά στο σπίτι για να αποφύγουν τα έξοδα της μετεγκατάστασης. Ομως φέτος οι επιλογές των υποψηφίων, όπως θα αποτυπωθούν στο μηχανογραφικό δελτίο τους, αναμένεται να επηρεάσουν σημαντικά την πορεία των βάσεων εισαγωγής σε ΑΕΙ/ΤΕΙ, καθώς καταγράφεται μια κρίσιμη διαφοροποίηση σε σχέση με το 2016, όταν εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το ισχύον σύστημα. Φέτος αυξήθηκαν εντυπωσιακά, συγκριτικά με πέρυσι, όσοι επέλεξαν να δηλώσουν και πέμπτο μάθημα, εκτός από τα τέσσερα υποχρεωτικά, ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση στις σχολές ενός δεύτερου επιστημονικού πεδίου. Σύμφωνα με τη μελέτη του εκπαιδευτικού-αναλυτή Στράτου Στρατηγάκη, πέμπτο μάθημα δήλωσαν συνολικά σε ποσοστό 53,44% περισσότεροι υποψήφιοι σε σχέση με το 2016 (21.615 πέρυσι - 33.166 φέτος). Το μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης καταγράφηκε μεταξύ των υποψηφίων ανθρωπιστικών σπουδών (60,12%), και ακολούθως των θετικών σπουδών (55%) και των σπουδών οικονομίας και πληροφορικής (33,81%).
Πρώτα οι επιθυμίες
Οι υποψήφιοι, προς το παρόν, καλό είναι να πειραματιστούν με το μηχανογραφικό δελτίο, το οποίο θα οριστικοποιήσουν μετά την ανακοίνωση των βαθμολογιών, στις 30 Ιουνίου ή το αργότερο έως τις 4 Ιουλίου. Ευρύτερα πάντως, όπως αναφέρει η ομάδα του φροντιστηρίου «Μεθοδικό» στον νέο οδηγό σπουδών των εκδόσεών της με τίτλο «Σπουδές & Επαγγέλματα», που περιλαμβάνει αναλυτικές πληροφορίες για τα προγράμματα σπουδών των πανεπιστημίων και ΤΕΙ, για τα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά, για τις δυνατότητες απασχόλησης και τις προοπτικές των επαγγελμάτων, υπάρχουν πέντε μυστικά του μηχανογραφικού δελτίου που οι υποψήφιοι πρέπει να γνωρίζουν:
• Η σειρά προτίμησης των σχολών πρέπει να εκφράζει αποκλειστικά τις επιθυμίες των υποψηφίων και να μην επηρεάζεται από τις βάσεις προηγούμενων ετών. «Δηλώνουμε πρώτα τα τμήματα στα οποία θέλουμε να σπουδάσουμε και όχι εκείνα που είχαν πέρυσι μεγαλύτερη βάση εισαγωγής», λένε οι εκπαιδευτικοί.
• Κάθε υποψήφιος μπορεί να δηλώσει όσα τμήματα θέλει από το ένα ή τα δύο επιστημονικά πεδία που έχει διαλέξει. Λιγότερα τμήματα δεν δίνουν περισσότερες πιθανότητες εισαγωγής, δηλαδή ένας υποψήφιος που δηλώνει λιγότερα τμήματα δεν αποκτά κανένα απολύτως πλεονέκτημα.
• Στη διαδικασία επιλογής για την εισαγωγή σε ένα τμήμα δεν παίζει ρόλο η σειρά προτεραιότητας με την οποία οι υποψήφιοι έχουν δηλώσει το τμήμα αυτό στο μηχανογραφικό τους. Τα μόρια που συγκέντρωσαν οι υποψήφιοι είναι το κριτήριο για την εισαγωγή.
• Δεν υπάρχει δυνατότητα μετά την οριστική υποβολή του μηχανογραφικού δελτίου να αλλάξει κανείς τις προτιμήσεις του. Αν έχει συγκεντρώσει μόρια που του επιτρέπουν να εισαχθεί σε περισσότερα τμήματα, θα εισαχθεί σε αυτό που έχει δηλώσει πρώτο.
• Το τελικό μηχανογραφικό δελτίο πρέπει να περιλαμβάνει αρκετά τμήματα σχετικά με το αντικείμενο σπουδών που έχει επιλέξει κάθε υποψήφιος, διευρύνοντας έτσι τις πιθανότητες επιτυχίας.
Οπως τονίζεται από τους ειδικούς, «το πλέον ενδεδειγμένο είναι οι υποψήφιοι να μην περιορίζουν πολύ δεσμευτικά τις επιλογές τους. Αλλωστε, οι πανελλήνιες εξετάσεις είναι η αρχή μιας πορείας, στη διάρκεια της οποίας ο καθένας θα έχει πολλές ευκαιρίες να υλοποιήσει τα όνειρά του».
Τάσεις των βάσεων στα πέντε πεδία
Η αύξηση του αριθμού των υποψηφίων που δήλωσαν πέμπτο μάθημα, τα σαφώς δυσκολότερα θέματα στα Μαθηματικά Προσανατολισμού σε σχέση με το 2016 και το ετήσιο χάσμα των βάσεων ανάμεσα σε τμήματα κεντρικών και περιφερειακών ιδρυμάτων, είναι από τις σταθερές φέτος στις τάσεις των βάσεων εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Συγκεκριμένα, με βάση τις πληροφορίες από τη βαθμολόγηση των γραπτών και τις εκτιμήσεις του εκπαιδευτικού - αναλυτή Στράτου Στρατηγάκη, προκύπτουν τα ακόλουθα πρώτα συμπεράσματα για την τάση των βάσεων ανά επιστημονικό πεδίο:
• 1ο, ανθρωπιστικών, νομικών και κοινωνικών επιστημών: Εχουμε περισσότερους υποψηφίους και αναμένουμε περίπου τις ίδιες επιδόσεις. Εκτιμάται, λοιπόν, ότι θα δούμε τις βάσεις να κινηθούν στα ίδια με πέρυσι επίπεδα, χωρίς να αποκλείεται μικρή αύξηση σε περιζήτητες σχολές (π.χ. νομικές).
• 2ο, θετικών και τεχνολογικών επιστημών (πολυτεχνεία, φυσικομαθηματικές κ.λπ.): Τα θέματα στα Μαθηματικά δυσκόλεψαν ιδιαίτερα τους φετινούς υποψηφίους. Αυτό, εάν προσμετρηθεί με την αύξηση του αριθμού των υποψηφίων σε σύγκριση με το 2016 και τις λιγότερες θέσεις εισακτέων, οδηγεί στην εκτίμηση ότι θα υπάρξει μείωση βάσεων στις υψηλόβαθμες σχολές και αυξητική τάση στις χαμηλόβαθμες σχολές.
• 3ο, υγείας: Εχουμε λιγότερες θέσεις στις υψηλόβαθμες σχολές και χειρότερες επιδόσεις των υποψηφίων. Ουσιαστικά, ο αριθμός των αριστούχων σε σύγκριση με τις θέσεις θα κρίνει τις βάσεις στις περιζήτητες ιατρικές σχολές, χωρίς πάντως να αποκλείεται η Ιατρική Αθήνας να «χάσει» τα 19.000 μόρια, αφού πέρυσι είχε βρεθεί στα 19.063, με άνοδο κατά 139 μόρια. Στην άλλη πλευρά, δηλαδή στα παραϊατρικά ΤΕΙ αναμένονται αυξητικές τάσεις, καθώς πολλοί υποψήφιοι ανθρωπιστικών σπουδών θα τα επιλέξουν αυξάνοντας τον ανταγωνισμό.
• 4ο, εκπαίδευσης: Η μεγάλη αύξηση του αριθμού των υποψηφίων δείχνει άνοδο των βάσεων στα παιδαγωγικά τμήματα, ύστερα και από την περυσινή καταβαράθρωσή τους κάτω από τα 10.000 μόρια (η βάση στο Παιδαγωγικό Ρόδου ήταν 9.887 μόρια).
• 5ο, οικονομίας-πληροφορικής: Ο περίπου ίδιος αριθμός υποψηφίων σε σχέση με το 2016 και η μεγάλη αποτυχία στα Μαθηματικά θα ρίξουν τις βάσεις σε όλη τη βαθμολογική κλίμακα.
Αρωγοί στους υποψηφίους
Κάθε Τρίτη και Πέμπτη οι φοιτητές της Unique Minds αναρτούν στο youtube νέα βίντεο με παρουσιάσεις σχολών. Και δεν είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο οι Unique Minds αποκρυπτογραφούν για τους επίδοξους συμφοιτητές τους το πρόγραμμα σπουδών, τις προοπτικές και τα μυστικά της σχολής τους. Εχουν ήδη διοργανώσει τρεις ημερίδες με στόχο τη σφαιρική ενημέρωση των μελλοντικών φοιτητών για τα πανεπιστημιακά τμήματα και τις παροχές των ιδρυμάτων.
Αλλωστε, όπως αναφέρουν οι εκπαιδευτικοί του φροντιστηρίου «Μεθοδικό», το πρώτο και βασικό βήμα πριν από την υποβολή του μηχανογραφικού δελτίου που πρέπει να κάνουν οι υποψήφιοι για τα πανεπιστήμια και ΤΕΙ είναι να ενημερωθούν αναλυτικά για τα τμήματα που τους ενδιαφέρουν. Οι βασικές πληροφορίες που πρέπει να συγκεντρώσουμε αφορούν το πρόγραμμα σπουδών κάθε τμήματος και το αντικείμενο των μαθημάτων, τις επαγγελματικές δυνατότητες και προοπτικές και τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων, καθώς και τα μεταπτυχιακά προγράμματα που μπορούν να συνδυαστούν με το βασικό πτυχίο και οι επαγγελματικές διέξοδοι που προσφέρει ένας τέτοιος συνδυασμός.
Ειδικότερα, η Unique Minds αποτελεί μη κερδοσκοπική φοιτητική οργάνωση, με πρωταρχικό στόχο να δώσει απαντήσεις στην ακαδημαϊκή αναζήτηση νέων παιδιών, προσανατολίζοντας, συμβουλεύοντας και κυρίως φέρνοντάς τα σε επαφή με κάθε αντικείμενο σπουδών, ώστε να κάνουν μια συνειδητή επιλογή σχολής.
Αρχικά, τα βασικά μέλη της οργάνωσης έχουν δημιουργήσει το Unibuddies, μια ηλεκτρονική πλατφόρμα σύνδεσης φοιτητών με μαθητές από όλη την Ελλάδα. Μέσα στην πλατφόρμα ο μαθητής συμπληρώνει μία φόρμα με τις σχολές που επιθυμεί και τα ενδιαφέροντά του και του προτείνεται ένας φοιτητής-μέντορας με τον οποίο και συνομιλούν. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 59 μέντορες-φοιτητές από 33 σχολές από 11 ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας μας (ενδεικτικά, το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το ΕΜΠ, το ΑΠΘ, το Πολυτεχνείο Κρήτης, το Δημοκρίτειο Θράκης και το ΤΕΙ Αθηνών). Στο ίδιο πλαίσιο, δύο φορές της εβδομάδα τα μέλη της Unique Minds αναρτούν στο Διαδίκτυο παρουσιάσεις σχολών από φοιτητές τους.
Η δεύτερη δράση της ομάδας είναι οι ημερίδες –με το όνομα «UNIque Days»– με σκοπό την παρουσίαση πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Ηδη, όπως εξήγησε μιλώντας στην «Κ» η εκ των ιδρυτικών μελών της πρωτοβουλίας Διάνα Βουτυράκου, έχουν διοργανωθεί τρεις ημερίδες, με την τελευταία να εστιάζει στην παρουσίαση των σχολών του ΕΜΠ και του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Συγκεκριμένα, 240 εθελοντές φοιτητές ενημέρωσαν περίπου 1.200 μαθητές, οι οποίοι βρέθηκαν στον χώρο της ημερίδας μαζί με τους γονείς τους, ενώ μετείχαν και καθηγητές της μέσης εκπαίδευσης. Οι μαθητές ενημερώθηκαν από τους φοιτητές, ενώ η ομάδα οργανώνει και προσομοιώσεις «σχολών» για να κατανοήσουν οι επισκέπτες πώς λειτουργεί στην πράξη η σχολή, τι μαθήματα κάνει, ποιες επαγγελματικές προοπτικές ανοίγει το πτυχίο της.
«Οι υποψήφιοι θα πρέπει να αρχίσουν να ενημερώνονται για τις επιλογές σχολών που θα έχουν από τον προηγούμενο Νοέμβριο πριν από τις Πανελλαδικές Εξετάσεις» παρατηρεί η Διάνα, η οποία είναι φοιτήτρια στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του ΕΜΠ. Η οργάνωση Unique Minds, όπως και οι σύμβουλοι επαγγελματικού προσανατολισμού των υποψηφίων, συμπληρώνουν το κενό που αφήνει η απουσία του μαθήματος στις κρίσιμες τάξεις του Λυκείου. Το μάθημα είναι μονόωρο στη Γ΄ Γυμνασίου, με αποτέλεσμα οι μαθητές να ενημερώνονται για τις επαγγελματικές επιλογές, τις τάσεις στην αγορά εργασίας και τα τμήματα των ΑΕΙ/ΤΕΙ, συνολικά για 25 ώρες ετησίως και τρία χρόνια νωρίτερα από τη στιγμή της επιλογής. Ουσιαστικά, οι υποψήφιοι της Γ΄ Λυκείου, και δη εκείνοι που θα κληθούν να επιλέξουν μεταξύ σχολών στις μεσαίες και χαμηλές βαθμολογικές κλίμακες (όπου και παρατηρείται συνωστισμός τμημάτων με παρεμφερή τίτλο), κινούνται στα θολά.
Το προφίλ των σχολών
Να σπουδάσω μηχανικός υπολογιστών ή πληροφορική; Σε τι διαφέρει το τμήμα διερμηνείας από ένα ξενόγλωσσο τμήμα; Κατανοώ τη διαφορά ανάμεσα στα τμήματα Φιλολογίας, Φιλοσοφίας και Ιστορίας-Αρχαιολογίας, ωστόσο ποια θα είναι η διαφορά εάν θέλω να διοριστώ στην εκπαίδευση; Ερωτήσεις, διλήμματα των υποψηφίων που χάνονται στη μετάφραση πολλών τμημάτων με συναφή τίτλο και συγκεχυμένες διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις επαγγελματικές προοπτικές που προσφέρουν. Πόσο μάλλον, που αρκετές σχολές δεν έχουν τα επαγγελματικά δικαιώματα στα οποία παραπέμπει ο τίτλος τους. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι το επίπεδο σπουδών τους είναι μέτριο ή χαμηλό.
Με τη συνδρομή της επιστημονικής ομάδας της Orientum-Σύμβουλοι Σταδιοδρομίας, που ετησίως εκδίδει το «Πάμε Πανεπιστήμιο», η «Κ» επιχειρεί να φωτίσει διαφορές παρεμφερών τμημάτων. Ενδεικτικά:
• Η βασική διαφορά μεταξύ των φιλολογικών τμημάτων ξένων γλωσσών και του μεταφραστικού τμήματος του Ιονίου Πανεπιστημίου είναι τα επαγγελματικά δικαιώματα. Οι απόφοιτοι των ξένων φιλολογιών μπορούν να διδάξουν την γλώσσα, σε αντίθεση με τους αποφοίτους του μεταφραστικού. Αντίθετα, οι δεύτεροι μπορούν να υπογράφουν επίσημες μεταφράσεις του κράτους, ενώ οι απόφοιτοι των ξένων φιλολογιών όχι. Μπορούν όμως να κάνουν μεταπτυχιακό στη μετάφραση ή τη διερμηνεία και να εργαστούν σε αντίστοιχες θέσεις, όπως και οι απόφοιτοι μεταφραστικού.
• Οι απόφοιτοι και των 20 τμημάτων Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Φιλολογίας και Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής-Ψυχολογίας εντάσσονται στον κλάδο των Φιλολόγων και, ως βασική επαγγελματική διέξοδο έχουν τη διδασκαλία σε δημόσιο (γυμνάσια, λύκεια) και ιδιωτικό (φροντιστήρια μέσης εκπαίδευσης) τομέα. Οι διαφορές των τμημάτων μεταξύ τους αφορούν α) τα μαθήματα που διδάσκονται σε κάθε τμήμα και β) τον βαθμό καλής γνώσης των αποφοίτων στα μαθήματα των Αρχαίων και Λατινικών, που κατά κύριο λόγο θα κληθούν να διδάξουν ως μετέπειτα εργαζόμενοι στην εκπαίδευση.
• Στα τμήματα Γεωπονίας, η βασική διαφορά είναι η ειδίκευση που δίνει κάθε τμήμα στην γενικότερη εκπαίδευση και ιδιότητα του γεωπόνου. Τα τμήματα που ασχολούνται με το δασικό κεφάλαιο και την αγροτική ανάπτυξη διαφέρουν λίγο στα μαθήματα από τα υπόλοιπα τμήματα Γεωπονίας. Οποιοδήποτε τμήμα γεωπονίας και να τελειώσει κάποιος, μπορεί με μεταπτυχιακό να κατευθυνθεί εκεί που θέλει.
• Μηχανικοί μηχανολόγοι, παραγωγής και διοίκησης, περιβάλλοντος, οικονομίας και διοίκησης, σχεδίασης προϊόντων και συστημάτων: Εκτός από τα πέντε «καθαρά» τμήματα των Μηχανολόγων Μηχανικών, τα υπόλοιπα αποτελούν στην ουσία κατευθύνσεις τους που έχουν γίνει αυτόνομα τμήματα. Εκτός από τα προγράμματα σπουδών τους, μια βασική διαφορά μεταξύ των τμημάτων αυτών είναι τα επαγγελματικά τους δικαιώματα στην αγορά εργασίας (μόνο τα τμήματα μηχανικών παραγωγής και διοίκησης έχουν την ίδια υπογραφή με τους μηχανολόγους μηχανικούς).
• Υπάρχουν 12 τμήματα Πληροφορικής σε πανεπιστήμια. Οι σπουδές σε αυτά διαρκούν τέσσερα χρόνια. Τα βασικά μαθήματά τους δεν διαφέρουν, αλλά το καθένα έχει μια ξεχωριστή κατεύθυνση/ειδίκευση, ανάλογα με το πρόγραμμα σπουδών του. Τα τελευταία 15 χρόνια τα τμήματα πληροφορικής ασχολούνται όχι μόνο με το software (λογισμικό), όπως έκαναν παλαιότερα, αλλά και με το hardware (υλικό). Το πρόγραμμα σπουδών των τμημάτων αυτών μοιάζει πολύ με τα τμήματα μηχανικών υπολογιστών και τα ΤΕΙ Πληροφορικής.
• Η βασική διαφορά μεταξύ των σχολών Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης Επιχειρήσεων είναι ότι το πρόγραμμα σπουδών των τμημάτων Διοίκησης Επιχειρήσεων περιλαμβάνει, κατά κύριο λόγο, πρακτικά μαθήματα που έχουν σχέση με τις επιχειρήσεις, ενώ τα τμήματα Οικονομικών Επιστημών περιλαμβάνουν περισσότερο θεωρητικά μαθήματα οικονομίας, οικονομικών σχέσεων και ανάλυσης, οικονομικής πολιτικής, φορολογικής πολιτικής κ.λπ.