Οταν το επάγγελμα είναι κληρονομικό
Η σχέση γονέων - παιδιών καταλυτική για την επιλογή καριέρας
Δημοσιεύτηκε 28/7/2007
Του Αποστολου Λακασα
Από φαρμακοποιό σε φαρμακοποιό και από γιατρό σε γιατρό! Το οικογενειακό δένδρο δεν λέει να... αλλάξει επάγγελμα σε ορισμένες περιπτώσεις. Οι παππούδες «κληροδοτούν» το επάγγελμά τους στον γιο και εκείνος στον δικό του γιο με αποτέλεσμα να αναρωτιέται κάποιος τρίτος «πόσο προσωπική είναι η απόφαση, πόσο ελεύθερη είναι η επιλογή επαγγέλματος από το γιο, τον εγγονό, πόσο πιέζουν οι γονείς τα παιδιά να συνεχίσουν τη δική τους δουλειά;».
Στο κατώφλι των ΑΕΙ και των ΤΕΙ βρίσκονται περίπου 70.000 μαθητές Λυκείων και ΤΕΕ που κατάφεραν να «πιάσουν» τα όρια εισαγωγής. Η υποβολή των μηχανογραφικών δελτίων από κάθε υποψήφιο με τις σχολές επιλογής του ολοκληρώθηκε χθες και για τους περισσότερους αποδείχθηκε γρίφος, αφού έπρεπε να επιλέξουν ανάμεσα είτε σε άγνωστες σχολές είτε σε άλλες με παρόμοιους τίτλους. Ο... γρίφος δυσκόλεψε αφού το μάθημα του επαγγελματικού προσανατολισμού, όπως γίνεται στα σχολεία, αποδεικνύεται ανεπαρκές. Ομως, κάποιοι υποψήφιοι είχαν ήδη επιλέξει προ πολλού, καθώς θα ακολουθήσουν την επιστήμη των γονιών τους. «Το παιδί επηρεάζεται από τους γονιούς. Πόσω μάλλον όταν και οι δύο έχουν το ίδιο επάγγελμα», μας είπε η κ. Λέττα Τσούνη, οδοντίατρος η ίδια, όπως και ο σύζυγός της. Ο γιος της επίσης σπούδασε οδοντίατρος. «Εμείς δεν θέλαμε να τον επηρεάσουμε. Βέβαια, τώρα θα τον βοηθήσουμε στο ξεκίνημά του. Μάλιστα, θα επιλέξει μια διαφορετική περιοχή από εμάς για το ιατρείο του» μας ανέφερε. Η κ. Μαργαρίτα Τσαρδάκα «κληρονόμησε» το φαρμακείο στο Παγκράτι από τη μητέρα της, ο σύζυγός της είναι φαρμακοποιός και η ίδια δείχνει ικανοποιημένη που η κόρη της Σοφία θέλει να γίνει φαρμακοποιός. «Η μητέρα μου είπε ότι θα έχω εξασφαλισμένη πελατεία και εισόδημα. Εκείνη στην αρχή θα με βοηθούσε με την πείρα της σε θέματα με τους προμηθευτές αλλά και τους πελάτες. Ταυτόχρονα, καθώς μου άρεσαν η χημεία, η βιολογία αποφάσισα να σπουδάσω φαρμακευτική. Γιατί όχι;» λέει στην «Κ». Παραδέχεται ότι υπάρχουν «επαγγελματικές» προστριβές με τη μητέρα της αλλά «τις ξεπερνάμε γρήγορα» και χαίρεται που «η κόρη μου η Σοφία είναι τυπική, και καθαρή και της αρέσει η δουλειά».
Αλλη περίπτωση: Γιατρός ο ίδιος και η σύζυγός του, ο κ. Κ. Δραγώτης από την Πάτρα είδε τα δύο παιδιά του (23 και 20 ετών) να σπουδάζουν οικονομικά και πληροφορική. «Πάντα είχαμε πολύ καλή επαφή με τα παιδιά. Ομως τα αφήσαμε μόνα να κάνουν τις επιλογές τους. Ισως να απέφυγαν την ιατρική επειδή έβλεπαν τον μπαμπά και τη μαμά να λείπει πολύ από το σπίτι, λόγω των εφημεριών. Νομίζω όμως ότι είναι χαρούμενα με τις επιλογές τους» μας λέει σήμερα. Tι κρύβεται όμως πίσω από την επαγγελματική συνέχεια ανάμεσα στις γενιές; Πόσο ελεύθερες είναι οι επιλογές των παιδιών;
«Αρκετά είναι τα παιδιά που ταυτίζονται με τις προσδοκίες που έχουν οι γονείς τους γι’ αυτά, προκειμένου να τους ευχαριστήσουν, ενώ χωρίς την γονεϊκή επιδοκιμασία και υποστήριξη, είναι συχνά απρόθυμα ακόμα και να εξερευνήσουν τις διαφορετικές προοπτικές καριέρας. Μια τέτοια υπακοή, όμως, μπορεί να τα οδηγήσει σε ένα επάγγελμα το οποίο δεν τους ταιριάζει, με αποτέλεσμα οι εργασιακές τους προοπτικές να είναι πολύ φτωχές, αφού η φύση της εργασίας δεν τους ταιριάζει» λέει στην «Κ» η ψυχολόγος κ. Μάριζα Χριστοδούλου. «Οι λόγοι για τους οποίους οι γονείς θέλουν τα παιδιά τους να ακολουθήσουν τα βήματα που έκαναν και οι ίδιοι είναι διότι βλέπουν τα παιδιά τους ως συνέχεια του εαυτού του και συνεπώς του ονόματός τους και του έργου τους. Επίσης, επιθυμούν τη συνέχιση της οικογενειακής παράδοσης που αποτελεί επίσης δημιούργημά τους, ενώ εάν οι ίδιοι νιώθουν μια φορά δικαιωμένοι που ακολούθησαν ένα πετυχημένο επάγγελμα, θα νιώθουν δύο φορές δικαιωμένοι, όταν αυτή η επιτυχία μεταβιβαστεί στο παιδί τους» προσθέτει. Και καταλήγει: «Τις περισσότερες φορές, όμως, τα νεαρά άτομα δεν θέλουν να ακολουθήσουν το έτοιμο σχέδιο που οι γονείς τους ετοίμασαν γι’ αυτά και αντιδρούν. Σε τέτοιες περιπτώσεις εμφανίζονται συγκρούσεις μεταξύ γονιών και παιδιού που προσπαθεί να ενηλικιωθεί υπερασπιζόμενο τις αποφάσεις και τις αξίες του». Ας τα ακούνε οι ενδιαφερόμενοι...
Ποιος επαγγελματικός προσανατολισμός;
Ελάχιστη σημασία δίνεται στο μάθημα του επαγγελματικού προσανατολισμού στα σχολεία. Διδάσκεται στους μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου μία ώρα εβδομαδιαίως για όλο το σχολικό έτος, δηλαδή περί τις 25 ώρες συνολικά, Στο Λύκειο διδάσκεται μόνο στους μαθητές Α΄ Λυκείου, μία ώρα εβδομαδιαίως μετά τον Ιανουάριο, δηλαδή 12 ώρες. Στη Β΄ και την Γ΄ Λυκείου, όταν οι υποψήφιοι πρέπει να πάρουν τις κρίσιμες αποφάσεις για το πού θα σπουδάσουν και πρέπει να επιλέξουν μεταξύ των σχεδόν 500 σχολών - τμημάτων ΑΕΙ/ΤΕΙ, το μάθημα δεν διδάσκεται! Ο αντιπρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κ. Στ. Τζέπογλου, που επί χρόνια επιμένει για την ενίσχυση του μαθήματος, παραδέχεται στην «Κ» ότι «οι ώρες είναι λίγες, καθώς απουσιάζει το μάθημα στις τελευταίες κρίσιμες τάξεις του λυκείου. Πόσω μάλλον που, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, διδάσκεται από εκπαιδευτικούς που θέλουν να καλύψουν το ωράριό τους». Ο μαθηματικός κ. Στράτος Στρατηγάκης που έχει διδάξει το μάθημα, τονίζει ότι «οι εκπαιδευτικοί δεν είναι επαρκώς καταρτισμένοι. Τα βιβλία που δίνονται είναι καλά και επιτρέπουν στον μαθητή να ψάξει μόνος, όμως είναι τόσο λίγες οι ώρες που και να θες να δουλέψεις με τα παιδιά, δεν προλαβαίνεις». Ετσι, το μάθημα είτε μετατρέπεται σε... χαλαρή ώρα ή, όπως συμβαίνει σύμφωνα με πληροφορίες μας, κάποιοι εκπαιδευτικοί στην ώρα του μαθήματος διδάσκουν τα μαθήματα της ειδικότητά τους, π.χ. μαθηματικά, φυσική κλπ.