Από τη νέα «Αθηνά» στην αδύνατη «τράπεζα θεμάτων»

Δημοσιεύτηκε 5/1/2014

Μεγάλο στοίχημα για το υπουργείο το αν και το πώς θα εφαρμοστούν εφέτος οι αλλαγές που έγιναν πέρυσι σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.

Μάρνυ Παπαματθαίου

Ποιος θυμάται την αυγή του 2014 το Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο «Αδαμάντιος Κοραής» για το οποίο πολλοί έχασαν τον ύπνο τους την περασμένη χρονιά; Ποιος θυμάται την περίφημη «τράπεζα θεμάτων», η οποία θεωρητικά θα εφαρμοζόταν από το καλοκαίρι του 2014 για τους μαθητές της Α' Λυκείου; Στη χώρα μας όμως είναι σύνηθες να «χύνεται αίμα» για νομοθετήματα που ποτέ δεν εφαρμόζονται.

Στις αρχές του 2014, με ανοιχτές τις πληγές της χρονιάς που πέρασε και καταγράφτηκε στις πιο οδυνηρές τόσο για τον εκπαιδευτικό χώρο όσο και για την κυβέρνηση, τα ερωτήματα είναι πολλά: Ξεκινά η χρονιά της «Αθηνάς Νο 2»; Η Αρχή για τη Διασφάλιση της Ποιότητας (ΑΔΙΠ) στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας έδωσε ήδη το «πρόσταγμα» στην έκθεσή της για το 2013 αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Κατά τις αρχές του 2013 επιχειρήθηκε από την Πολιτεία περιορισμός της διασποράς των ΑΕΙ και των ομοειδών τμημάτων μέσω του επονομαζόμενου "Σχεδίου Αθηνά". Παρά τις σχετικές διακηρύξεις όμως το εν λόγω σχέδιο δεν κατάφερε να εισαγάγει την απαιτούμενη γενναία μεταρρυθμιστική τομή στον χάρτη των ΑΕΙ της χώρας»... Παράλληλα η διακήρυξη για τον «Αδαμάντιο Κοραή», το περίφημο ομοσπονδιακό πανεπιστήμιο, έμεινε τελικά μόνο ως όνομα που ένωσε υπό τη σκέπη του τα πέντε πανεπιστήμια της Αθήνας. Κάτι που επίσης σχολιάζουν κριτικά τα μέλη της ΑΔΙΠ.

Πάντως το βέβαιο είναι ότι, όπως λένε ανώτατα στελέχη του χώρου της εκπαίδευσης που είναι σε θέση να ξέρουν, οι αλλαγές οι οποίες έγιναν πέρυσι σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης (εφόσον φυσικά εφαρμοστούν) συνδέονται. Οι εξετάσεις προαγωγής των μαθητών αυστηροποιούνται από εφέτος ιδιαίτερα στα Γενικά Λύκεια, με αποτέλεσμα την αναμενόμενη μείωση εκείνων που θα αποφοιτούν, τη στροφή πολλών στη νέα μορφή του Επαγγελματικού Λυκείου βασισμένου στο γερμανικό πρότυπο της μαθητείας και την επακόλουθη μείωση εισακτέων, σε ένα σύστημα που τα επόμενα χρόνια είναι βέβαιο ότι θα έχει λιγότερα τμήματα. Πολιτική που κατά πολλούς δεν είναι σε λάθος κατεύθυνση, καθώς η συλλογική μανία της ελληνικής κοινωνίας για πανεπιστημιακά πτυχία οδηγούσε επί σειρά ετών σε στρατιές ανέργων.

Το... stress test της τράπεζας θεμάτων
Πάντως η περίφημη «τράπεζα» για την επιλογή των θεμάτων στις προαγωγικές και μελλοντικά και στις πανελλαδικές εξετάσεις είναι σχετικά απίθανο να εφαρμοστεί από το εφετινό καλοκαίρι. Οπως λέει ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής του υπουργείου Παιδείας κ. Σωτήρης Γκλαβάς, μέσα στον Ιανουάριο θα συγκροτηθεί ο Εθνικός Οργανισμός Εξετάσεων (ΕΟΕ) που θα είναι αρμόδιος για την «τράπεζα θεμάτων», αν και τα χρονικά περιθώρια που υπάρχουν πλέον είναι ασφυκτικά.

Η βούληση της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας είναι το κομμάτι αυτό του νόμου, το οποίο ηχηρά διακηρύχθηκε επί μήνες το περασμένο καλοκαίρι, να εφαρμοστεί οπωσδήποτε από εφέτος. Εύκολο; Κατά κάποιους αδύνατο. «Το υπουργείο Παιδείας έθεσε αυστηρά χρονοδιαγράμματα, που όμως το ίδιο παραβίασε» λέει στο «Βήμα» ο εκπαιδευτικός κ. Στρατής Στρατηγάκης. «Αναφέρει λοιπόν ο νόμος ότι το αργότερο μέσα σε δύο μήνες από τη δημοσίευσή του ορίζεται ο πρόεδρος του ΕΟΕ. Το αργότερο μέσα σε τρεις μήνες από τον ορισμό του προέδρου ολοκληρώνονται οι διαδικασίες για την ανάδειξη των μελών του συμβουλίου της αρμόδιας Αρχής και του διευθυντή της Διεύθυνσης Διοικητικής και Επιστημονικής Υποστήριξης. Ο νόμος δημοσιεύθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου και από τότε πέρασαν τρεις μήνες χωρίς να γίνει απολύτως τίποτε» εξηγεί ο κ. Στρατηγάκης. Η λειτουργία του ΕΟΕ απαιτεί εντός πενταμήνου να ιδρυθεί μια ανεξάρτητη Αρχή και να οριστούν πάρα πολλά πρόσωπα σε θέσεις-«κλειδιά».
Στο φόντο των παραπάνω, το πρόβλημα της απομάκρυνσης διά της διαθεσιμότητας περίπου 1.300 διοικητικών υπαλλήλων από τα ΑΕΙ αρχικά υποτιμήθηκε από τα συναρμόδια υπουργεία, οδήγησε όμως τελικά στη μεγαλύτερη κρίση που έχει καταγραφεί στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας, με ένα εξάμηνο για πολλούς χαμένο αλλά και τους διοικητικούς υπάλληλους έτοιμους να επιστρέψουν στη θέση τους με κυβερνητική δέσμευση «από το παράθυρο».

«Αγκάθια» στα σχολεία και απολυτήρια με «10»
Στα δημόσια σχολεία η ενδεχόμενη απουσία εφέτος της «τράπεζας θεμάτων» δεν επηρεάζει άμεσα τη διαδικασία των εξετάσεων. Ο νόμος ορίζει ότι οι προαγωγικές εξετάσεις για τους μαθητές που φοιτούν εφέτος στην Α' Λυκείου θα γίνουν με θέματα κατά το ήμισυ από την «τράπεζα θεμάτων» και κατά το υπόλοιπο από επιλογή των καθηγητών. Το σημαντικό όμως, όπως εξηγεί ο κ. Στρατηγάκης, δεν είναι ποιος θα επιλέξει τα θέματα αλλά το ότι ενώ ως χθες ένας μαθητής ήθελε 9,5 μέσο όρο στο απολυτήριό του για να περάσει στην επόμενη τάξη, εφέτος για την Α' Λυκείου θα θέλει τουλάχιστον 10 μέσο όρο, αλλά και τουλάχιστον 10 σε Αλγεβρα, Γεωμετρία, Αρχαία, Νέα και τουλάχιστον 8 σε όλα τα άλλα μαθήματα.

Το ίδιο σύστημα την επόμενη χρονιά θα εφαρμοστεί και στη Β' Λυκείου και μετά σε όλες τις τάξεις όπου το 2016 θα εφαρμοστεί το νέο εξεταστικό σύστημα με συνυπολογισμό και των βαθμών των απολυτηρίων των τριών τάξεων.
Ποια είναι όμως τα «αγκάθια» της εφετινής χρονιάς στο σύστημα που έχει εξαγγελθεί;

• Τι θα γίνει με τις Στρατιωτικές Σχολές; Το περυσινό καλοκαίρι ανακοινώθηκε ότι θα υπάρξει ένα ξεχωριστό επιστημονικό πεδίο για τους υποψήφιους των Στρατιωτικών Σχολών, κάτι για το οποίο έκτοτε δεν ξανακούστηκε τίποτε.
• Πώς θα υπολογίζονται τα μόρια εισαγωγής. Ως την 1η Μαρτίου 2014 πρέπει, σύμφωνα με τον νέο νόμο, να κοινοποιηθούν στον υπουργό οι συντελεστές βαρύτητας σε ένα μάθημα από τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα, ώστε οι υποψήφιοι να γνωρίζουν εγκαίρως τα δεδομένα της εισαγωγής τους στην ανώτατη εκπαίδευση.
• Πώς θα αντιδράσουν τα ΑΕΙ στον σημαντικό περιορισμό του ρόλου τους στην επιλογή των φοιτητών; Τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης θα μπορούν να ορίσουν έναν συντελεστή βαρύτητας σε ένα μόνο μάθημα και δεν θα μπορούν να ορίζουν τα μαθήματα στα οποία θα πρέπει να εξεταστεί ο υποψήφιος για την εισαγωγή του ούτε να θέτουν συντελεστές βαρύτητας σε κάθε μάθημα.
• Θα λειτουργήσει τελικά εφέτος η «τράπεζα θεμάτων»;
• Πιθανότατη θεωρείται από πολλούς η νέα αύξηση ωρών των εκπαιδευτικών στα σχολεία της χώρας για να αντιμετωπιστούν τα κενά και οι ανάγκες της εκπαίδευσης· εφόσον γίνει, είναι πιθανόν να οδηγήσει σε μια νέα ταραγμένη χρονιά.

«Εκ του αποτελέσματος κρίνονται οι νόμοι»
Οπως λέει χαρακτηριστικά ο κ. Στρατηγάκης, «εκ του αποτελέσματος κρίνονται οι νόμοι. Οι προθέσεις είναι συνήθως καλές, αλλά στην εφαρμογή πάσχουμε, λόγω και αδυναμιών οργάνωσης που ίσως πια έχουν περάσει στο... DNA μας ύστερα από τόσες δεκαετίες προχειρότητας. Τα χρονοδιαγράμματα που θέτει το υπουργείο Παιδείας στον νόμο για το Νέο Λύκειο δείχνουν ότι χρειάζεται την πίεση του νόμου ώστε να υποχρεωθεί να λειτουργήσει σωστά».

«Ως τις 15 Μαρτίου κάθε έτους το υπουργείο Παιδείας οφείλει να ανακοινώνει τον αριθμό των εισακτέων. Ο νέος νόμος προσπαθεί να υποχρεώσει το υπουργείο Παιδείας να είναι συνεπές με τον... εαυτό του. Πράγματι, ως πριν από τρία χρόνια έτσι συνέβαινε, αλλά μετά άρχισαν οι καθυστερήσεις: στις 10 Μαΐου το 2011, στις 11 Μαΐου το 2012 και στις 21 Ιουνίου το 2013 ανακοινώθηκαν οι εισακτέοι» συνεχίζει. «Ως τις 30 Μαΐου κάθε έτους οφείλει το υπουργείο Παιδείας να ανακοινώνει τις αλλαγές στα επιστημονικά πεδία και στις σχολές που θα ισχύσουν το επόμενο έτος, ώστε να μην αιφνιδιάζονται οι υποψήφιοι. Πολλά τα χρονικά όρια που θέτει ο νόμος. Από την τήρησή τους θα εξαρτηθεί η αξιοπιστία του Νέου Λυκείου και κατ' επέκταση και του υπουργείου» καταλήγει ο εκπαιδευτικός και στατιστικός αναλυτής της εκπαίδευσης.