Πολλοί εισάγονται λίγοι αποφοιτούν

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 2/12/2012

Η απόκτηση του πτυχίου αποδεικνύεται δύσκολη υπόθεση για πολλούς φοιτητές. Μεγάλες διαφορές αποκάλυψε η έρευνα που κάναμε στο ποσοστό αποφοίτησης των φοιτητών των ΑΕΙ και ΤΕΙ. Οι διαφορές αυτές προέκυψαν από πολλούς λόγους. Οι φοιτητές των ΤΕΙ είναι σε μέσο όρο χαμηλότερων επιδόσεων από τους αντίστοιχους των ΑΕΙ. Άρα έχουν ένα μειονέκτημα στην προσπάθειά τους να φτάσουν στο πτυχίο. Είναι επίσης γνωστή η διαφορά στη χρηματοδότηση και τις υποδομές μεταξύ των ΑΕΙ και των ΤΕΙ με σαφώς μειονεκτούντα τα ΤΕΙ. Μεγάλο πρόβλημα δημιουργείται και από την ύπαρξη πολλών έκτακτων καθηγητών και, συνεπώς, λίγων μόνιμων που φέρνει την κακή λειτουργία λόγω έλλειψης σταθερότητας και συνέχειας στα τμήματα. Ένα άλλο πρόβλημα με τη λειτουργία των ΤΕΙ είναι η διαφορά στα ποσοστά αποφοίτησης που προκύπτει μεταξύ των κεντρικών και των περιφερειακών ΤΕΙ, όπου τα φαινόμενα φοιτητών χαμηλού επιπέδου και ελλείψεων σε υποδομές και καθηγητές γίνονται εντονότερα.
Διαφορές παρατηρούνται και ανάμεσα στις σχολές του κέντρου και της περιφέρειας και στα ΑΕΙ και στα ΤΕΙ, με εμφανή τη διαφορά στα ποσοστά αποφοίτησης υπέρ των σχολών της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, σε σχέση με το συνολικό μέσο όρο αποφοίτησης.
Μεγάλες διαφορές παρατηρούνται και μεταξύ των επιστημονικών πεδίων με τους φοιτητές του 3ου επιστημονικού πεδίου (Επιστήμες Υγείας) να σημειώνουν τις καλύτερες επιδόσεις, πράγμα αναμενόμενο, αφού οι βάσεις των ΑΕΙ είναι πολύ υψηλές, άρα οι φοιτητές είναι αφενός καλά προετοιμασμένοι και αφετέρου είναι εκπαιδευμένοι στο σκληρό διάβασμα. Ακολουθούν σε επιδόσεις το 1ο πεδίο (Ανθρωπιστικές Κοινωνικές και Νομικές Επιστήμες) και το 5ο πεδίο (Επιστήμες Οικονομίας και Διοίκησης).
Οι χειρότερες επιδόσεις εμφανίζονται στο 4ο επιστημονικό πεδίο (Τεχνολογικές Επιστήμες), όπου λιγότερα από τα μισά τμήματα ΑΕΙ εμφανίζουν ποσοστό αποφοίτησης μεγαλύτερο του 70% και στα ΤΕΙ το ποσοστό των τμημάτων με υψηλό ποσοστό αποφοίτησης είναι μόλις 10%. Κοντά στις επιδόσεις των τμημάτων του 4ου πεδίου βρίσκονται και οι επιδόσεις των τμημάτων του 2ου πεδίου, οδηγώντας μας στο συμπέρασμα ότι οι φοιτητές έχουν σημαντικά προβλήματα υποδομής στα μαθηματικά και τη φυσική, που δεν τους επιτρέπουν να παρακολουθήσουν με άνεση τις σπουδές τους. Αδιάψευστος μάρτυρας αυτού είναι ο μεγάλος αριθμός των φοιτητικών φροντιστηρίων που δημιουργήθηκαν για να βοηθήσουν τους φοιτητές να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους.
Οι υποψήφιοι όμως κουράζονται πολύ για να πετύχουν, τουλάχιστον στις υψηλόβαθμες σχολές, οι γνώσεις που έχουν, όμως, δεν είναι αρκετές για να φοιτήσουν στα πανεπιστήμιά μας. Δεν βοηθά και η οργάνωση των σπουδών που δεν μπορεί να λύσει τα μαθησιακά προβλήματα των φοιτητών, με αποτέλεσμα να εγκαταλείπουν τις σπουδές τους. Ακόμη και ο τρόπος εισαγωγής στα πανεπιστήμια δημιουργεί προβλήματα, αφού εισάγονται φοιτητές στα τμήματα χημείας και τεχνολογίας τροφίμων από την τεχνολογική κατεύθυνση, χωρίς να έχουν διδαχτεί χημεία.
Με το πρόβλημα των χαμηλών ποσοστών αποφοίτησης κανείς δεν έχει ασχοληθεί σοβαρά μέχρι τώρα, αναζητώντας τις αιτίες του προβλήματος και τις λύσεις. Μόνο «αστυνομικές» μέθοδοι έχουν αναπτυχθεί μέχρι τώρα, όπως με τη βάση του 10 που έφραζε την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και την καθιέρωση της μέγιστης διάρκειας σπουδών κατά δύο χρόνια αυξημένης σε σχέση με τα έτη σπουδών. Το ζήτημα δεν λύνεται με απαγορεύσεις, έτσι απλά το κρύβουμε. Το θέμα είναι να δούμε τι φταίει και να το λύσουμε. Ας ελπίσουμε ότι με το νέο σύστημα πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση, που θα φέρει το νέο λύκειο, θα ληφθεί σοβαρά υπόψη το πρόβλημα του μικρού ποσοστού αποφοίτησης στην ανώτατη εκπαίδευση, που φέρνει απογοήτευση στους φοιτητές και τις οικογένειές τους.

Πίνακας 1: Τμήματα με ποσοστό αποφοίτησης > 50%
	ΑΕΙ	ΤΕΙ
1ο Πεδίο	89,42%	64,28%
2ο Πεδίο	80,68%	21,42%
3ο Πεδίο	100%	65,78%
4ο Πεδίο	78,75%	35,45%
5ο Πεδίο	97,43%	52,72%
Αθήνα	88,15%	85,10%
Θεσσαλονίκη	95,74%	70%
Πάτρα	95%	72,72%
Σύνολο Ελλάδας	88,03%	50,76%
Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. Επεξεργασία: Στράτος Στρατηγάκης

Πίνακας 2: Τμήματα με ποσοστό αποφοίτησης > 70%
	ΑΕΙ	ΤΕΙ
1ο Πεδίο	59,61%	42,85%
2ο Πεδίο	50%	14,28%
3ο Πεδίο	91,6%	71,42%
4ο Πεδίο	42,5%	10%
5ο Πεδίο	53,86%	14,54%
Αθήνα	56,57%	48,93%
Θεσσαλονίκη	72,34%	45%
Πάτρα	80%	27,27%
Σύνολο Ελλάδας	55,98%	23,07%
Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. Επεξεργασία: Στράτος Στρατηγάκης

Πίνακας 3: Μερικά Τμήματα ΑΕΙ με χαμηλό ποσοστό αποφοίτησης
Τούρκικων και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών Παν. Αθήνας	29,85%
Επιστήμης των Υλικών Κρήτης	32%
Πληροφορικής Οικονομικού Παν. Αθηνών	35,12%
Πληροφορικής Θεσσαλονίκης	39,89%
Μεθοδολογίας Ιστορίας & Θεωρίας της Επιστήμης Παν. Αθήνας	42,2%
Μαθηματικών Ιωαννίνων	43,95%
Μηχανικών Η/Υ & Τηλεπικ. & Δικτύων Θεσσαλίας Βόλος	46,09
Επιστήμης Υλικών Πάτρας	49,5
Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. Επεξεργασία: Στράτος Στρατηγάκης

Η ταυτότητα της έρευνας

Τα στοιχεία αντλήθηκαν από την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Συγκεντρώθηκαν τα στοιχεία για τον αριθμό εγγραφών στο Β εξάμηνο των ετών 2004-2005, 2005-2006 και 2006-2007. Επιλέχτηκε ο αριθμός των εγγραφομένων στο Β εξάμηνο γιατί τα έτη αυτά υπήρχε ο θεσμός των μετεγγραφών, που ολοκληρώνονταν στο Α εξάμηνο. Τα στοιχεία του Α εξαμήνου αλλοιώνονταν από τις μετακινήσεις των φοιτητών και γι’ αυτό δεν προτιμήθηκαν. Υπολογίστηκε ο μέσος όρος των εγγραφών στο Β εξάμηνο των φοιτητών στην τριετία. Ο αριθμός αυτός δεν ήταν σταθερός, αφού οι μετεγγραφές διέφεραν από χρονιά σε χρονιά.
Υπολογίστηκε ο μέσος όρος των φοιτητών που έπαιρναν πτυχίο τα έτη 2008-2009, 2009-2010 και 2010-2011. Από τους δύο αυτούς αριθμούς προέκυψε το ποσοστό αποφοίτησης που είναι ενδεικτικό, αφού δεν ολοκληρώνουν όλοι οι φοιτητές τις σπουδές τους στα 5 χρόνια. Διαφέρει άλλωστε και η διάρκεια των σπουδών, αφού υπάρχουν σχολές 4ετούς, 5ετούς και 6ετούς φοίτησης.
Στους πίνακες βλέπετε το ποσοστό των τμημάτων που έχουν ποσοστό αποφοίτησης μεγαλύτερο του 50% στον πρώτο πίνακα και ποσοστό αποφοίτησης μεγαλύτερο του 70% στο δεύτερο πίνακα. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι στον 1ο πίνακα το 89,42% των τμημάτων ΑΕΙ του 1ου πεδίου έχει ποσοστό αποφοίτησης μεγαλύτερο του 50%.