Πανεπιστήμια χωρίς χρήματα
του Στράτου Στρατηγάκη
Δημοσιεύτηκε 11/3/2012
Γίνεται να λειτουργήσει τριτοβάθμια εκπαίδευση χωρίς χρήματα; Στην Ελλάδα όλα γίνονται. Τα χρήματα που δαπανούσε το ελληνικό κράτος στην τριτοβάθμια εκπαίδευση το έτος 2005 φαίνονται στον πίνακα 1. Μετά το 2005 το ελληνικό κράτος δεν δίνει τα απαραίτητα στοιχεία στον ΟΟΣΑ. Έτσι η έκθεση του ΟΟΣΑ education at a glance 2008 (Εκπαίδευση με μια ματιά) είναι η τελευταία έκθεση στην οποία υπάρχουν ποσοτικά στοιχεία για το κόστος της εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Το κόστος αυτό, όπως βλέπουμε στην έκθεση, είναι κατά 29,49% χαμηλότερο από το μέσο κόστος των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 19 αν δεν συμπεριλάβουμε το κόστος της έρευνας. Αν συνυπολογίσουμε το κόστος της έρευνας η ψαλίδα ανοίγει κι άλλο και φτάνει στο 41,47% χαμηλότερα από την ΕΕ των 19. Εκπαίδευση χωρίς χρήματα δηλαδή, με μόνο την Πολωνία να δαπανά λιγότερα χρήματα από εμάς στην εκπαίδευση. Ακόμα και το Μεξικό χώρα με μεγάλα οικονομικά προβλήματα δαπανά περισσότερα από εμάς στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ίσως σταμάτησαν να στέλνουν στοιχεία στον ΟΟΣΑ από το Υπουργείο Παιδείας, γιατί η διαφορά της Ελλάδας με τις άλλες χώρες είναι πολύ μεγάλη. Κανείς δεν γνωρίζει αφού καμία εξήγηση δεν δίνεται, απλά στο όνομα της χώρας μας οι πίνακες είναι κενοί τα τελευταία τρία χρόνια.
Όλα αυτά συνέβαιναν τις καλές εποχές της μεγάλης οικονομικής ευμάρειας, το 2005 αμέσως μετά το «έπος» των Ολυμπιακών Αγώνων. Τώρα, με την οικονομική κρίση να μας καθορίζει, η κατάσταση έχει αλλάξει δραματικά και φτάσαμε στο σημείο, όπως μου έλεγαν φοιτητές, να τους προτρέπουν οι καθηγητές να κάνουν οικονομία στις κόλες αναφοράς στην διάρκεια των εξετάσεων, γιατί λεφτά δεν υπάρχουν ούτε για κόλες αναφοράς.
Πρόσφατη έρευνα της Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας στην Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ) τον προηγούμενο Δεκέμβριο συγκρίνει το κόστος ανά φοιτητή στα πανεπιστήμια της χώρας μας και διαπιστώνει μεγάλες αποκλίσεις. Είναι λογικό τα πανεπιστήμια που περιλαμβάνουν ιατρικές και πολυτεχνικές σχολές να έχουν μεγαλύτερο κόστος λειτουργίας, αφού έχουν την υποχρέωση να διατηρούν εργαστήρια τα πολυτεχνεία και κλινικές οι ιατρικές σχολές. Οι γεωπονικές σχολές πρέπει να έχουν, να καλλιεργούν και να συντηρούν αγροκτήματα ώστε να εκπαιδεύονται οι φοιτητές. Αυτά όλα έχουν αυξημένο κόστος λειτουργίας, γι’ αυτό και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια αποφεύγουν αυτές τις επιστήμες και εστιάζουν στην οικονομία και τη διοίκηση που έχει το μισό και λιγότερο κόστος λειτουργίας από τις σχολές με εργαστήρια.
Τα τμήματα του Χαροκοπείου πανεπιστημίου έχουν μεγάλο κόστος λειτουργίας γιατί έχουν πολύ λίγους εισακτέους, μόλις 40 εισακτέους σε κάθε τμήμα, άρα το κόστος λειτουργίας επιμερίζεται σε μόλις 40 φοιτητές ανά τμήμα.
Ενδιαφέρον θα είχε να είχαμε και τον επιμερισμό σε αντικείμενα σπουδών, όπου θα φαινόταν ότι οι ανθρωπιστικές σπουδές έχουν πολύ χαμηλό κόστος, αφού οι αντίστοιχες σχολές δεν έχουν εργαστήρια, έτσι στοιβάζονται εκατοντάδες φοιτητές σε μεγάλα αμφιθέατρα, με μηδαμινό κόστος. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν, ότι έχουμε 21 τμήματα που έχουν επαγγελματική διέξοδο στη φιλολογία και δέχονται 4.500 περίπου φοιτητές το χρόνο. Ή ότι έχουμε 4 τμήματα θεολογίας που δέχονταν μέχρι πέρυσι περίπου 1200 φοιτητές, ενώ από πέρυσι κάτι λιγότερο από 1.000.
Τα νεοσύστατα πανεπιστήμια έχουν πολύ μικρό κόστος λειτουργίας γιατί, προφανώς, έχουν λίγους καθηγητές, όπως φαίνεται και από τους πίνακες της μισθοδοσίας τους.
Η τριτοβάθμια εκπαίδευση λειτουργεί χωρίς τα αναγκαία χρήματα εδώ και πολλά χρόνια. Τώρα με την χώρα μας στη δύσκολη οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται είναι αναμενόμενο να γίνουν και άλλες περικοπές και στον αριθμό των τμημάτων με μπαράζ συγχωνεύσεων, μεγάλη μείωση του αριθμού των εισακτέων και φυσικά μειώσεις μισθών και απολύσεις. Το πρόβλημα είναι ότι κανείς δεν ασχολείται με τον εξορθολογισμό της δημόσιας διοίκησης αλλά μόνο με τη διάλυσή της. Λογικό είναι λοιπόν να φοβόμαστε ότι και στα πανεπιστήμια θα επικρατήσει η λογική της διάλυσης και όχι του συμμαζέματος.
|
Πίνακας 1: Ετήσιο κόστος εκπαίδευσης ανά φοιτητή σε $ έτους 2005 |
||
|
Τριτοβάθμια εκπαίδευση με την έρευνα Κόστος ανά φοιτητή |
Τριτοβάθμια εκπαίδευση χωρίς την έρευνα Κόστος ανά φοιτητή |
Αυστραλία |
14.579 | 10.199 |
Αυστρία |
14.775 | 10.061 |
Βέλγιο |
11.960 | 8.046 |
Τσεχία |
6.649 | 5.409 |
Δανία |
14.959 | - |
Φινλανδία |
12.285 | 7.582 |
Γαλλία |
10.995 | 7.673 |
Γερμανία |
12.446 | 7.772 |
Ελλάδα |
6.130 | 4.928 |
Ιρλανδία |
10.468 | 7.386 |
Ιταλία |
8.026 | 5.314 |
Ιαπωνία |
12.326 | - |
Κορέα |
7.606 | 6.607 |
Μεξικό |
6.402 | 5.346 |
Ολλανδία |
13.883 | 8.719 |
Νέα Ζηλανδία |
10.262 | 8.864 |
Νορβηγία |
15.552 | 9.981 |
Πολωνία |
5.593 | 4.883 |
Πορτογαλία |
8.787 | 6.785 |
Σλοβακία |
5.783 | 5.131 |
Ισπανία |
10.089 | 7.182 |
Σουηδία |
15.946 | 8.281 |
Ελβετία |
21.734 | 13.041 |
Ηνωμένο Βασίλειο |
13.506 | 8.842 |
ΗΠΑ |
24.370 | 21.588 |
Μέσος Όρος ΟΟΣΑ |
11.512 | 8.102 |
Μέσος Όρος ΕΕ-19 |
10.474 | 6.990 |
Πηγή: ΟΟΣΑ Επεξεργασία: Στράτος Στρατηγάκης |
||
|
Πίνακας 2: Μέσο ετήσιο κόστος ανά φοιτητή σε € έτους 2011 |
|
|
Μέσο ετήσιο κόστος ανά φοιτητή |
Αριστοτέλειο Παν. Θεσ/νίκης |
6.203 |
Πανεπιστήμιο Πατρών |
4.156 |
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας |
5.436 |
Δημοκρίτειο Παν. Θράκης |
3.127 |
Εθνικό & Καπ/κό Παν. Αθηνών |
6.960 |
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων |
3.667 |
Πανεπιστήμιο Κρήτης |
3.940 |
Πανεπιστήμιο Αιγαίου |
2.519 |
Ιόνιο Πανεπιστήμιο |
4.091 |
Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου |
2.346 |
Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο |
11.841 |
Πολυτεχνείο Κρήτης |
6.332 |
Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών |
3.309 |
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο |
9.037 |
Πάντειο Παν. Κοιν. & Πολ. Επ. |
3.297 |
Πανεπιστήμιο Πειραιά |
2.486 |
Πανεπιστήμιο Μακεδονίας |
3.882 |
Χαροκόπειο Παν/μιο |
7.504 |
Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών |
10.242 |
Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας |
2.322 |
Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας |
2.021 |
Πηγή: ΑΔΙΠ |
|