Top

Νέα Προγράμματα Σπουδών

του Στράτου Στρατηγάκη

 

Δημοσιεύτηκε 24/10/2011

 

«Μια τροχιά μάθησης διδασκαλίας (ΤΜΔ) αποτυπώνει μια συνολική θέαση της μαθησιακής εμπειρίας των μαθητών σε μία συγκεκριμένη θεματική του Προγράμματος Σπουδών των μαθηματικών και στοχεύει στη διαφάνεια και στην προσβασιμότητα στην αντίστοιχη εκπαιδευτική του πορεία.»
Δεν καταλάβατε τι εννοούν οι συγγραφείς; Ούτε εγώ, ούτε και πολλοί άλλοι εκπαιδευτικοί που το διάβασαν. Χρειάζεται η αφομοίωση νέων εννοιών όπως οι τροχιές μάθησης για να μπεις στο πνεύμα του νέου προγράμματος σπουδών της υποχρεωτικής εκπαίδευσης.
Πρόκειται για φράση από το νέο πρόγραμμα σπουδών στα Μαθηματικά του Γυμνασίου.
Ας δούμε τα πράγματα από την αρχή. Νέα προγράμματα σπουδών αντικαθιστούν τα «παλιά» σε όλο το φάσμα της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Μέχρι στιγμής είναι έτοιμα τα προγράμματα σπουδών από το Δημοτικό μέχρι και την Α Λυκείου.
Τα νέα προγράμματα σπουδών έχουν σχεδιαστεί με βάση τα υπάρχοντα ωρολόγια προγράμματα και τις γνώσεις που έχει κάθε μαθητής από τη μέχρι τώρα πορεία του στην εκπαίδευση. Αυτό αποκλείει μία πραγματική τομή στην εκπαίδευση, γιατί αυτή θα απαιτούσε ριζικό ανασχεδιασμό ολόκληρου του εκπαιδευτικού συστήματος, που δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί παρά μόνο σε μία τάξη κάθε χρονιά.
Τα «παλιά» δεν είναι και τόσο παλιά, αφού το 2003 δημοσιεύτηκαν και μπήκαν σε εφαρμογή το 2006 και το 2007 με τη συγγραφή και εκτύπωση των βιβλίων της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Το εγχείρημα της εκπόνησης των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών και της συγγραφής των βιβλίων συγχρηματοδοτήθηκε από το Γ ΚΠΣ (Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης) και δοκιμάστηκαν στην πράξη για μόλις 4 χρόνια. Χωρίς να γίνει καμία αξιολόγηση των διδακτικών τους αποτελεσμάτων προχωράμε σε νέα προγράμματα σπουδών, που θα φέρουν(;) και νέα διδακτικά εγχειρίδια. Ήδη ξεκίνησε η πιλοτική τους εφαρμογή στα πρώτα Δημοτικά και Γυμνάσια. Η χρηματοδότηση γίνεται από το ΕΣΠΑ (Δ ΚΠΣ) και το Ελληνικό Δημόσιο.
Αυτή η χωρίς μελέτη κατάργηση των προηγούμενων προγραμμάτων σπουδών, που δημιουργήθηκαν από κυβέρνηση του ίδιου κόμματος (αν έχει κάποια σημασία αυτό) δημιουργεί απορίες, που ισχύουν και για άλλες ενέργειες σε άλλους χώρους. Σκοπός είναι η απορρόφηση κονδυλίων και η χωρίς πρόγραμμα διάθεσή τους; Χρόνια τώρα ακούμε για την ανικανότητα των εκάστοτε κυβερνώντων να απορροφήσουν κονδύλια από την ΕΕ. Κανείς δεν αναρωτιέται και αυτά που απορροφώνται τι αποτελεσματικότητα έχουν; Μένουμε μόνο στην απορρόφηση. Έτσι μέσα σε λιγότερο από μία δεκαετία παίρνουμε δύο φορές χρήματα για το ίδιο σκοπό και μάλιστα ξοδεύουμε κιόλας από τους εθνικούς πόρους, που ως γνωστόν είναι δυσεύρετοι, λόγω της δεινής οικονομικής κατάστασης της χώρας μας.
Τα Νέα Προγράμματα σπουδών έγιναν σε χρόνο ρεκόρ, αφού σε λιγότερο από δύο χρόνια από την ανάληψη της ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας από την κα Διαμαντοπούλου, αποφασίστηκαν και εκπονήθηκαν. Η ταχύτητα είναι αντιστρόφως ανάλογη της αποτελεσματικότητας, δηλαδή όσο πιο γρήγορα γίνονται οι αλλαγές τόσο λιγότερο μελετημένες είναι και συνεπώς μειώνεται η αποτελεσματικότητά τους. Προφανές παράδειγμα είναι οι απότομες διοικητικές μεταβολές στην εκπαίδευση που έφεραν το χάος, με την ανακοινοποίηση στο ορθό των εγκυκλίων να έχει γίνει ο κανόνας και όχι η εξαίρεση, όπως όφειλε.
Η αποτελεσματικότητά των νέων προγραμμάτων σπουδών θα φανεί στο μέλλον. Δεν έχει νόημα να προσπαθήσουμε να κάνουμε προβλέψεις, απλά αν δεν έχεις αναλύσει τα «στραβά» της κατάστασης που αλλάζεις, έχεις λίγες πιθανότητες επιτυχίας. Αυτός είναι ο φόβος για το νέο εγχείρημα.

Νέα βιβλία;

Θα υπάρξουν νέα βιβλία που θα αντικαταστήσουν τα υπάρχοντα; Ένα ερώτημα που τίθεται, γιατί αιωρείται, από φήμες και διαδόσεις, ότι τα νέα προγράμματα σπουδών θα αποτελούν ένα γενικό οδηγό και ο εκπαιδευτικός θα επιλέγει τα καταλληλότερα για κάθε περίπτωση μέσα έντυπα ή ψηφιακά. Ίσως, λοιπόν, να μη δούμε νέα βιβλία αφού γίνεται προσπάθεια να απεμπλακεί το κράτος από αυτό το κόστος. Το κόστος των βιβλίων περιλαμβάνει το κόστος της συγγραφής και το κόστος της ετήσιας εκτύπωσης. Το κόστος της συγγραφής χρηματοδοτήθηκε κατά 75% από το Γ ΚΠΣ, ενώ το κόστος της εκτύπωσης καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Στα ΑΕΙ με τη διάθεση των συγγραμμάτων σε ψηφιακή μορφή pdf γίνεται η προσπάθεια να κοπεί το κόστος της εκτύπωσης, αλλά αυτή η προσπάθεια αποτελεί και διεθνή τάση όπως για παράδειγμα στη Νέα Υόρκη όπου αναγγέλθηκε η κατάργηση των βιβλίων από την εκπαίδευση. Όλα αυτά εντάσσονται στη λογική του μικρότερου κράτους και βέβαια δεν έχουν ειπωθεί επίσημα, αλλά αιωρούνται.
Το πρόβλημα είναι μεγάλο γιατί η διδασκαλία χωρίς βιβλία και συγκεκριμένες οδηγίες θα φέρει χάος στην εκπαίδευση. Η αλήθεια είναι ότι οι εκπαιδευτικοί δεν έχουμε εκπαιδευτεί επαρκώς στο σχεδιασμό και την υλοποίηση της διδασκαλίας, πράγμα που ξεκινά από τα πανεπιστήμια που, στην πλειοψηφία τους, δεν εκπαιδεύουν τους φοιτητές τους για το επάγγελμα του καθηγητή. Έτσι η διδασκαλία με πολύ γενικές οδηγίες θα δημιουργήσει μεγάλες διαφορές από καθηγητή σε καθηγητή και από σχολείο σε σχολείο, με απρόβλεπτες συνέπειες.