Νέο Σχολείο: πρώτα ο μαθητής

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 14/3/2010

«Ισχυροποιείται ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη διαδικασία αναβάθμισης του σχολείου, με πρωτοβουλίες αυτενέργειας και κίνητρα καινοτομίας, με τις γνώσεις που χρειάζεται για να ανταποκριθεί στην υψηλή αποστολή του και με αντίστοιχο υψηλό κύρος, θέση στην κοινωνία και αμοιβή».
Αυτό, το οποίο ανακοινώθηκε μία μόλις μέρα μετά το άγριο «ψαλίδι» στους μισθούς των εκπαιδευτικών, το οποίο θα υπερβεί τα 1.500 ευρώ το χρόνο, περιλαμβάνεται στο σχέδιο δράσης στο χώρο της παιδείας της κυβέρνησης. Αντιλαμβανόμαστε όλοι τη δυσπιστία με την οποία αντιμετωπίζεται από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς μία ακόμη προσπάθεια αλλαγής του εκπαιδευτικού συστήματος.
Η δυσπιστία υπάρχει για δύο λόγους: ο πρώτος αφορά το παρελθόν των αλλαγών και μεταρρυθμίσεων που, παρά τα μεγάλα λόγια, απέτυχαν όλες παταγωδώς. Η τελευταία βαρύγδουπη ανακοίνωση έγινε από τον κ. Στυλιανίδη, που, ως υπουργός Παιδείας, εξήγγειλε το «έξυπνο σχολείο» και πρώτος αυτός εισήγαγε το μάρκετινγκ στο υπουργείο με το σχεδιασμό λογοτύπου και δίνοντας όνομα στην προσπάθειά του. Το μόνο που έμεινε από το «έξυπνο σχολείο» ήταν ότι το 2008 ξεκίνησαν τα σχολεία τη λειτουργία τους περισσότερο έτοιμα από άλλες χρονιές.
Απαραίτητες οι αλλαγές;
Οι αλλαγές είναι απαραίτητες γιατί το σχολείο έχει μείνει ουσιαστικά ίδιο τα τελευταία 30 χρόνια, ενώ οι αλλαγές στον κόσμο και την κοινωνία είναι κοσμογονικές. Για να αντιληφθείτε πόσο το σχολείο έχει στραμμένο το βλέμμα του στο… παρελθόν, θα σας θυμίσω ότι το μάθημα που διδάσκεται τις περισσότερες ώρες στο σχολείο μας, άρα και το σημαντικότερο μάθημα, είναι τα αρχαία ελληνικά. Δεν πιστεύω ότι πρέπει να καταργηθεί η διδασκαλία τους αλλά δεν μπορεί να είναι το σημαντικότερο μάθημα του σχολείου μας. Να θυμίσω ακόμη ότι διδάσκονται και ακόμη εξετάζονται, στις πανελλήνιες εξετάσεις τα λατινικά. Δεν αναφέρομαι καθόλου στις μεθόδους διδασκαλίας, γιατί αυτή η συζήτηση δεν τελειώνει ποτέ.
Στόχοι και αποτέλεσμα
Οι στόχοι και οι διακηρύξεις έχουν πολλές φορές απόσταση από τα έργα, μικρή ή μεγάλη. Εμείς θα κρίνουμε όχι τους στόχους και τις δηλώσεις, αλλά τα αποτελέσματά τους και μόνο αυτά. Κουραστήκαμε από τα επικοινωνιακά τρικ. Ας υποθέσουμε, για παράδειγμα, ότι ένας υπουργός υποχρεούται λόγω οικονομικών δυσχερειών να προχωρήσει σε περικοπές στην παιδεία, που μοιραία θα οδηγήσουν στην υποβάθμισή της. Θα έβγαινε ποτέ να ανακοινώσει δημόσια κάτι τέτοιο; Αν το έκανε, θα έβαζε και τους τίτλους τέλους στην πολιτική του καριέρα. Τι θα έκανε λοιπόν; Θα μιλούσε για αναβάθμιση της παιδείας, που αναγκαστικά περνάει μέσα από μεταρρυθμίσεις και ανατροπές. Δε γίνεται αναβάθμιση χωρίς αλλαγές έτσι κι αλλιώς. Ακριβώς όμως την ίδια ορολογία και επιχειρήματα θα χρησιμοπούσε κι ένας υπουργός που ήθελε και είχε και την οικονομική ευχέρεια να προχωρήσει σε πραγματική αναβάθμιση της παιδείας. Το προφανές συμπέρασμα είναι ότι είναι αδύνατο να βγάλουμε άκρη για τις πραγματικές προθέσεις απλώς και μόνο απ' όσα ευαγγελίζεται το νέο σχέδιο με τίτλο «Νέο Σχολείο: πρώτα ο μαθητής»
Σχολείο χωρίς… τοίχους
Το σύνθημα αυτό εμπνευσμένο, πιθανόν, από την ταινία «Ανάμεσα στους τοίχους», που περιέγραφε την κατάσταση σε υποβαθμισμένα σχολεία της Γαλλίας, περιγράφει την τωρινή κατάσταση στα ελληνικά σχολεία. Λίγο οι σοβάδες πέφτουν, λίγο τα παράθυρα δεν κλείνουν καλά και μπάζουν, οι πόρτες είναι λίγο σπασμένες. Ολα αυτά γιατί φόρτωσαν τη συντήρηση των σχολείων στους δήμους, χωρίς να τους δώσουν τα χρήματα που απαιτούνταν. Τώρα θα φορτώσουν στους δήμους συνολικά την ευθύνη λειτουργίας των σχολείων, από την πρόσληψη των καθηγητών μέχρι το τι θα διδάσκεται. Εδώ δεν υπάρχουν χρήματα για να εφαρμοστεί το σχέδιο «Καλλικράτης», που θα ενώσει τους δήμους σε μεγαλύτερες διοικητικές οντότητες, θα τους φορτώσουν και την ευθύνη λειτουργίας των σχολείων! Οταν τα σχολεία θα υπολειτουργούν συστηματικά, δε θα είναι πια ευθύνη του υπουργού Παιδείας, αλλά του δήμου. Ο κάθε δήμος θα αυξήσει –αναγκαστικά – τα δημοτικά τέλη για να εξασφαλίσει τη στοιχειώδη λειτουργία των σχολείων και έτσι οι οικογένειες θα πληρώνουν, εκτός από τους φόρους τους, και επιπλέον χρήματα για τη λειτουργία των σχολείων. Απορώ αν θα επιμένουν να μιλάνε για δωρεάν παιδεία. Φυσικά στη διακήρυξη του νέου σχολείου υπάρχει η αναφορά στη «δημόσια δωρεάν και υψηλής ποιότητας παιδεία για όλους». Για να δούμε ποια κατεύθυνση θα του δώσουν.
Τα αυτονόητα
Το σχέδιο για το νέο σχολείο περιλαμβάνει πολλά μέτρα για πράγματα που θα έπρεπε να έχουν γίνει εδώ και πάνω από δέκα χρόνια, και είναι προφανές ότι συμφωνούμε. Τέτοιοι στόχοι είναι η πιστοποίηση στις ξένες γλώσσες και την πληροφορική, η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία, η αναθεώρηση των προγραμμάτων σπουδών και φυσικά των βιβλίων, η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και πολλά άλλα.
Να επισημάνουμε ότι επανέρχεται το πιστοποιητικό παιδαγωγικής επάρκειας, που είχε προτείνει και ο κ. Αρσένης πριν από 12 χρόνια, και ποτέ δεν εφαρμόστηκε. Πρέπει να αποτελεί μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο τα πανεπιστήμια να βγάζουν πτυχιούχους που παίρνουν άδεια διδασκαλίας χωρίς να έχουν διδάξει ποτέ και χωρίς να έχουν διδαχτεί πώς να διδάσκουν. Φυσικά, δε φταίνε οι τωρινοί φοιτητές και καθηγητές, αλλά αυτοί που δεν τους εκπαίδευσαν. Θα ήταν τόσο απλό να πει το υπουργείο Παιδείας στα πανεπιστήμια ότι, αν θέλετε οι απόφοιτοί σας να παίρνουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος καθηγητή, θα πρέπει να τους εκπαιδεύσετε γι' αυτό. Πολύ εύκολα θα πίεζαν και οι φοιτητές να ενταχθούν στο πρόγραμμα και τέτοια μαθήματα. Αυτό θα έπρεπε να είχε γίνει πριν από 50 χρόνια, χωρίς υπερβολή. Δεν έγινε ποτέ και τώρα θα την πληρώσουν οι χιλιάδες αδιόριστοι που θα υποστούν μία ακόμη ταλαιπωρία, αν το μέτρο εφαρμοστεί άμεσα. Ας ελπίσουμε να γίνει σταδιακά η εφαρμογή του, γιατί διαφορετικά θα αδικηθούν πολλοί άνθρωποι…

Ο ΑΣΕΠ των εκπαιδευτικών 2010

του Στράτου Στρατηγάκη

Είναι αναμενόμενο να μην διεξαχθεί ο ΑΣΕΠ των εκπαιδευτικών το 2010. Η Υπουργός Παιδείας κ. Διαμαντοπούλου ανακοίνωσε ότι το 2010 θα γίνουν οι μισοί διορισμοί μονίμων, λόγω ελλείψεως χρημάτων. Οι πίνακες διοριστέων έχουν όμως ανακοινωθεί και όλοι οι ενδιαφερόμενοι έχουν σχεδιάσει το μέλλον τους. Θα μπορούσαν ίσως να δεχθούν την αναβολή του διορισμού τους για ένα χρόνο, δεν θα μπορούσαν όμως να δεχθούν την ακύρωση του διορισμού τους με τη λογική ότι ο διαγωνισμός ισχύει για δύο χρόνια. Από τη στιγμή που έχουν κριθεί διόριστέοι και όχι απλά επιτυχόντες έχει υποχρέωση το κράτος να τους προσλάβει. Το θέμα είναι απλό: έγινε προκήρυξη συγκεκριμένου αριθμού θέσεων και αυτοί είναι αυτοί που κρίθηκαν διοριστέοι. Αφού αποφασίζεται να γίνουν φέτος οι μισοί διορισμοί μονίμων θα πρέπει να διοριστούν τον επόμενο χρόνο, άρα να μη γίνει ο ΑΣΕΠ του 2010 ή, αν γίνει, να αφορά τους διορισμούς του 2012 και του 2013. Τότε όμως αρχίζει το νέο σύστημα διορισμών μόνο από τον ΑΣΕΠ, του οποίου η λειτουργία δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί. Αναμένουμε λοιπόν ένα νέο ΑΣΕΠ να διεξάγεται από το 2011 και μετά.