Ευθύνες στους διορισμούς των εκπαιδευτικών

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 22/11/2009

Το πρόβλημα με τους διορισμούς των εκπαιδευτικών είναι μεγάλο. Δημιουργείται από την αναντιστοιχία εισακτέων και διοριστέων στις καθηγητικές σχολές. Η κοινωνία πιέζει, δεκαετίες τώρα, για την αύξηση του αριθμού των εισακτέων στις ανώτατες σχολές. Ο μεγάλος αριθμός αποφοίτων πιέζει την εκάστοτε κυβέρνηση για πολλούς διορισμούς. Ετσι γέμισαν τα Γραφεία Εκπαίδευσης και το υπουργείο Παιδείας με εκπαιδευτικούς αντί για διοικητικούς υπαλλήλους. Οι εκπαιδευτικοί βλέπουν ως προσωρινή τη θέση τους εκεί, μέχρι να μαζέψουν τα απαραίτητα μόρια και να φύγουν. Πράγματι, μέχρι να μάθουν τη δουλειά φεύγουν και η διοίκηση δε λειτουργεί. Οσοι χρησιμοποιούν αυτήν την οδό κατηγορούνται τώρα από την υπουργό Παιδείας. Δεν υπέγραψαν, όμως, αυτοί τις αποφάσεις αποσπάσεων. Γιατί τώρα εγκαλούνται αυτοί και όχι εκείνοι που καθιέρωσαν το νομικό πλαίσιο και υπέγραψαν τις συγκεκριμένες αποφάσεις; Οι εκπαιδευτικοί το μόνο που μπορεί να έκαναν είναι να εντάχτηκαν στο πελατειακό σύστημα και να παρακάλεσαν δεξιά και αριστερά για να πάρουν την απόσπαση.

Το μπάχαλο των αποσπάσεων νομοθετήθηκε από τον κ. Ευθυμίου και το μπάχαλο των διορισμών νομοθετήθηκε από την κ. Γιαννάκου. Οι αποσπάσεις που γίνονται έχουν κάθε φορά την υπογραφή του εκάστοτε υπουργού. Ο μη διορισμός διοικητικών υπαλλήλων τόσα χρόνια τώρα είναι ευθύνη των υπουργών παιδείας της τελευταίας δεκαπενταετίας, του σημερινού πρωθυπουργού συμπεριλαμβανομένου.

Και τώρα τι κάνουμε;

Η προσπάθεια εξορθολογισμού του συστήματος διορισμών, μεταθέσεων και αποσπάσεων κολλάει στους… αριθμούς. Βλέπουμε στον πίνακα ότι οι εισαγόμενοι στις θεολογικές σχολές είναι 1.180. Υποθέτοντας ότι δεν παίρνουν όλοι το πτυχίο τους εκτιμούμε ότι οι πτυχιούχοι θα είναι περίπου 826. Διορίζονται 55. Kαι 550 να διορίζονται, πάλι θα περισσεύουν πολλοί. Πρέπει, λοιπόν, να βρεθεί η φόρμουλα διορισμού, που σημαίνει ότι πρέπει να βρεθεί τρόπος αποκλεισμού χιλιάδων πτυχιούχων που δε γίνεται να διοριστούν. Στο μέλλον οι διορισμοί θα μειωθούν γιατί πιέζει η ΕΕ για μείωση των δημοσίων υπαλλήλων και γιατί η αναλογία εκπαιδευτικών προς μαθητές είναι πολύ καλή στην Ελλάδα σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Μην ξεχνάμε ότι σκοπός της εκπαίδευσης δεν είναι να διορίζονται εκπαιδευτικοί, αλλά να μαθαίνουν τα παιδιά μας γράμματα. Η λύση που προτάθηκε προ δεκαετίας από τον κ. Αρσένη για την αντιμετώπιση του προβλήματος ήταν ο διορισμός μέσω εξετάσεων του ΑΣΕΠ. Ο τρόπος αυτός συνάντησε έντονες αντιδράσεις, αλλά τελικά σχεδόν καθιερώθηκε, μέχρι να τον ανατρέψει η κ. Γιαννάκου. Εκτοτε κανείς δεν πρότεινε τον τρόπο με τον οποίο θα αποκλείονται περισσότεροι από 600 θεολόγοι κάθε χρόνο και μεγάλος αριθμός από όλες τις άλλες ειδικότητες, όπως βλέπετε στον πίνακα. Γιατί, όταν προσλαμβάνεις 55 το χρόνο, σημαίνει ότι αποκλείεις σχεδόν 800. Αυτό δεν έχει γίνει κατανοητό με αποτέλεσμα πολλοί να πιστεύουν ότι όλοι μπορούν να χωρέσουν στο σχολείο. Οι λύσεις για τον περιορισμό του προβλήματος είναι δύο: η πρώτη είναι να μειωθεί ο αριθμός των εισακτέων και η δεύτερη να αποκλείονται κάποιοι με τέτοιον τρόπο, που δε θα δημιουργεί αντιρρήσεις. Φυσικά υπάρχει και ο συνδυασμός των δύο. Λύση όμως πρέπει να βρεθεί, αφού γίνει κατανοητό ότι δε χωρούν όλοι στο σχολείο.

Βέβαια όλοι οι απόφοιτοι, ακόμη και των καθηγητικών σχολών, δε θα γίνουν εκπαιδευτικοί, όχι μόνο γιατί δεν μπορούν, αλλά και γιατί υπάρχουν κάποιοι που δε θέλουν, προτιμώντας να ασκήσουν άλλα επαγγέλματα. Οι αριθμοί δεν είναι λοιπόν απόλυτοι, είναι όμως ενδεικτικοί της δυσκολίας που υπάρχει σε κάποιες ειδικότητες.

Στον πίνακα βλέπουμε τον αριθμό των εισακτέων σε κάθε ομάδα σχολών το 2009. Στην επόμενη στήλη βλέπουμε τον αριθμό των πτυχιούχων, που είναι δική μας εκτίμηση. Ο ΟΟΣΑ δίνει ως στοιχείο ότι το 56% των φοιτητών παίρνουν πτυχίο στην ώρα τους. Στην επόμενη στήλη φαίνεται ο αριθμός των καθηγητών που διορίστηκαν φέτος, και αυτό αποτελεί εκτίμηση, αφού ούτε το Υπουργείο Παιδείας γνωρίζει τον ακριβή αριθμό με τις τόσες κατηγορίες διοριστέων που υπάρχουν…

Στην προσπάθεια να έχουμε ένα αξιόπιστο σύστημα διορισμών, επιλογής, δηλαδή, των λίγων και αποκλεισμού των πολλών, θα πρέπει να καταργηθεί η βάση και ο διαχωρισμός των υποψηφίων σε επιτυχόντες και αποτυχόντες. Είναι σαφές ότι μιλάμε για διαγωνισμό επιλογής εκπαιδευτικών που σκοπό έχει να συμπληρώσει τον απαιτούμενο αριθμό διοριστέων και μόνο. Γιατί αν οι διορισμοί γίνονται μόνον από τον ΑΣΕΠ, τότε ακόμη και αν όλοι γράψουν κάτω από τη βάση είναι υποχρεωμένο το υπουργείο να μην αφήσει τα σχολεία με ελλείψεις εκπαιδευτικών.

Η «ανεπάρκεια» των εκπαιδευτικών

Πολλές φορές έχουν κατηγορηθεί ως ανεπαρκείς οι εκπαιδευτικοί από όσους δε θέλουν να πουν την αλήθεια. Γιατί κανείς δε λέει ότι τα πανεπιστήμιά μας δεν εκπαιδεύουν καθηγητές, αλλά αντίθετα, πολλές από τις λεγόμενες «καθηγητικές σχολές» σκοπό έχουν να εκπαιδεύουν επιστήμονες και όχι δασκάλους. Το αποτέλεσμα είναι οι καθηγητές να αυτοσχεδιάζουν στην τάξη σε θέματα διδακτικής και παιδαγωγικών, μην έχοντας τα κατάλληλα εφόδια. Καλούνται, μάλιστα, να εξεταστούν στον ΑΣΕΠ σ’ αυτά τα αντικείμενα άνθρωποι που τα αγνοούν, γιατί κανείς δεν τους τα δίδαξε. Μπαίνουν, λοιπόν, στις αίθουσες να αντιμετωπίσουν πολύπλοκα κοινωνικά φαινόμενα, ιδιαίτερα οξυμμένα τα τελευταία χρόνια και με κακούς οιωνούς για το μέλλον σαν να πηγαίνουν άοπλοι στη μάχη. Βλέπετε στις καθηγητικές σχολές δεν υπάρχει κατεύθυνση σπουδών για… καθηγητές.

	Εισακτέοι 2009	Πτυχιούχοι (70%)*	Διορίζονται*	Διαφορά	Αναλογία στον ΑΣΕΠ
Θεολόγοι	1180	826	55	771	1:49
Φιλόλογοι	4370	3059	500	2559	1:39
Μαθηματικοί	1620	1134	225	909	1:19
Φυσικοί	960	672	130	542	1:21
Αγγλικών	520	364	220	144	1:18
Κοινωνιολόγοι	980	686	10	676	1:60
Δάσκαλοι	2010	1407	2000	-593	1:1,3
Νηπιαγωγοί	1520	1064	600	464	1:14
*Εκτίμηση