Η δικτατορία της φθίνουσας σειράς των βάσεων

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 15/8/2009

Οι βάσεις που μελετούν οι υποψήφιοι για να γνωρίσουν τα τμήματα των ΑΕΙ και ΤΕΙ, που αισίως έφτασαν τα 510, είναι σε φθίνουσα σειρά των βάσεων της… προηγούμενης χρονιάς. Πολλοί μάλιστα υποψήφιοι δηλώνουν μ’ αυτή τη σειρά όσες από τις σχολές θέλουν. Ο βάσεις, όμως, δεν αποτελούν αξιολόγηση των τμημάτων. Ένα τμήμα με υψηλή βάση δεν είναι καλύτερο από ένα τμήμα με χαμηλότερη βάση.
Οι περισσότεροι υποψήφιοι δυστυχώς αυτό πιστεύουν. Η άτυπη αυτή κατάταξη των βάσεων τείνει να γίνει καθεστώς. Όλα ξεκίνησαν από τον τρόπο που συμπληρώνεται το μηχανογραφικό. Αν δηλώσεις ένα τμήμα με χαμηλότερη βάση πιο πάνω από ένα άλλο με υψηλότερη βάση, τότε αποκλείεις το τμήμα με την υψηλότερη βάση. Για την αποφυγή αυτού του «λάθους» άρχισε η δημοσίευση των βάσεων σε φθίνουσα σειρά, κάτι που σταδιακά έγινε καθεστώς. Οι υποψήφιοι λοιπόν πιστεύουν ότι αυτή η κατάταξη αποτελεί τον ασφαλέστερο τρόπο για τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού.
Το λάθος βρίσκεται στο ότι η φθίνουσα σειρά των βάσεων δεν έχει σχέση με τις επιθυμίες του κάθε υποψηφίου, αλλά με τις επιθυμίες των πολλών, είναι ένα στατιστικό δεδομένο δηλαδή, που πολλές φορές επηρεάζεται από τη μόδα, τον τόπο ή την επικαιρότητα.
Το 2000 που ο τότε πρόεδρος της Αμερικής Κλίντον και ο τότε Βρετανός πρωθυπουργός Μπλαίρ είχαν από κοινού ανακοινώσει την αποκρυπτογράφηση του ανθρώπινου DNA, πάρα πολλοί υποψήφιοι, ονειρευόμενοι να γίνουν ερευνητές δήλωναν τα τμήματα Βιολογίας. Τώρα πολλοί υποψήφιοι επηρεαζόμενοι από ένα σίριαλ της τηλεόρασης ονειρεύονται να γίνουν εγκληματολόγοι.

Οι έφηβοι δεν έχουν μνήμη

Είναι λογικό να μην γνωρίζουν ποιες σχολές προτιμούσαν οι υποψήφιοι πριν δεκαπέντε ή πριν τριάντα χρόνια που δεν είχαν καν γεννηθεί οι σημερινοί υποψήφιοι.
Στον πίνακα 1 βλέπουμε την εξέλιξη των βάσεων. Παρατηρήστε ότι το 1993 η φιλολογία της Θεσσαλονίκης είχε υψηλότερη βάση από τη Νομική της Θεσσαλονίκης. Τώρα έχουν διαφορά πάνω από 1.300 μόρια, με τη βάση της Φιλολογίας να έχει πέσει πολύ. Η ανεργία που αντιμετωπίζουν οι φιλόλογοι έφερε την πτώση της βάσης που δεν έχει, φυσικά, καμία σχέση με την αξία της σχολής.
Τον ίδιο καιρό η βάση των δασκάλων βρισκόταν πολύ χαμηλότερα και το 2000, χρονιά που οι υποψήφιοι έγραψαν πολύ καλά με συνέπεια την εκτίναξη των βάσεων, οι βάσεις στους δασκάλους έπεσαν ακόμη περισσότερο. Καμία σχέση με την έκρηξη των τελευταίων ετών, που οφείλεται στη μεγάλη έλλειψη δασκάλων στα σχολεία. Παρατηρήστε ακόμη ότι η βαθμολογία που χρειαζόταν το 1993 για να εισαχθεί κάποιος στη φιλολογία ήταν πολύ κοντά στη βαθμολογία που απαιτούνταν για να εισαχθεί στην Ιατρική. Τα εξεταζόμενα μαθήματα ήταν βέβαια διαφορετικά, αλλά η βαθμολογία έπρεπε να είναι πολύ υψηλή και για τις δύο σχολές. Προσέξτε και τις σχολές Ηλεκτρολόγων Μηχανικών που βρίσκονταν πολύ χαμηλά το 1993, ενώ η βάση τους εκτοξεύτηκε όταν προστέθηκε στον τίτλο τους «και Μηχανικών Η/Υ» ακολουθώντας τη διεθνή έκρηξη της πληροφορικής.

Η βάση εκφράζει τη ζήτηση

Είδαμε ότι η βάση μιας σχολής εκφράζει τη ζήτηση που έχουν οι σπουδές σ’ αυτή. Η ζήτηση μπορεί να επηρεάζεται από την επικαιρότητα, τις εκπομπές της τηλεόρασης, που δημιουργούν θετικά ή αρνητικά πρότυπα, από την καλή φήμη μιας σχολής, αλλά ακόμη και από την έδρα της σχολής, που αν βρίσκεται σε μεγάλο αστικό κέντρο θα έχουν μεγαλύτερη ζήτηση οι σπουδές σ’ αυτή από τις σπουδές σε αντίστοιχο τμήμα με έδρα σε μια μικρή πόλη.

Τι πρέπει να κάνουμε

Στην ιδανική κατάσταση δεν κοιτάζουμε καθόλου τις βάσεις, αφού το πρώτο κριτήριο επιλογής είναι η επιθυμία μας, ο δρόμος της καρδιάς μας. Ο μόνος λόγος που χρειάζεται να δούμε λίγο τις βάσεις είναι για να αποφύγουμε τεχνικής φύσεως λάθη, όπως εξηγήσαμε στην αρχή. Κατά τα άλλα οι βάσεις είναι στην ουσία άχρηστες. Ο σκοπός μας είναι να βρούμε τι θέλουμε να σπουδάσουμε, τι μας ταιριάζει κι όχι το αντίστροφο που εκφράζεται με την κλασική ερώτηση: έχω 17.500 μόρια τι «πιάνω».
Ακόμη και η επιλογή επαγγέλματος μέσα από τις σπουδές δεν είναι ασφαλής. Ο κόσμος μας αλλάζει πολύ γρήγορα και αν έχουμε στο μυαλό μας ένα επάγγελμα επιλέγοντας σπουδές, μπορεί να απογοητευτούμε όταν φτάσουμε να ζητήσουμε την εργασία που φανταζόμασταν. Οι δάσκαλοι για παράδειγμα, που φέτος αναμένουμε να σημειώσει νέο υψηλό ρεκόρ η βάση τους, μπορεί σε 10 χρόνια να γίνει ένα κορεσμένο επάγγελμα, όπως ήταν και παλιότερα, γι αυτό και είχε χαμηλή βάση τότε, όπως βλέπετε στον πίνακα. Επιλέγουμε τις σπουδές που επιθυμούμε και μετά θα δούμε τι θα γίνει με την εργασία, ανάλογα με τις τότε συνθήκες στον κόσμο της εργασίας.

Πίνακας 1: Η Εξέλιξη των βάσεων
	Βάση 1993	Βάση 2000	Βάση 2008
Νομικής Αθήνας	18,18	18,90	18,97
Νομικής Θεσσαλονίκης	18,06	18,73	18,79
Νομικής Θράκης (Κομοτηνή)	17,79	18,28	18,24
Φιλολογίας Αθήνας	18,07	17,98	17,64
Φιλολογίας Θεσσαλονίκης	18,18	17,67	17,46
Φιλολογίας Ιωαννίνων	17,77	16,87	15,97
Ιατρικής Αθήνας	18,37	19,65	19,30
Ιατρικής Θεσσαλονίκης	18,26	19,60	19,14
Ιατρικής Πάτρας	18,16	19,56	19,37
Ιατρικής Θεσσαλίας (Λάρισα)	18,05	19,53	18,89
Ιατρικής Ιωαννίνων	17,99	19,52	18,87
Ιατρικής Κρήτης (Ηράκλειο)	17,94	19,49	18,77
Ιατρικής Θράκης (Αλεξανδρούπολη)	17,89	19,45	18,71
Εφαρμοσμένης Πληροφορικής Μακεδονίας (Θεσσαλονίκη)	18,09	19,17	16,89
Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Αθήνας	17,55	16,34	18,69
Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης	17,53	16,27	18,78
Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών ΕΜΠ	16,48	19,52	19,08
Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών Θεσσαλονίκης	15,13	19,33	18,56
Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Πάτρας	14,79	19,08	18,11