Η άνοδος και η πτώση των βάσεων

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 17/5/2009

Δεν έχει σημασία η ευκολία ή η δυσκολία των θεμάτων στην επιτυχία στις πανελλήνιες εξετάσεις. Κι όμως το μεγαλύτερο άγχος των υποψηφίων είναι αν θα τεθούν εύκολα ή δύσκολα θέματα. Αν τα θέματα είναι εύκολα θα πετύχουν περισσότεροι υποψήφιοι υψηλότερη βαθμολογία, με συνέπεια την άνοδο των βάσεων.
Αν τα θέματα δυσκολέψουν τους υποψηφίους, τότε οι βάσεις θα πέσουν και πιθανό να αυξηθεί ο αριθμός των υποψηφίων που δεν θα «πιάσουν» το όριο της βάσης του 10. Αν εξαιρέσουμε δηλαδή τους αδύνατους μαθητές που φοβούνται αν θα πιάσουν τη βάση του 10, για τους υπόλοιπους, που στοχεύουν ψηλά, δεν έχει σημασία η δυσκολία ή η ευκολία των θεμάτων, αλλά αν θα γράψουν καλύτερα από τους άλλους.

Η άνοδος και η πτώση των βάσεων

Ο πρώτος παράγοντας που θα καθορίσει τη διακύμανση των βάσεων θα είναι και φέτος η δυσκολία των θεμάτων.
Ο δεύτερος παράγοντας είναι η κατανομή των θέσεων των εισακτέων στα ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας. Η προσφορά των θέσεων σπουδών δυστυχώς βρίσκεται σε πλήρη αναντιστοιχία με τις επιθυμίες των υποψηφίων, αναγκάζοντάς τους, τις περισσότερες φορές, να σπουδάσουν κάτι άλλο απ’ αυτό που θέλουν και μάλιστα να γίνουν εσωτερικοί μετανάστες.

Οι προτιμήσεις των υποψηφίων

Ο τρίτος παράγοντας που συμβάλει καθοριστικά στην διαμόρφωση των βάσεων είναι οι επιθυμίες των υποψηφίων, όπως αυτές αποτυπώνονται στο μηχανογραφικό δελτίο. Ο παράγοντας αυτός είναι αστάθμητος αφού κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις επιθυμίες που, πολλές φορές, καθορίζονται από τις προσδοκίες εύρεσης εργασίας, πραγματικές ή φανταστικές. Μερικές φορές και η ειδησεογραφία συμβάλει στις επιλογές των υποψηφίων.
Το έτος 2000 ο τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλέρ και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον ανακοίνωσαν στην ανθρωπότητα την αποκρυπτογράφηση του ανθρώπινου DNA. Έκρηξη της ζήτησης παρουσιάστηκε τη χρονιά εκείνη για τις σπουδές Βιολογίας, καθώς οι έφηβοι εντυπωσιάστηκαν από την ανακάλυψη και θέλησαν να συμμετάσχουν στην πρόοδο της ανθρωπότητας βάζοντας κι αυτοί το λιθαράκι τους.
Το 2007 παρατηρήθηκε έκρηξη στις βάσεις των νηπιαγωγών, ως συνέπεια της καθιέρωσης της υποχρεωτικής φοίτησης στο νηπιαγωγείο όλων. Υπέθεσαν οι υποψήφιοι και οι γονείς τους ότι θα παρατηρηθεί μεγάλη έλλειψη νηπιαγωγών, αντίστοιχη με των δασκάλων. Η πραγματικότητα δεν τους επιβεβαίωσε. Τα παιδιά φοιτούν στο δημοτικό 6 χρόνια και στο νηπιαγωγείο μέγιστο 2 χρόνια. Κάθε λογικός άνθρωπος θα σκεφτεί ότι χρειαζόμαστε τουλάχιστον τριπλάσιο αριθμό δασκάλων από νηπιαγωγούς, κάτι που δεν μπορούν να σκεφτούν αυτοί που ορίζουν πόσοι υποψήφιοι θα σπουδάσουν, με αποτέλεσμα να εισάγονται 2010 υποψήφιοι στις σχολές των δασκάλων και 1520 υποψήφιοι στις σχολές νηπιαγωγών το 2009. Αυτό εξακολουθεί να δημιουργεί έλλειψη δασκάλων και πλεόνασμα νηπιαγωγών.

Η δεκαετία του 70

Η δεκαετία του 70 είναι η δεκαετία που κυριάρχησε η ζήτηση για σπουδές χημικού μηχανικού. Αυτό συνέβη γιατί την εποχή εκείνη ιδρύθηκαν πολλά διυλιστήρια στην Ελλάδα, βιομηχανίες λιπασμάτων, χημικών και άλλες που έκαναν περιζήτητους τους χημικούς μηχανικούς.

Η δεκαετία του 80

Στις αρχές της δεκαετίας η Ελλάδα και το σχολείο ανακαλύπτουν την κοινωνιολογία. Η ζήτηση για κοινωνιολόγους, με την εισαγωγή του μαθήματος στα σχολεία, και η ταυτόχρονη ίδρυση των πρώτων τμημάτων δημιούργησε ρεύμα προς τις σπουδές κοινωνιολογίας, εκτοξεύοντας τη βάση τους στα ύψη. Σήμερα είναι σχεδόν απαξιωμένη η επιστήμη αυτή, καθώς και το μάθημα υποβαθμίστηκε στα σχολεία, αλλά σταμάτησε το ενδιαφέρον για τα κοινωνικά φαινόμενα, αφού κυριαρχούν τα οικονομικά φαινόμενα.
Στα τέλη της δεκαετίας του 80 είχαμε τη λειτουργία των πρώτων ιδιωτικών τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών, με την έλλειψη στελεχών να είναι περισσότερο από έντονη. Η έλλειψη των στελεχών και η «λάμψη» του επαγγέλματος έσπρωξαν πολλούς υποψηφίους στις αντίστοιχες σχολές, με άμεση συνέπεια την εκτόξευση των βάσεων.

Η δεκαετία του 90

Ανήκει στους υπολογιστές και στην έκρηξη που δημιούργησαν παγκοσμίως. Φυσικό να βρεθούν οι σχολές των υπολογιστών στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας και οι βάσεις τους, όπως γίνεται με όλες τις δημοφιλείς σχολές, να τραβήξουν την ανηφόρα. Η εισαγωγή της πληροφορικής και των πρώτων υπολογιστών στην εκπαίδευση έδωσε επιπλέον ώθηση. Αλλά και διεθνώς οι προσδοκίες ήταν μεγάλες. Δημιουργήθηκε η φούσκα των εταιρειών .com.

Οι διαχρονικές αξίες

Οι διαχρονικές αξίες της ελληνικής οικογένειας συνοψίζονται στο τρίπτυχο γιατρός, μηχανικός και δικηγόρος. Οι βάσεις σ’ αυτές τις σχολές ποτέ δεν έπεσαν κάτω από το 18, παρ’ ότι κατά καιρούς εμφανίστηκαν και άλλες σχολές που βρέθηκαν στις πρώτες προτιμήσεις των υποψηφίων, όπως είδατε στα προηγούμενα. Μετά από 50 χρόνια που η ελληνική κοινωνία έχει ως πρότυπο το γιατρό, το μηχανικό και το δικηγόρο, έχει επέλθει ο κορεσμός. Αν κουβεντιάσετε με τους νέους επαγγελματίες θα διαπιστώσετε ότι η εργασία τους είναι τελείως διαφορετική από των πενηντάρηδων συναδέλφων τους. Κι όμως όλοι κοιτάζουν τους μεγάλους σε ηλικία επαγγελματίες που καταξιώθηκαν σε άλλες εποχές. Πληροφορηθείτε λοιπόν γιατί πολλοί υποψήφιοι δηλώνουν όταν ανακαλύπτουν την αλήθεια ότι έπεσαν από τα σύννεφα.