13χρονοι σκληρά εργαζόμενοι

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 29/3/2009

13 ετών, στην Α Γυμνασίου, με 7 ώρες μάθημα κάθε μέρα στο σχολείο. Μετά φροντιστήρια για ξένες γλώσσες, μουσική αλλά και Μαθηματικά, Γλώσσα και άλλα μαθήματα γιατί τα καινούρια βιβλία είναι πολύ απαιτητικά. Σουρουπώνει και, ο ήδη εξαντλημένος μαθητής μας, επιστρέφει στο σπίτι για να διαβάσει. Η δουλειά για το σχολείο πολλή, αφού όσο περισσότερη δουλειά βάζεις για το σπίτι τόσο καλύτερος καθηγητής θεωρείσαι. Ξεκινά το διάβασμα και σιγά - σιγά νυστάζει. Όμως πρέπει να συνεχίσει γιατί την επόμενη μέρα έχει επαναληπτικό διαγώνισμα τριμήνου στα Αρχαία. Οι γονείς κοιτούν και δεν ξέρουν πώς να βοηθήσουν το παιδί τους της Α Γυμνασίου να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. Το έχουν φορτώσει και αυτοί με δύο γλώσσες, αθλητισμό και μουσική, πιστεύοντας ότι κάνουν το καλύτερο για το παιδί τους. Κοιτούν τα βιβλία του. Πολλά και ασήκωτα. Σκέφτονται: Πόσα πράγματα μαθαίνουν τα παιδιά μας. Κοιτάζουν το πρόγραμμα και βλέπουν 17 διαφορετικά μαθήματα να διδάσκεται ένα παιδί της Α Γυμνασίου, εκ των οποίων πρέπει να προετοιμάζεται για τα δώδεκα. Περίπου για 5 μαθήματα κάθε μέρα πρέπει να προετοιμάζεται το παιδί. Αν χρειάζεται μισή ώρα την ημέρα για το καθένα απαιτούνται 2,5 ώρες κάθε μέρα για προετοιμασία των μαθημάτων της επόμενης μέρας. Μερικοί όμως καθηγητές τα φορτώνουν τα παιδιά με πολλή δουλειά, αφού δεν τους φτάνουν οι ώρες μέσα στην τάξη και η ύλη τους πιέζει. Κάποιοι πίστεψαν ότι θα φτιάξουν την παιδεία κατεβάζοντας ύλη από την Β Λυκείου στην Γ Γυμνασίου, στα Μαθηματικά για παράδειγμα. Αρχίζουν οι γονείς να κατανοούν το παράλογο. Βλέπουν το πρόγραμμα να έχει μόνο μία ώρα την εβδομάδα (από τις 35) πληροφορική και αντιλαμβάνονται ότι πρέπει κάποια στιγμή να πάρει το παιδί και ένα πτυχίο πληροφορικής -το ζητούν σε όλες τις προκηρύξεις άλλωστε- αφού από το σχολείο με μία ώρα την εβδομάδα αποκλείεται να μάθει κανείς υπολογιστές. Άρα ή αυτοδίδακτος ή φροντιστήριο.

Τα νέα βιβλία

Τα νέα βιβλία στην υποχρεωτική εκπαίδευση έφεραν σε αδιέξοδο γονείς και μαθητές. Πολύ πυκνά και δύσκολα, κατεβάζουν ύλη από μεγαλύτερες τάξεις στις μικρότερες. Οι μαθητές της Α Δημοτικού, για παράδειγμα, που μέχρι τώρα μάθαιναν τους αριθμούς μέχρι το 20, τώρα μαθαίνουν μέχρι το 100. Οι δάσκαλοι στο Δημοτικό εξακολουθούν και δουλεύουν με φωτοτυπίες. Αποδεικνύεται έτσι ότι τα βιβλία έχουν ανεπαρκείς ασκήσεις. Οι εμπνευστές τους έμειναν στη φόρμα προσπαθώντας να πιάνει κάθε μάθημα δύο αντικριστές σελίδες και έχασαν την ουσία. Ξοδεύονται χρήματα σε φωτοτυπίες, που είναι πολύ ακριβότερες από την εκτύπωση των βιβλίων, με αμφίβολα αποτελέσματα, αφού δεν είναι πολύ προσεκτικά διαλεγμένες. Γέμισαν τα ράφια των βιβλιοπωλείων με φροντιστηριακά βιβλία για όλα τα μαθήματα από το Δημοτικό μέχρι και το πανεπιστήμιο. Δεν είναι μόνο το βιβλίο της Ιστορίας της ΣΤ Δημοτικού, που αποσύρθηκε. Το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο. Χρειάζεται αναθεώρηση στα αναλυτικά προγράμματα, βάσει των οποίων οι συγγραφείς έγραψαν τα βιβλία. Ήδη μέσα σε λίγα χρόνια φάνηκε η λάθος κατεύθυνση στην οποία συντάχτηκαν. Ρωτήστε και κανένα δάσκαλο να σας πει για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει στην τάξη. Τα χρήματα της ΕΕ για τα νέα βιβλία σπαταλήθηκαν και είμαστε μπροστά σε μία νέα αποτυχία.

Ο διαγωνισμός PISA

Ο διαγωνισμός του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) σε μαθητές 15 ετών, στο τέλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, παρ’ όλες τις πράγματι βάσιμες αντιρρήσεις, μας φέρνει στο πάτο της βαθμολογίας. Η χώρα μας καταλαμβάνει θέσεις κάτω από το 30 σε 40 χώρες στα Μαθηματικά, τη Γλώσσα και τη Φυσική. Οι γνώσεις των μαθητών μας τελειώνοντας το Γυμνάσιο δεν είναι πραγματικές. Εξοντώνονται τα παιδιά στην παπαγαλία και κανείς δεν κάνει κάτι γι’ αυτό. Διδάσκονται περισσότερες ώρες Αρχαία απ’ ότι Νέα Ελληνικά, το 30% των ωρών του σχολείου και δεν γνωρίζουν ούτε να μιλούν ούτε να γράφουν Ελληνικά. Τι άλλο πρέπει να συμβεί ώστε να ξυπνήσουμε; Έχουμε βαρεθεί ν’ ακούμε τόσα χρόνια ότι θα σταματήσει η παπαγαλία και κανείς υπουργός δεν μας λέει πώς θα το πετύχει, ώστε να μπορούμε να κρίνουμε τη σοβαρότητά του. Το πολλαπλό βιβλίο ένας από τους τρόπους να καταπολεμηθεί η παπαγαλία, όχι ο μοναδικός, δεν μπορεί να εφαρμοστεί 10 χρόνια τώρα, από την πρώτη απόπειρα εφαρμογής του.

Το Λύκειο

Τα παιδιά μπαίνουν στο Λύκειο με σοβαρές ελλείψεις. Δεν έχουν μάθει να κάνουν μια εργασία, ώστε να συνθέσουν και να δημιουργήσουν κάτι δικό τους. Μόνο μαθαίνουν απέξω πράγματα και τα αναπαράγουν πιστά, σε μια εποχή που οι πληροφορίες αλλάζουν τόσο γρήγορα, που είναι παράλογο να παπαγαλίζεις. Αρχίζει η προετοιμασία για τις πανελλήνιες και στο τέλος της διαδρομής, βλέπουμε 4 στα 10 παιδιά του Γενικού Λυκείου, η αφρόκρεμα δηλαδή της εκπαίδευσης, να μη μπορεί να πιάσει το 10! Παιδιά που εξοντώθηκαν τόσα χρόνια, δεν μπορούν ούτε τη βάση να φτάσουν. Ο μύθος ότι τα παιδιά μας που πάνε έξω διαπρέπουν καταρρίφθηκε κι αυτός, όπως έδειξε έρευνα του Τεχνικού Επιμελητηρίου, όπου διαπιστώθηκε ότι οι Έλληνες μαθητές που εισάγονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση υστερούν σε σχέση με τους Άγγλους σε βασικές γνώσεις μαθηματικών και φυσικής. Οι μαθητές εισάγονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με σοβαρές ελλείψεις, όπως επανειλημμένα έχουν τονίσει και οι πανεπιστημιακοί, που προσπαθούν να καλύψουν τα κενά με έξτρα μαθήματα υποδομής. Ρωτήστε και ένα καθηγητή μέσης εκπαίδευσης να σας πει για το επίπεδο των μαθητών την τελευταία δεκαετία, πόσο πολύ έχει πέσει.

Οι γονείς

Τρέχουν όλη μέρα, γιατί το οκτάωρο έχει πια καταργηθεί και έχει γίνει δεκάωρο και δωδεκάωρο, δεν μπορούν να ασχοληθούν με την εκπαίδευση των παιδιών τους και την αναθέτουν σε άλλους. Ιδιαίτερα και φροντιστήρια από το Δημοτικό μέχρι και το πανεπιστήμιο επιβαρύνουν κι άλλο τα παιδιά. Έχουν μεγάλο άγχος για τις επιδόσεις των παιδιών τους, ησυχάζουν μόνο με βαθμούς από 18 και πάνω. Πιέζουν τα παιδιά για το άριστα. Τα παιδιά λοιπόν ενδιαφέρονται μόνο για το βαθμό κι όχι για τη γνώση, όπως και πολλοί γονείς άλλωστε. Πιέζουν τα παιδιά στη συσσώρευση γνώσεων. Τα περισσότερα παιδιά διδάσκονται δύο ξένες γλώσσες στο σχολείο και το φροντιστήριο. Παράλογο αφού η γενιά των παιδιών μας μιλάει Αγγλικά σε όλες τις χώρες του κόσμου.
Ξεχάσαμε ότι τα παιδιά μας πρέπει και να παίξουν και να κοινωνικοποιηθούν μέσα από το παιχνίδι, που συνάμα αποτελεί και τον καλύτερο τρόπο μάθησης. Απαιτούμε απ’ αυτά το άριστα σε όλα. Ξεχνάμε όμως τους εαυτούς μας, που δεν ήμασταν άριστοι…

Ο διάλογος

Ο διάλογος για την παιδεία ξεκίνησε. Νέο Λύκειο, νέος τρόπος εισαγωγής στα πανεπιστήμια. Ο υπουργός δηλώνει ότι δεν υπάρχει περιθώριο νέας αποτυχίας.
Καταλαβαίνουμε ότι δεν υπάρχει περίπτωση να φτιάξουν τα πράγματα, αφού δεν ασχολούνται με την ουσία του πράγματος: Ποιος μαθαίνει τι, με ποιο τρόπο και κυρίως γιατί. Τα παιδιά φτάνουν με σημαντικές ελλείψεις στο Λύκειο. Δεν μπορεί να ξεκινήσεις από το Λύκειο τις αλλαγές. Είναι ήδη αργά για πάρα πολλά παιδιά, που έχουν ήδη χάσει το τρένο της γνώσης από το Δημοτικό. Ο αριθμός των παιδιών που αποτυγχάνουν στο σχολείο θα αυξηθεί λόγω της δυσκολίας των νέων βιβλίων. Το θέμα μας δεν είναι οι εξετάσεις για την εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση. Κι όμως αυτό είναι το κεντρικό θέμα του διαλόγου και η αναμόρφωση του Λυκείου. Και μας λένε συνεχώς για την αυτονομία του Λυκείου, χωρίς να μας λένε πώς θα γίνει το μαγικό, τα παιδιά να μην ασχολούνται με τις εξετάσεις, που φτιάχνονται για να τους κόψουν, και να ασχολούνται με τη γνώση που πολύ καλά γνωρίζουμε ότι δεν επιβραβεύεται από την κοινωνία μας…

Η μέρα ενός 13χρονου μαθητή της Α Γυμνασίου

7 ώρες μάθημα 5 ώρες την εβδομάδα

17 διαφορετικά μαθήματα

2 γλώσσες

1.000 ώρες μάθημα το χρόνο

Φροντιστήριο ξένες γλώσσες, Ελληνικά, μουσική, αθλητισμός