Η ανύπαρκτη φοιτητική μέριμνα και οι μετεγγραφές

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 15/3/2009

Κοινή συνέντευξη τύπου οργάνωσαν τα τμήματα Γεωγραφίας Χαροκοπείου (στην Καλλιθέα της Αθήνας) και το τμήμα Γεωγραφίας Αιγαίου με έδρα τη Μυτιλήνη. Το πρόβλημα των τμημάτων είναι ότι με το μεγάλο πλήθος των μετεγγραφών που πραγματοποιούνται, αλλάζει ο σχεδιασμός των τμημάτων και του Υπουργείου, με αποτέλεσμα την υπερφόρτωση του τμήματος της Αθήνας και την αποδυνάμωση του τμήματος της Μυτιλήνης. Όπως βλέπετε στον πίνακα οι εισαχθέντες μέσω μετεγγραφής, κατατακτήριες και οι ειδικές κατηγορίες είναι περισσότεροι από τους κανονικά εισαγόμενους μέσω των πανελληνίων εξετάσεων. Αυτό έχει ως συνέπεια, όπως δήλωσε στον «ΑτΚ» ο πρόεδρος του τμήματος κ. Δελλαδέτσιμας, να υπάρχει έντονο πρόβλημα χώρου, αφού οι φοιτητές υπερδιπλασιάζονται, ενώ το τμήμα έχει σχεδιαστεί για να εκπαιδεύει 40 φοιτητές ανά έτος σπουδών. Η χρηματοδότηση δεν αυξάνεται με αποτέλεσμα να πέφτει το επίπεδο της εκπαίδευσης. Οι φοιτητές που έρχονται με μετεγγραφή έχουν μικρότερο μέσο όρο, αλλιώς θα περνούσαν κανονικά, με συνέπεια να πέφτει το επίπεδο των εισαγομένων κάτι που, όπως μας είπε ο κ. Δελλαδέτσιμας, δυσκολεύει ακόμη περισσότερο την εκπαίδευση. Το φαινόμενο αυτό, που είναι μεγαλύτερο όσο μικρότερο είναι το τμήμα υποδοχής, παρουσιάζεται και σε άλλα τμήματα του κέντρου (Αθήνα και Θεσσαλονίκη) με αρνητικές συνέπειες στην εκπαίδευση όλων.
Προβλήματα όμως αντιμετωπίζει και το τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, που βλέπει τους φοιτητές του να φυλλορροούν και το τμήμα να μένει με ελάχιστους. Παρ’ ότι ο αριθμός των εισακτέων του έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια, τελικά λίγοι μένουν να σπουδάσουν στη Μυτιλήνη, αφού περισσότεροι από το 30% των φοιτητών φεύγουν με μετεγγραφή για το τμήμα της Αθήνας και πολλοί άλλοι γράφονται χωρίς να παρακολουθούν, προσπαθώντας, ξαναδίνοντας εξετάσεις, να εισαχθούν σε άλλο τμήμα.

Το πρόβλημα

Το πρόβλημα με τις μετεγγραφές είναι μεγάλο. Τα παιδιά των τρίτεκνων οικογενειών (αν το μεγαλύτερο δεν έχει συμπληρώσει το 26ο έτος της ηλικίας του) και τα παιδιά των πολύτεκων οικογενειών δικαιούνται μετεγγραφής ανεξάρτητα από το εισόδημα των οικογενειών τους. Η λογική του νομοθέτη δεν είναι να βοηθήσει τις οικογένειες που έχουν οικονομικό πρόβλημα, γιατί τότε θα έβαζε όριο εισοδήματος, αλλά να δώσει μπόνους στις τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες. Το κράτος κάνει κοινωνική πολιτική στις πλάτες της εκπαίδευσης και, μάλιστα, χωρίς να ξοδέψει χρήματα. Υπάρχουν όμως οι οικογένειες με δύο παιδιά, όπως η οικογένεια της κας. Δημοπούλου, με δύο παιδιά. Ένα να σπουδάζει στην Καστοριά και το άλλο στη Σητεία, ενώ η οικογενειακή εστία είναι στη Θεσσαλονίκη. Αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι η συντήρηση τριών σπιτιών από μία τετραμελή οικογένεια είναι πολύ δύσκολη υπόθεση. Ο νόμος περί μετεγγραφών δυστυχώς κατάργησε κάθε πρόνοια για τέτοιες περιπτώσεις, ορίζοντας ότι πρέπει και το δεύτερο παιδί να φοιτήσει στη σχολή που πέτυχε για ένα χρόνο και μετά, μόνο αν έχει περάσει όλα τα μαθήματα του πρώτου έτους, έχει δικαίωμα να υποβάλει αίτηση μετεγγραφής, με ποσοτικό όμως περιορισμό. Δηλαδή εγκρίνονται οι μετεγγραφές μόνο για το 5% των θέσεων εισακτέων στα ΑΕΙ και ΤΕΙ Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Οι υπόλοιπες οικογένειες, που δεν θα βρεθούν στο τυχερό 5%, εξοντώνονται οικονομικά για να σπουδάσουν τα παιδιά τους, σε εποχές πολύ δύσκολες. Γιατί δε γίνεται να πεις στο παιδί σου δε θα σπουδάσεις επειδή δεν υπάρχουν χρήματα.
Αν τύχει και εισαχθεί κάποιος από τα ΕΠΑΛ (ομάδα Α) ή από Εσπερινό Λύκειο, αντιμετωπίζεται ως πολίτης β κατηγορίας και δεν δικαιούται μετεγγραφής, ακόμη και αν συμπληρώνει όλες τις προϋποθέσεις του νόμου. Αυτό το παράλογο ίσως αναιρεθεί γιατί το εφετείο του Πειραιά αποφάσισε ότι δεν είναι νόμιμος ο αποκλεισμός αυτής της κατηγορίας των φοιτητών. Το θέμα έχει δρόμο μέχρι να διευθετηθεί οριστικά και χρόνος, σκέψη και χρήμα θα ξοδευτεί στην υπηρεσία του παραλόγου.

Το παράλογο

Το παράλογο είναι το ίδιο το σύστημα των μετεγγραφών, παγκόσμια ελληνική πατέντα, που σκοπό έχει να μεταθέσει την κοινωνική πολιτική από το κράτος στις πλάτες των πολιτών. Για να εξηγούμαστε: Σε κανένα κράτος στον κόσμο δεν υπάρχουν μετεγγραφές. Αν κάποιος πετύχει σε σχολή μακριά από τον τόπο κατοικίας του, το κράτος οφείλει να του παρέχει στέγη και τροφή, εφ’ όσον έχει ανάγκη. Για να μην ανταποκριθεί στην υποχρέωσή του το κράτος λέει: Θα φέρω το παιδί σου στην πόλη που ζεις, ώστε να μειώσω το κόστος του γονιού, να το έχει και δίπλα του και δε θα ξοδέψω χρήμα για να στηρίξω το παιδί, που έχει ανάγκη στις σπουδές του, έχοντας και το γονιό ευχαριστημένο, ώστε να με ξαναψηφίσει. Πρωτότυπη κοινωνική πολιτική με φόντο τις εκλογές που είναι πολύ συχνές. Μ’ αυτή την πατέντα και πολλές άλλες παρόμοιες το κράτος κάνει κοινωνική πολιτική χωρίς χρήματα. Η ύπαρξη και μόνο των μετεγγραφών είναι η καλύτερη ομολογία του κράτους για την ανύπαρκτη φοιτητική μέριμνα.

Η φοιτητική μέριμνα

Αποτελεί υποχρέωση του κράτους να βοηθά όσους νέους δεν έχουν τα χρήματα για τις σπουδές τους να τους βοηθά να τις ολοκληρώσουν. Οφείλει λοιπόν να παρέχει στέγη και τροφή στους οικονομικά αδύναμους. Στη Θεσσαλονίκη για παράδειγμα υπάρχουν 1929 κλίνες στις φοιτητικές εστίες του ΑΠΘ, του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και του ΤΕΙ. Ο φοιτητικός πληθυσμός ξεπερνά τις 90.000. Είναι προφανές ότι δεν αρκούν για να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες. Όσο για τη σίτιση το κράτος ξοδεύει λιγότερα από 2€ (ναι δεν πρόκειται για τυπογραφικό λάθος δύο €) την ημέρα ανά φοιτητή. Υποβαθμίζοντας τις παροχές του και στριμώχνοντας πολλούς φοιτητές σε σχολές που δεν έχουν εργαστήρια καταφέραμε να έχουμε την ελληνική εκδοχή της διεύρυνσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, δαπανώντας τα λιγότερα χρήματα ανά φοιτητή από όλες τις χώρες της Ευρώπης. Η ετήσια δαπάνη ανά φοιτητή, χωρίς την έρευνα, ανέρχεται στην Ελλάδα σε 4.928$, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ. Δείτε τι δαπανούν οι άλλες χώρες στον πίνακα.

Πρωτοετείς φοιτητές στο τμήμα Γεωγραφίας Χαροκοπείου
	Με τις πανελλήνιες	Μετεγγραφές Κατατακτήριες Ειδικές Κατηγορίες	Σύνολο
2006-2007	38	48	86
2007-2008	39	59	98
2008-2009	38	61	99

Ετήσιες δαπάνες ανά φοιτητή σε $
Αυστραλία	10.199
Αυστρία	10.061
Βέλγιο	8.046
Τσεχία	5.409
Φινλανδία	7.582
Γαλλία	7.673
Γερμανία	7.772
Ελλάδα	4.928
Ουγγαρία	4.837
Ιρλανδία	7.386
Ιταλία	5.314
Κορέα	6.607
Μεξικό	5.346
Ολλανδία	8.719
Νορβηγία	9.981
Πορτογαλία	6.785
Ισπανία	7.182
Σουηδία	8.281
Ελβετία	13.041
Μεγάλη Βρετανία	8.842
ΗΠΑ	21.588
Μ. Όρος ΟΟΣΑ	8.102
Μ. Όρος ΕΕ-19	6.990
Πηγή : ΟΟΣΑ