Σπουδές στην Ελλάδα ή σε σχολές του εξωτερικού;

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 15/2/2009

Σπουδές στην Ελλάδα ή το εξωτερικό; Ένα ερώτημα με πολλές και διαφορετικές απαντήσεις. Τα επιχειρήματα πολλά, το ερώτημα όμως είναι λάθος. Το ζήτημα δεν είναι… εθνικό, αλλά ποιοτικό. Δεν έχει σημασία η χώρα σπουδών αλλά το πανεπιστήμιο και μάλιστα το συγκεκριμένο τμήμα που θα σπουδάσει κάποιος. Στην Ελλάδα δεν είμαστε εξοικειωμένοι με τις διαφορές που μπορεί να έχουν μεταξύ τους τα διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα, γιατί δεν υπάρχει ακόμη αξιολόγηση.
Η σύγκριση των σπουδών στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και σε πολυτεχνεία της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας αποτέλεσε το αντικείμενο έρευνας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Το ζήτημα είναι φλέγον γιατί πέρα από την αναγνώριση των πτυχίων του εξωτερικού, που γίνεται μέσω του ΔΟΑΤΑΠ, υπάρχει και το ζήτημα των ελληνικών κολεγίων που συνεργάζονται με πανεπιστήμια του εξωτερικού και οι πτυχιούχοι τους ζητούν ισοτιμία με τα αντίστοιχα ελληνικά.
Σκοπός της έρευνας ήταν η ποιοτική και ποσοτική εξέταση της διδασκαλίας που πραγματοποιείται για την απόκτηση του τίτλου του Μηχανικού στο ΕΜΠ και Master in Engineering σε Βρετανικά Πανεπιστήμια και στην ENPC στη Γαλλία, έτσι ώστε να απαντηθεί το ερώτημα της ισοδυναμίας των τίτλων.
Επιλέχτηκαν Βρετανικά Πανεπιστήμια ένα με υψηλή στάθμη αξιολόγησης και με χαμηλή, που παρέχουν τετραετείς ή πενταετείς συνεχείς σπουδές. Συγκεκριμένα επελέγησαν τα Imperial College, London, University of Southampton + Liverpool, University of Shefield University of Portsmouth και Ecole Nationale des Ponts et Chaussi e (Paris)

Οι σπουδές

Στις σπουδές μηχανικού παρατηρήθηκε τάση εγκατάλειψης του παραδοσιακού αγγλοσαξωνικού συστήματος 3+1 με χωριστούς τίτλους σπουδών Bsc και Msc. Στη θέση του υιοθετείται σταδιακά ο μοναδικός τίτλος 4ετούς φοίτησης Master in Engineering (M. Eng). Τα πανεπιστήμια του Cambridge και της Oxford κατήργησαν τελείως τον ενδιάμεσο τριετή τίτλο, όπως και όλα τα υψηλής στάθμης στην αξιολόγηση πανεπιστήμια. Τα χαμηλής στάθμης δεν έχουν εγκαταλείψει ακόμη τον τριετή τίτλο ή καθυστέρησαν στην αλλαγή του.
Η ποσοτική σύγκριση έγινε με βάση τις ενδοσχολικές ώρες λειτουργίας γιατί οι διάφορες μονάδες υπολογισμού του φόρτου εργασίας έχουν υποκειμενική εκτίμηση που δυσκολεύει τη σύγκριση. Οι μονάδες που χρησιμοποιούν στη Βρετανια για τη μέτρηση του φόρτου εργασίας είναι οι: lecture, Credit Point (CP) και European Credit Transer System (ECTS). Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι διαφορετικές είναι οι ποσοτικές αντιστοιχίες των CP και ECTS από πανεπιστήμιο σε πανεπιστήμιο και διατύπωσαν την απορία πώς η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν όρισε αντικειμενικότερη ποσοτικοποίηση των ωρών διδασκαλίας και του συνολικού χρόνου μελέτης που απαιτείται. Φυσικά η έρευνα δε στάθηκε μόνο στα ποσοτικά χαρακτηριστικά, αλλά προχώρησε και στις ποιοτικές διαφορές.

Οι μύθοι που καταρρίπτονται

Από τη μελέτη των προγραμμάτων σπουδών προκύπτει ότι οι ώρες διδασκαλίας μαθηματικών και φυσικής είναι λιγότερες στη Βρετανία από την Ελλάδα, γιατί οι Βρετανοί φοιτητές έχουν υψηλότερες γνώσεις μαθηματικών και φυσικής από τους Έλληνες συναδέλφους τους. Καταρρίπτεται έτσι ο μύθος της υπεροχής των ελλήνων φοιτητών στο εξωτερικό, λόγω αυξημένων γνώσεων από το λύκειο. Αυτό ίσχυε, όντως, πριν μερικές δεκαετίες, τώρα όμως με την πτώση του επιπέδου σπουδών στο Λύκειο έπαψαν πια οι μαθητές μας να έχουν υψηλό επίπεδο. Αυτό δυσκολεύει το διδακτικό έργο των πανεπιστημίων μας. Η άνοδος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, παρατηρούν οι ερευνητές, θα βελτίωνε και τα πανεπιστήμιά μας.

Τα Βρετανικά πλεονεκτήματα

Στα Βρετανικά Πανεπιστήμια διαπίστωσαν οι ερευνητές ότι υπάρχει μικρό πλήθος φοιτητών ανά αντικείμενο καθώς και υποχρεωτικές παρουσίες, δεσμευτικοί κανόνες για τα προαπαιτούμενα μαθήματα για το είδος και το πλήθος των εξετάσεων. Ακόμη στα Βρετανικά Πανεπιστήμια προβλέπονται στο αναλυτικό πρόγραμμα των μαθημάτων εργασίες που δίνονται στους φοιτητές για το σπίτι, κάτι που είναι διδακτικά αναγκαίο.

Τα Ελληνικά πλεονεκτήματα

Ο πολύ μεγαλύτερος αριθμός ωρών διδασκαλίας στο ΕΜΠ καθώς και το καλύτερο θεωρητικό υπόβαθρο και οι «πλατύτερες» σπουδές, που ταιριάζουν περισσότερο σε μια μικρή χώρα αποτελούν τα πλεονεκτήματα του ΕΜΠ, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Οι διαφορές μεταξύ των πανεπιστημίων

Η αξιολόγηση των Βρετανικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων φαίνεται να συμφωνεί με τις εκτιμήσεις των Ελλήνων ερευνητών, που παρατήρησαν μεγάλες διαφορές. Το 30% του διδακτικού προσωπικού στο Portsmouth University δεν κατέχουν διδακτορικό δίπλωμα. Οι ώρες διδασκαλίας είναι κατά 30% λιγότερες στο Portsmouth University από το Imperial College για το ίδιο πτυχίο, όπως βλέπετε στον πίνακα.

Γενικά συμπεράσματα

Τα υψηλότερης στάθμης βρετανικά πανεπιστήμια με τετραετείς σπουδές μηχανικών χορηγούν ακαδημαϊκώς ισοδύναμα πτυχία με το ΕΜΠ, ενώ τα χαμηλής στάθμης δεν μπορούν να θεωρηθούν ισοδύναμα με το ΕΜΠ. Το ερώτημα σπουδές στην Ελλάδα ή το εξωτερικό αποδείχθηκε ότι είναι λάθος. Το σωστό ερώτημα είναι σπουδές στο α ή στο β πανεπιστήμιο; Καλό θα είναι, λοιπόν, να συμβουλεύεστε και την αξιολόγηση των βρετανικών πανεπιστημίων, πριν πάρετε τις όποιες αποφάσεις σας. Κοιτάξτε στη διεύθυνση http://extras.timesonline.co.uk/tol_gug/gooduniversityguide.php.

Σύγκριση πανεπιστημίων
Πανεπιστημιακή Σχολή	Εκπαιδευτικό Ίδρυμα	Αξιολόγηση (RATE)	Συνολικές Ώρες Διδασκαλίας	Άποψη των ερευνητών περί ισοτιμίας με το ΕΜΠ
Ηλεκτρολόγοι και Ηλεκτρονικοί Μηχανικοί	ΕΜΠ	-	3.016
	Sheffield	5	1.905	NAI
	Portsmouth	2	1.674	OXI
Χημικοί Μηχανικοί	ΕΜΠ	-	3.159
Χημικοί Μηχανικοί	Imperial	5	1.644	NAI
Πολιτικοί Μηχανικοί	ΕΜΠ	-	3.406
	Imperial	5	2.054	ΝΑΙ
	Portsmouth	2	1.398	ΟΧΙ
	ENPC	-	3.500	NAI