Ο ΑΣΕΠ και η… πίσω πόρτα.

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 25/1/2009

Δέκα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τον πρώτο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ για το διορισμό εκπαιδευτικών στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το κλίμα τότε ήταν έντονο, καθώς ο διαγωνισμός διεξήχθη εν μέσω προπηλακισμού των υποψηφίων και την ΟΛΜΕ να οχυρώνεται πίσω από τη θέση της «όχι στην κατάργηση της επετηρίδας». Πράγματι κάποιοι άνθρωποι κινδύνευσαν ν’ αδικηθούν απ’ αυτή την αλλαγή. Ήταν όσοι βρίσκονταν μια ανάσα από το διορισμό, είχαν ρυθμίσει τη ζωή τους με βάση αυτή την προοπτική, και ξαφνικά ένιωσαν το έδαφος να χάνεται κάτω από τα πόδια τους. Μετά από πολλά έγιναν οι απαραίτητες ρυθμίσεις ώστε να γίνει ομαλή η μετάβαση από το σύστημα της επετηρίδας στο σύστημα του διαγωνισμού.

Η ιστορία

Το σύστημα διορισμού με την επετηρίδα είχε αποδειχθεί αναποτελεσματικό, διότι δημιουργούσε αποκλεισμούς. Ενώ ξεκίνησε ως ένα σύστημα προτεραιότητας, που λειτουργούσε άψογα για πολλά χρόνια, στη διάρκεια των οποίων όλοι όσοι επιθυμούσαν διορίζονταν, όταν οι καθηγητές αυξήθηκαν πολύ, τότε άρχισε να δημιουργεί αποκλεισμούς, καθώς υπήρχαν πολλοί καθηγητές που αποκλείονταν από το διορισμό, απλά γιατί είχαν γεννηθεί… αργά και δεν θα έφθανε ποτέ η σειρά τους. Ήταν αναγκαία λοιπόν, προ δεκαετίας, η αλλαγή του συστήματος προσλήψεων. Έτσι με σταδιακά αυξανόμενα ποσοστά προσλήψεων καθιερώθηκε από τον κ. Αρσένη ο διορισμός μέσω του ΑΣΕΠ και τώρα, δέκα χρόνια μετά, έπρεπε να γίνονται όλοι οι διορισμοί μόνο μέσω του ΑΣΕΠ. Όμως η κ. Γιαννάκου είχε άλλη γνώμη. Το σύστημα διορισμών που καθιέρωσε είναι πολύπλοκο, αφήνει παράθυρα για το διορισμό ημετέρων και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει κάθε χρόνο τον ακριβή αριθμό των διοριζομένων.

Το σημερινό αλαλούμ

Οι διορισμοί γίνονται τώρα ως εξής:
Το 60% των θέσεων καλύπτεται από όσους κρίθηκαν επιτυχόντες στο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ (πέρασαν δηλαδή τη βάση).
Το 40% των θέσεων καλύπτεται από εκπαιδευτικούς που είναι γραμμένοι στον ενιαίο πίνακα αναπληρωτών και κατατάσσονται σύμφωνα με την πραγματική τους υπηρεσία οι εκπαιδευτικοί.
Πέρα από αυτά τα ποσοστά διορίζονται και όσοι έχουν συμπληρώσει μέχρι 30-6-2008 πραγματική υπηρεσία 30 μηνών.
Δεύτερη κατηγορία πέρα από τα ποσοστά είναι αυτοί οι εκπαιδευτικοί που έχουν συμπληρώσει πραγματική υπηρεσία 24 μηνών και έχουν πιάσει σε ένα τουλάχιστον διαγωνισμό του ΑΣΕΠ τη βάση.
Υπάρχει και τρίτη κατηγορία, πέρα από τα ποσοστά, είναι οι πολύτεκνοι. Αυτοί επειδή έχουν πολλά παιδιά, χωρίς κανένα κριτήριο, διορίζονται ως εκπαιδευτικοί, όπου θέλουν.
Οι τρεις τελευταίες κατηγορίες είναι πέρα από τα ποσοστά 60-40, με αποτέλεσμα να αντιστρέφονται στην πράξη τα ποσοστά και οι διοριζόμενοι μέσω ΑΣΕΠ να αποτελούν τη μειοψηφία, αλλά και το Υπουργείο Παιδείας να μην μπορεί να προγραμματίσει τον ακριβή αριθμό των εκπαιδευτικών που διορίζει, αφού υπάρχουν τρεις κατηγορίες διορισμών με απρόβλεπτο αριθμό διοριζομένων.
Όλοι όσοι διορίζονται εκτός ΑΣΕΠ έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν στο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ και μάλιστα η προϋπηρεσία τους μοριοδοτείται, έχουν δηλαδή μπόνους και στον διαγωνισμό.

Η πίσω πόρτα

Μετράει ως προϋπηρεσία για την εγγραφή στον ενιαίο πίνακα αναπληρωτών και η Πρόσθετη Διδακτική Στήριξη (ΠΔΣ) τα απογευματινά μαθήματα των Λυκείων στα οποία οι προσλήψεις γίνονται χωρίς κανένα αντικειμενικό κριτήριο. Αν έχεις «μπάρμπα στην Κορώνη» που έλεγαν πριν 50 χρόνια ξεκινάς από την ΠΔΣ, αποκτάς σιγά – σιγά προϋπηρεσία, εγγράφεσαι στον πίνακα των αναπληρωτών και κάποια στιγμή σε καλούν αναπληρωτή, οπότε μπαίνεις σε τροχιά διορισμού είτε στην κατηγορία του 40% είτε αν περάσει καιρός στον πίνακα των εχόντων προϋπηρεσία 30 μηνών. Μ’ αυτό τον τρόπο μπορεί κάποιος να παρακάμψει κάθε αντικειμενικό κριτήριο και να προσληφθεί μόνο και μόνο γιατί είχε τους κατάλληλους ανθρώπους να τον… στηρίξουν.

Ο ΑΣΕΠ δεν είναι ο καλύτερος τρόπος

Σίγουρα ο ΑΣΕΠ δεν είναι ο καλύτερος τρόπος διορισμού, γιατί είναι δύσκολο να κατατάξεις με ακρίβεια εκπαιδευτικούς, μέσα από τρία γραπτά. Ειδικά τώρα που οι θέσεις που διατίθενται για διορισμούς μέσω ΑΣΕΠ λιγοστεύουν, ενώ οι εκπαιδευτικοί που συμμετέχουν αυξάνονται. Η αναλογία, όπως μπορείτε να δείτε στον πίνακα, αν εξαιρέσουμε δασκάλους, νηπιαγωγούς και καθηγητές οικιακής οικονομίας, κυμαίνεται από 1/18 μέχρι το 1/151. Πώς να ξεδιαλέξεις από τους 152 καθηγητές τον ένα που θα διοριστεί; Δεν είναι δυνατό να μπορεί να ξεχωρίσει ο ένας. Είναι αυξημένη η πιθανότητα του λάθους ή της τύχης, που μετράει περισσότερο από όσο θα έπρεπε σε τέτοιες αναλογίες. Και φυσικά αυτοί που δεν διορίζονται δεν είναι ανεπαρκείς, ούτε αυτοί που διορίζονται είναι καλύτεροι. Αυτά θα μπορούσαν να ισχύουν σε λογικές αναλογίες.
Από την άλλη κανείς δεν έχει προτείνει κάτι καλύτερο. Η ΟΛΜΕ (το συνδικαλιστικό όργανο των καθηγητών) βρίσκεται ακόμη στην εποχή της… επετηρίδας και δεν βλέπει ή κάνει ότι δεν βλέπει την πίσω πόρτα των διορισμών.

Ο μεγάλος τζίρος της απελπισίας

Ειδικά φροντιστήρια έχουν δημιουργηθεί για να βοηθήσουν τους υποψηφίους στο διαγωνισμό να ξεπεράσουν τους υπόλοιπους, δεκάδες βιβλία εκδίδονται με θέματα παιδαγωγικών και διδακτικής για τον ΑΣΕΠ. Ο τζίρος που αναπτύσσεται γύρω από το διαγωνισμό είναι πολύ μεγάλος. Αποδεικνύεται, ακόμη μια φορά, ότι τα φροντιστήρια τα δημιουργούν και τα συντηρούν οι διαγωνισμοί συμπλήρωσης θέσεων, που δεν έχουν καμία σχέση με τις εξετάσεις πιστοποίησης γνώσεων. Το ίδιο ισχύει και για τις πανελλήνιες εξετάσεις για την εισαγωγή στις ανώτατες σχολές.

Τι μπορεί να γίνει

Το λογικό είναι λοιπόν να γίνονται όλες οι προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ και να μοριοδοτείται η προϋπηρεσία, όπως γίνεται και τώρα. Το απίστευτο να διορίζονται όσοι είναι… καρπεροί και κάνουν πολλά παιδιά και να «στραβώνουν» τα παιδιά των άλλων, αφού το μόνο προσόν διορισμού τους είναι ότι είναι πολύτεκνοι πρέπει να καταργηθεί. Ο ενιαίος πίνακας αναπληρωτών πρέπει να καταργηθεί καθώς και κάθε άλλος τρόπος διορισμού, αφού δέκα χρόνια μετά την καθιέρωση του διαγωνισμού δεν έχουν έννοια μεταβατικές διατάξεις. Θα κλείσει ταυτόχρονα και η πίσω πόρτα, γιατί δεν έχει νόημα να κατηγορούμε όσους τη χρησιμοποιούν, αλλά όσους τους το επιτρέπουν. Έτσι οι πιθανότητες διορισμού θα γίνουν πιο λογικές με αποτέλεσμα να είναι δυνατή στοιχειωδώς η επιλογή, που τώρα επηρεάζεται πολύ από την τύχη, δημιουργώντας επιπλέον αδικίες.

Πιθανότητες επιτυχίας στον διαγωνισμό ΑΣΕΠ 2008
ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ	ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ	ΘΕΣΕΙΣ	Πιθανότητες 1/
ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ	18.646	480	38,85
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ	5.062	270	18,75
ΦΥΣΙΚΩΝ	3.284	156	21,05
ΧΗΜΙΚΩΝ	1.661	78	21,29
ΒΙΟΛΟΓΩΝ	1.077	53	20,32
ΓΕΩΛΟΓΩΝ	626	25	25,04
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ	606	48	12,63
ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ	70	30	2,33
ΔΑΣΚΑΛΩΝ	2.753	2.120	1,30
ΘΕΟΛΟΓΩΝ	3.210	66	48,64
ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ	2.773	144	19,26
ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ	4.113	228	18,04
ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ	1.576	144	10,94
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΩΝ	3.427	36	95,19
ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΩΝ	717	12	59,75
ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ	7.254	48	151,13
ΝΟΜΙΚΩΝ	1.120	30	37,33
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΑΕΙ	2.647	72	36,76
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΤΕΙ	2.178	48	45,38
ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ	654	12	54,50
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ	209	12	17,42
ΙΤΑΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ	811	9	90,11
ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ	8.193	600	13,66