Το σχολείο εδώ και αλλού

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 30/11/2008

Ανάμεσα στους τοίχους λέγεται η Γαλλική ταινία που ασχολείται με την εκπαίδευση. Φυσικά δεν θα κάνουμε κινηματογραφική κριτική, μπαίνοντας στα χωράφια άλλων, αλλά θα συγκρίνουμε την εικόνα του Γαλλικού σχολείου, όπως παρουσιάζεται στην ταινία, με την Ελληνική πραγματικότητα.
Το Γαλλικό σχολείο βρίσκεται σε μια υποβαθμισμένη γειτονιά κι αυτό φαίνεται από τη γενική στενότητα χώρου το μικρό προαύλιο και τις μικρές αίθουσες. Από την πρώτη όμως σκηνή ο Έλληνας εκπαιδευτικό σοκάρεται όταν βλέπει δύο, ναι σωστά διαβάσατε δύο, καθαρίστριες να καθαρίζουν τα θρανία. Η σύγκριση άμεση: Στην Ελλάδα η καθαρίστρια είναι πάντα το πολύ μία, πρόσφατα μονιμοποιήθηκε και έχει να αντιμετωπίσει πολλές φορές σχολεία πάνω από 2.000 τετραγωνικά και 300 μαθητές.
Εντύπωση προκαλεί και η ύπαρξη τραπεζαρίας με τραπεζοκόμο, που υπενθυμίζει στον πρωταγωνιστή καθηγητή ότι απαγορεύεται το κάπνισμα στην τραπεζαρία. Δηλαδή στη Γαλλία οι μαθητές τρώνε στο σχολείο στην τραπεζαρία. Η Ελληνική εκδοχή του ολοήμερου σχολείου είναι να τρώνε οι μαθητές πάνω στο θρανίο τους και μετά να σκουπίζουν το θρανίο για να διαβάσουν.
Δεν γνωρίζω αν το περιβάλλον είναι εξωραϊσμένο, δεν φαίνεται κάτι τέτοιο από την ίδια την ταινία, αλλά εντύπωση κάνει ότι οι τοίχοι και τα θρανία είναι… καθαρά. Αυτό δεν είναι θέμα μόνο της ύπαρξης καθαριστριών, αλλά της γενικότερης ύπαρξης πειθαρχίας και ορίων στη συμπεριφορά των μαθητών. Αν κάποιος μαθητής υπερβεί τα όρια αποβάλλεται άμεσα από το σχολείο και υποχρεώνεται σε αλλαγή σχολείου, που οφείλουν να του βρουν οι καθηγητές που τον διώχνουν. Αυτό μπορεί να φαίνεται σκληρό, αλλά εξασφαλίζει την ομαλή λειτουργία του σχολείου. Μπορεί δηλαδή ο καθηγητής να κάνει μάθημα, να απαιτεί από τους μαθητές να εργάζονται, άρα να μαθαίνουν. Την πληρώνει άσχημα ένας εκ των πρωταγωνιστών, ο μετανάστης από το Μαλί Σουλεϊμάν. Αυτό όμως είναι το αναγκαίο κακό για να εξασφαλιστεί η εκπαίδευση των υπολοίπων.
Ο αντίποδας, αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα, είναι να γίνονται καταλήψεις στα σχολεία, να μην τολμά να αντιμιλήσει ο… καθηγητής στον μαθητή, να έχει καταλυθεί κάθε έννοια πειθαρχίας, όχι ότι είναι καλό πράγμα η πειθαρχία, αλλά απλά γιατί είναι απαραίτητη για να ολοκληρωθεί η εκπαιδευτική διαδικασία. Μέσα σ’ αυτό το άναρχο κλίμα μεγαλώνουν τα παιδιά μας και όταν έρθει η ώρα να εργαστούν δεν μπορούν να προσαρμοστούν, έχοντας συνηθίσει να ταυτίζουν την ασυδοσία με την ελευθερία. Αυτή η ασυδοσία διαποτίζει, όμως, ολόκληρη την κοινωνία μας. Σκεφτείτε αυτόν που διπλοπαρκάρει σ’ ένα κεντρικό δρόμο, προκαλεί μποτιλιάρισμα κι αν του πεις τίποτα σου αντιτείνει ότι μόνο για δέκα λεπτά παρκάρησα…
Στην ταινία αποκαλύπτεται και η δυσκολία του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού, που κάθε στιγμή μπορεί να κάνει τη γκάφα, δύσκολο να τη διορθώσεις μετά. Και όπως βλέπουμε στην ταινία λάθη γίνονται πολλά, είναι πολύ δύσκολο να «κουμαντάρεις» εφήβους και γίνεται καθημερινά και δυσκολότερο, όσο πιο πολύ οι κοινωνίες «εκτροχιάζονται» και οι ανισότητες μεγαλώνουν, γιατί αυτό αναπόφευκτα φέρνει βία.