Φτωχή μου παιδεία...

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 12/10/2008

Ο μισθός των εκπαιδευτικών δεν είναι δείκτης της εκτίμησης που χαίρει το επάγγελμα του εκπαιδευτικού στην κοινωνία μας, σε σχέση με τις άλλες χώρες. Οι διαφορές του βιοτικού επιπέδου από χώρα σε χώρα δεν επιτρέπουν τη σοβαρή σύγκριση. Η αναλογία, όμως, του μισθού ως προς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ μας δείχνει πόσο καλά αμείβει τους εκπαιδευτικούς της μια κοινωνία. Μπορούμε έτσι να αντιληφθούμε πόσο σημαντική θεωρεί το κάθε κράτος την εκπαίδευση των παιδιών του. Στην Κορέα η αναλογία είναι 2,28, δηλαδή οι Κορεάτες εκπαιδευτικοί αμείβονται με 2,28 φορές παραπάνω από το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας τους. Στο Ισραήλ αντίθετα, ο συντελεστής είναι 0,68. Δηλαδή αμείβει τους εκπαιδευτικούς του με το 68% του ΑΕΠ, πολύ λιγότερα χρήματα από το μέσο όρο των παραγόμενων χρημάτων.
Μπορούμε λοιπόν να θεωρήσουμε ότι κάθε κοινωνία αμείβει τους εκπαιδευτικούς της με χρήματα ανάλογα με τη σημασία που αποδίδει στο έργο τους. Η Ελλάδα με συντελεστή 1,18 αμείβει τους εκπαιδευτικούς της με το 118% του ΑΕΠ και βρίσκεται στη 15η θέση ανάμεσα στις 31 χώρες του ΟΟΣΑ, που έχουμε διαθέσιμα στοιχεία. Εδώ φυσικά δεν μετράει η διαφορά με το βιοτικό επίπεδο των λαών της Ευρώπης, αφού ο αριθμός αυτός συγκρίνει το μισθό του εκπαιδευτικού με το ΑΕΠ της Ελλάδας. Ο ετήσιος μισθός του εκπαιδευτικού είναι σε δολάρια και πρόκειται για τις μικτές αποδοχές. Οι πραγματικές αποδοχές προ φόρων είναι 18.000€. Αν αφαιρέσουμε και το φόρο ο πραγματικός μισθός βρίσκεται κάτω από 17.000€. Βρισκόμαστε, λοιπόν, πίσω στην αξία που δίνουμε στην εκπαίδευση από χώρες όπως η Γερμανία, η Κορέα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιαπωνία, η Αγγλία, η Ολλανδία και άλλες.

Το κόστος ανά μαθητή

Περιέργως στο κόστος ανά μαθητή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση το εμφανιζόμενο ποσό στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα υψηλό, πολύ ωραίο για να είναι αληθινό. Αν ήταν έτσι τα πράγματα πιστεύω ότι τα προβλήματα της εκπαίδευσης θα είχαν προ πολλού λυθεί στην Ελλάδα. Μη ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε στη χώρα της διπλοβάρδιας στα σχολεία. Η υποψία λάθους προκύπτει από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι χαμηλότερος από το ελληνικό κόστος ανά μαθητή σχεδόν 10%. Δώσαμε λάθος στοιχεία στον ΟΟΣΑ ή κάτι άλλο συμβαίνει;
Βέβαια ο μέσος όρος του κόστους ανά μαθητή σε όλες τις βαθμίδες είναι 5.692$ στην Ελλάδα, ενώ είναι 7.036$ στην ΕΕ. Εκεί τα πράγματα έρχονται στα αναμενόμενα.
Μένουν τα παχιά λόγια του πρωθυπουργού και του υπουργού παιδείας για το 5% του ΑΕΠ στην εκπαίδευση, που μας έταξαν δύο φορές για να εκλεγούν. Μάλλον δεν θα το προλάβουμε σ’ αυτή τη ζωή…

Τα χρήματα για την εκπαίδευση

Οι δημόσιες επενδύσεις που γίνονται στην εκπαίδευση θα μείνουν το 2009 ίδιες με το 2008. Αναγκαστικά το Υπουργείο Παιδείας θα δώσει μια μικρή αύξηση στους μισθούς, άρα θα έχουμε μείωση των δαπανών για την εκπαίδευση, αφού τα χρήματα που θα μείνουν, μετά την αύξηση των μισθών, θα είναι λιγότερα από τα αντίστοιχα περυσινά.
Η μείωση λοιπόν των δαπανών για την εκπαίδευση, αφήνει το σχολείο πίσω από την κοινωνία που αλλάζει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς κι αυτό χωρίς χρήματα δεν μπορεί να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Αναγκαστικά τον κενό χώρο θα καλύψουν τα ιδιωτικά κολέγια και όχι μόνο, όπως ήδη φάνηκε με το νέο νόμο που ψηφίστηκε το καλοκαίρι. Όχι όμως όλα. Απαιτείται εγγυητική επιστολή 500.000€ για την ίδρυσή τους, άρα μιλάμε για μεγάλες επιχειρήσεις με τεράστια κέρδη. Αυτές ευνοούνται.
Το θέμα δεν είναι αν κάποιοι θα αποκομίσουν τεράστια κέρδη, αλλά ότι η ελληνική οικογένεια θα επιβαρυνθεί κι άλλο οικονομικά, καθώς η δωρεάν παιδεία γίνεται όλο και λιγότερο δωρεάν. Συνδυάστε το με την αύξηση της φορολογίας και θα καταλάβετε ότι το αδιέξοδο πλησιάζει και κάθε αδιέξοδο φέρνει τυφλή βία.

Το Υπουργείο Παιδείας

Το «έξυπνο» σχολείο, κατά τον κ. Στυλιανίδη, είναι το φτωχό σχολείο της σκληρής πραγματικότητας. Όμως ο κ. Στυλιανίδης είναι ο πρώτος υπουργός που εισήγαγε το μάρκετινγκ στο Υπουργείο Παιδείας. Νέος λογότυπος (όλα είναι θέμα παιδείας), χρήματα πεταμένα, υποχρεωτικό όνομα σε κάθε σχολείο, άρα νέα ταμπέλα και το «μαγαζί» ανακαινίστηκε…
Ας προχωρήσουμε πιο βαθιά. Τα σχολεία είχαν εντολή να βγάζουν πρόγραμμα επτά ωρών την ημέρα, ακόμα κι όταν έλειπαν καθηγητές. Το αποτέλεσμα ήταν να βολοδέρνουν τα παιδιά στην αυλή. Ο στόχος του μάρκετινγκ όμως, να φανεί ότι τα σχολεία είναι πλήρη και λειτουργούν από την πρώτη μέρα επετεύχθη. Δεν αρνούμαστε φυσικά τη διαφορά σε σχέση με πέρυσι, που ήταν παραπάνω από εμφανής. Επειδή όμως όλα αυτά και πολλά άλλα δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματική εκπαίδευση τα παιδιά μας θα έχουν όλο και λιγότερη μόρφωση στο σχολείο. Ευτυχώς υπάρχουν τα φροντιστήρια όπου μαθαίνουν ξένες γλώσσες, πληροφορική, ελληνικά και μαθηματικά. Όμως τι φταίνε τα παιδιά μας να τρέχουν σαν τρελά όλη μέρα; Όταν θα ξαναρχίσουν τις καταλήψεις τι θα τους πούμε; Κάντε υπομονή τα χρήματα για την παιδεία μειώνονται γιατί έχουμε και τις… μίζες και δεν περισσεύουν;

Το κόστος της παιδείας
	Μισθός εκπαιδευτικών μετά από 15 χρόνια εμπειρίας σε δολάρια	Αναλογία του μισθού ως προς το ΑΕΠ	ΑΕΠ σε δολάρια	Κόστος ανά μαθητή σε δολάρια στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση	Κόστος ανά μαθητή σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης
Αυστραλία	43.289	1,22	35.453	8.408	8.340
Αυστρία	39.424	1,10	35.695	9.751	10.407
Βέλγιο	40.557	1,21	33.527	7.731	8.034
Τσεχία	24.340	1,11	22.009	4.847	4.545
Δανία	39.898	1,13	35.217	9.407	10.108
Αγγλία	43.058	1,31	32.990	-	-
Φινλανδία	38.269	1,17	32.736	7.324	7.711
Γαλλία	33.846	1,09	31.048	8.927	8.101
Γερμανία	51.435	1,61	31.950	7.636	7.872
Ελλάδα	32.030	1,18	27.233	8.423	5.692
Ουγγαρία	14.976	0,82	18.154	3.806	4.423
Ιρλανδία	48.653	1,19	40.716	7.500	7.108
Ιταλία	31.890	1,10	28.866	7.648	7.540
Ιαπωνία	49.097	1,54	31.919	7.908	8.378
Κορέα	52.543	2,28	23.038	6.645	6.212
Λουξεμβούργο	90.582	1,16	78.137	18.845	-
Μεξικό	23.161	1,91	12.104	2.180	2.405
Ολλανδία	46.417	1,27	36.548	7.741	8.147
Νέα Ζηλανδία	36.602	1,41	25.910	6.278	6.342
Νορβηγία	34.917	0,67	52.047	10.995	10.980
Πορτογαλία	32.866	1,58	20.839	6.473	6.197
Ισπανία	43.171	1,47	29.382	7.211	7134
Σουηδία	31.565	0,91	34.870	8.198	9.156
Ελβετία	59.781	1,58	37.747	12.861	12.195
ΗΠΑ	42.775	0,98	43.801	10.390	12788
Μέσος Όρος ΟΟΣΑ	40.682	1,26	32.200	7.804	7.527
Μ. Όρος ΕΕ-19	40.465	1,21	33.438	7.600	7.036
Συνεργαζόμενες χώρες
Χιλή	12.976	1,11	11.696	1.924	2.694
Ισραήλ	15.311	0,68	22.661	5.495	6.000