Η Σχολική αποτυχία γεννά βία.

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 5/10/2008

Τι πιστεύουν οι εκπαιδευτικοί. Έρευνα του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Το «δύσκολο» θέμα της σχολικής αποτυχίας και των αιτίων της, αγγίζει μεγάλη έρευνα του Πανεπιστημίου Αιγαίου που υπογράφουν ο Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγίου Ευστράτιος Παπάνης και ο Σχολικός Σύμβουλος Παναγιώτης Γαβρίμης.

Ταυτότητα

Σκοπός της έρευνας είναι να καταγράψει μέσω ερωτηματολογίου τις αντιλήψεις εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων σχετικά με θέματα, που αφορούν την κοινωνιολογική διάσταση της σχολικής αποτυχίας.
Το δείγμα της έρευνας αποτελείται από 377 εκπαιδευτικούς (80,4% του δείγματος) όλων των βαθμίδων (Α/θμια, Β/θμια, Γ/θμια) από αστικές, ημιαστικές και αγροτικές περιοχές της Ελλάδας και από 74 φοιτητές (19,6% του δείγματος) καθηγητικών σχολών. Το ποσοστό των ανδρών που έλαβαν μέρος ήταν 46,9% και των γυναικών 53,1%.

Η έρευνα

Η έρευνα κατέγραψε τις διαφορετικές αντιλήψεις των φοιτητών και των εκπαιδευτικών, των γυναικών από τους άνδρες σχετικά με τη σχολική αποτυχία.
Οι εκπαιδευτικοί με εμπειρία πάνω από 12 έτη πιστεύουν περισσότερο στη συσχέτιση της σχολικής επίδοσης και του μορφωτικο-οικονομικού επιπέδου.
Η ομάδα με εκπαιδευτική εμπειρία μέχρι 11 έτη πιστεύει λιγότερο από τις άλλες ομάδες στην ελλιπή κατάρτιση των διδασκόντων.
Οι φοιτητές καθηγητικών σχολών και τα νεώτερα σε ηλικία άτομα αποδίδουν τη σχολική αποτυχία σε ελλιπή κατάρτιση των διδασκόντων και στις παράλογες απαιτήσεις των γονέων και λιγότερο σε σχέση με τους εκπαιδευτικούς στο χαμηλό μορφωτικο-οικονομικό επίπεδο των γονέων.
Μια πιθανή εξήγηση στα παραπάνω θα μπορούσε να είναι ότι οι φοιτητές καθηγητικών σχολών βρίσκονται σε μια εφηβική-μεταεφηβική ηλικία, μόλις έχουν τελειώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και έχουν αποχωριστεί η πλειονότητά τους από την οικογενειακή στέγη και αμφισβητούν όχι μόνο το σχολείο και τους διδάσκοντες, αλλά και τις απαιτήσεις των γονέων.
Οι γυναίκες αποδίδουν τη σχολική αποτυχία σε ανεπάρκεια του εκπαιδευτικού συστήματος και λιγότερο στην προσωπικότητα του μαθητή, σε σχέση με τους άνδρες.
Φαίνεται ότι στην πλειοψηφία τους οι εκπαιδευτικοί εντάσσονται σε δύο κατηγορίες: Σε αυτούς που αποδίδουν την αποτυχία σε κοινωνιολογικούς παράγοντες και σε αυτούς που ασπάζονται τις αιτιάσεις που αναφέρονται στην προσωπικότητα του μαθητή και τα ψυχολογικά του χαρακτηριστικά.
Όποιες κι αν είναι οι απόψεις για τα αίτια της σχολικής αποτυχίας, το ζήτημα είναι ότι η σχολική αποτυχία φέρνει τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Τα παιδιά στα όρια της αποτυχίας, τόσο πρώιμα στη ζωή τους, είναι επαπειλούμενος πληθυσμός, που κραυγάζει για υποστήριξη και κατανόηση. Με δεδομένο ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχουν υποστηρικτικοί μηχανισμοί, τα παιδιά αυτά κινδυνεύουν να οδηγηθούν στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής, με αποτέλεσμα να ξεσπά τυφλή βία. Γινόμαστε…. Ευρώπη με γοργούς ρυθμούς. Η βία των απελπισμένων υπάρχει εδώ και δεκαετίες στη Μεγάλη Βρετανία, την είδαμε πρόσφατα και στη Γαλλία. Στη Φινλανδία, χώρα με πρωτιές στο διαγωνισμό PISA, δύο περιστατικά με δολοφονίες μαθητών και αυτοκτονία του θύτη(;) συνέβησαν σε ένα χρόνο. Αυτή η βία θα ξεφυτρώσει και στην Ελλάδα.
Είναι επιτακτική ανάγκη, τονίζουν οι ερευνητές, να κατανοηθεί η σχέση του εκπαιδευτικού και κοινωνικού αποκλεισμού και να τεθούν τα θεμέλια για αλλαγή κουλτούρας των υπευθύνων, είτε πρόκειται για γονείς ή εκπαιδευτικούς είτε για την εκάστοτε ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας. Γιατί μπορεί ο κ. Στυλιανίδης να ευαγγελίζεται το έξυπνο σχολείο, αλλά η πραγματικότητα δείχνει σταθερή μαθητική διαρροή και μεγάλη σχολική αποτυχία.

Η σχολική επιτυχία

Η σχολική επίδοση δεν αντανακλά τις δεξιότητες που απαιτεί η σύγχρονη αγορά εργασίας, πιστεύουν, κυρίως, τα άτομα μέχρι 41 ετών. Μία σύγκριση του σχολείου πριν 30 χρόνια και τώρα δείχνει ότι δεν έχουν συμβεί ουσιαστικές αλλαγές στα μαθήματα και στην ύλη. Μόνο καλλωπισμός υπάρχει. Αντίθετα η σύγκριση της κοινωνίας τώρα και τότε θα μας φανερώσει ριζικές αλλαγές. Είναι λογικό λοιπόν να έχει μείνει πίσω το σχολείο και οι δεξιότητες με τις οποίες εφοδιάζει τους μαθητές να είναι ανεπαρκείς για την πορεία τους στη ζωή. Αυτές τις δεξιότητες αναζητούν γονείς και μαθητές εκτός του σχολείου. Ξένες γλώσσες, υπολογιστές, αθλητισμός, τα πάντα συμβαίνουν πια έξω από το σχολείο. Μόνο έξυπνο δεν είναι το σχολείο στην Ελλάδα, αντίθετα βρίσκεται πια, εκτός πραγματικότητας.

Ερωτήσεις που τέθηκαν

του Στράτου Στρατηγάκη

Οι «κακοί» μαθητές προέρχονται από οικογένειες χαμηλού μορφωτικού – οικονομικού επιπέδου

Οι «κακοί» μαθητές προέρχονται συνήθως από μονογονεϊκές οικογένειες

Οι «κακοί» μαθητές προέρχονται δεν έχουν καλές επαγγελματικές προοπτικές.

Οι «καλοί» μαθητές έχουν περισσότερες πιθανότητες να πετύχουν στη ζωή τους.

Η σχολική αποτυχία οφείλεται στην ανεπάρκεια του εκπαιδευτικού συστήματος.

Η σχολική αποτυχία οφείλεται στην ελλιπή κατάρτιση των διδασκόντων.

Η σχολική αποτυχία οφείλεται στις παράλογες απαιτήσεις των γονέων.

Η σχολική αποτυχία μπορεί να αποδοθεί στην προσωπικότητα του μαθητή.

Η σχολική επίδοση σήμερα δεν αντανακλά τις δεξιότητες που απαιτεί η σύγχρονη αγορά εργασίας.