Οδηγός Σταδιοδρομίας

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 20/7/2008

Η κατάθεση των μηχανογραφικών δελτίων ολοκληρώθηκε. Αναμονή για τα αποτελέσματα, αγωνία για την εξέλιξη των βάσεων, που θα φέρει ή όχι την επιτυχία στη σχολή στην οποία ο κάθε υποψήφιος στοχεύει. Αν η επιτυχία στην επιθυμητή σχολή έλθει, όλα καλά και συγχαρητήρια για την επιτυχία σας. Αν όμως δεν πετύχετε εκεί που επιθυμείτε, τότε τι γίνεται; Αν το αντικείμενο σπουδών της σχολής σας είναι αδιάφορο, ή αν η έδρα του τμήματος είναι μακριά από την οικογενειακή εστία, με συνέπεια αυξημένο κόστος σπουδών. Αν είστε ένας από τους 32.272 υποψηφίους που δεν κατάφεραν να περάσουν τη βάση του 10. Αν είστε όπως ένας από τους 4.000 περυσινούς υποψηφίους που πέρασαν τη βάση του 10 αλλά δεν πέτυχαν σε καμία σχολή, είτε από λάθος στο μηχανογραφικό είτε από επιλογή, ποιες είναι οι λύσεις που έχετε μπροστά σας, ώστε να σταδιοδρομήσετε όπως ονειρεύεστε;
Μία λύση που έχετε είναι να προσπαθήσετε ξανά. Κάθε χρόνο αυξάνεται ο αριθμός των υποψηφίων που ξαναδοκιμάζουν την τύχη τους στις πανελλήνιες εξετάσεις. Φέτος πλησίασαν τους 20.000 σε σύνολο 90.000 υποψηφίων. Ο αριθμός των υποψηφίων που ξαναδοκιμάζουν αυξάνεται από το 2005, που μειώθηκαν τα εξεταζόμενα μαθήματα από εννέα σε έξι. Όσο λιγότερα είναι τα εξεταζόμενα μαθήματα, τόσο πιο εφικτό είναι και, άρα, αυξάνονται οι πιθανότητες επιτυχίας αυτών που ξαναδοκιμάζουν. Όσοι ξαναπροσπαθούν έχουν περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας, αν διαβάσουν σοβαρά, αφού γνωρίζουν την εξεταστέα ύλη, έχουν την εμπειρία των εξετάσεων, έχουν γευθεί την αποτυχία, που πολλές φορές αποτελεί ένα πολύ καλό μάθημα και δεν πηγαίνουν στο σχολείο, άρα έχουν ελεύθερα τα πρωινά τους.
Η αύξηση κάθε χρόνο των υποψηφίων που ξαναπροσπαθούν σημαίνει ότι κάθε χρόνο περιορίζονται όλο και περισσότερο οι θέσεις που καταλαμβάνουν οι τελειόφοιτοι, με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι να προσπαθούν ξανά και μπορεί να φτάσουμε, σιγά σιγά, στο φαινόμενο που υπήρχε την εποχή των δεσμών, όπου οι περισσότεροι υποψήφιοι έδιναν δύο φορές εξετάσεις. Την πρώτη φορά δεν πετύχαιναν πουθενά ή πετύχαιναν σε ένα ΤΕΙ της περιφέρειας και τη δεύτερη φορά περνούσαν στη σχολή που επιθυμούσαν. Βέβαια, τότε ευνοούσε αυτή την πρακτική η δυνατότητα να κρατούν τους βαθμούς τους σε όσα μαθήματα ήθελαν. Αν και οι αντικειμενικές συνθήκες διαφέρουν προς τα εκεί τείνουμε.
Ο πλασματικός αριθμός των εισακτέων αυξάνει τους δυσαρεστημένους υποψηφίους και τις κενές θέσεις, όπως βλέπετε στον πίνακα. Οι θέσεις που οδηγούν σε πτυχίο με αντίκρισμα είναι πολύ λιγότερες από τις 80.000 που ανακοινώνει κάθε χρόνο το Υπουργείο Παιδείας.

Τμήματα με μονοψήφιο αριθμό επιτυχόντων
	Εισακτέοι 2005	Εισακτέοι 2006	Εισακτέοι 2007	Εισακτέοι 2008
Φυτικής παραγωγής Δ. Μακεδονίας (Κοζάνη)	360	360	420	450
Διεθνούς Εμπορίου ΤΕΙ Δυτ. Μακεδονίας (Καστοριά)	340	380	450	460
Ιχθυοκομίας - Αλιείας ΤΕΙ Ηπείρου (Ηγουμενίτσα)	260	320	320	350

Μία άλλη λύση για όσους δεν πετύχουν στη σχολή που θέλουν είναι οι σπουδές στο εξωτερικό. Υπάρχουν όμως ιδιαιτερότητες. Δεν αναγνωρίζονται όλα τα ξένα πανεπιστήμια. Ο αρμόδιος οργανισμός είναι ο ΔΟΑΤΑΠ. Στην ιστοσελίδα του (www.doatap.gr) υπάρχει κατάλογος με τα αναγνωρισμένα πανεπιστήμια και τμήματα. Καλό είναι πριν αποφασίσετε να ρίξετε μια ματιά. Δεν είναι όλα τα πτυχία που χορηγούν τα πανεπιστήμια μιας χώρας ισότιμα. Στην Μεγάλη Βρετανία, αγαπημένο προορισμό των Ελλήνων φοιτητών, τα δημόσια πανεπιστήμια επιβάλλουν δίδακτρα στις προπτυχιακές και τις μεταπτυχιακές σπουδές, με αποτέλεσμα το καθένα να ακολουθεί τη δική του πολιτική προσέλκυσης φοιτητών. Υπάρχουν λοιπόν εξαιρετικά πανεπιστήμια και άλλα μόνο κατ’ όνομα. Πρόσφατα Ο ΔΟΑΤΑΠ ήρε την αναγνώριση ενός τμήματος ψυχολογίας Αγγλικού πανεπιστημίου γιατί οι διδάσκοντες δεν είχαν διδακτορικά διπλώματα.
Και στη Γερμανία άρχισαν να διοργανώνουν αγγλόφωνα προγράμματα σπουδών, προσπαθώντας να προσελκύσουν φοιτητές που δεν γνωρίζουν Γερμανικά. Παρόμοια προγράμματα σπουδών υπάρχουν και στις πρώην ανατολικές χώρες, ρωτήστε όμως για την αναγνώρισή τους τον ΔΟΑΤΑΠ.
Οι σπουδές στο εξωτερικό παρουσιάζουν πλεονεκτήματα, αφού ο φοιτητής γνωρίζει την κουλτούρα και τον τρόπο δουλειάς ενός άλλου λαού και πολλές φορές έχει προοπτικές εργασίας στη χώρα σπουδών.
Μια ακόμη λύση είναι οι σπουδές στα ιδιωτικά κολέγια που συνεργάζονται με πανεπιστήμια του εξωτερικού. Οι σπουδές αυτές οδηγούν σε πτυχία που δεν αναγνωρίζονται ακόμη από το Ελληνικό κράτος, παρόλη την ύπαρξη της κοινοτικής οδηγίας 36/2005. Το θέμα δεν είναι καθόλου απλό, το αντίθετο μάλιστα. Η αναγνώριση αφορά μόνο στα επαγγελματικά δικαιώματα και όχι στα ακαδημαϊκά. Αλλά και αυτά τα επαγγελματικά δικαιώματα αναγνωρίζονται μόνο αν οδηγούν στα ίδια επαγγελματικά δικαιώματα στη χώρα καταγωγής του πτυχίου. Δηλαδή αν κάποιος έχει πτυχίο οικονομικών αγγλικού πανεπιστημίου και με το πτυχίο αυτό παίρνει άδεια ασκήσεως οικονομολογικού επαγγέλματος στην Αγγλία, μόνο τότε θα παίρνει άδεια ασκήσεως επαγγέλματος και στην Ελλάδα. Το θέμα εκκρεμεί στο Ευρωπαϊκό δικαστήριο και έχει ακόμη μέλλον μέχρι την οριστική του νομοθετική ρύθμιση. Πρόσφατα κυκλοφόρησε η φήμη ότι το Υπουργείο Παιδείας θα ρυθμίσει νομοθετικά το θέμα εντός του καλοκαιριού. Στην Ελλάδα όμως, τη χώρα του θα, κανείς δεν γνωρίζει τι θα μας ξημερώσει.
Υπάρχει και η λύση των ΙΕΚ, δημόσιων και ιδιωτικών, όπου μετά από εξετάσεις οι απόφοιτοι παίρνουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, δηλαδή τα πτυχία τους αναγνωρίζονται. Οι σπουδές στα ΙΕΚ προσφέρουν επαγγελματική κατάρτιση και στενή εξειδίκευση, δεν υπάρχει δηλαδή, προς το παρόν, συνέχεια στις σπουδές σε ανώτερο επίπεδο σε ανώτατο ίδρυμα. Τον κατάλογο των δημόσιων και ιδιωτικών ΙΕΚ μπορείτε να δείτε στο www.oeek.gr, την ιστοσελίδα του ΟΕΕΚ, του αρμόδιου δημόσιου φορέα.

Το απολυτήριο Λυκείου

Το απολυτήριο Λυκείου δυστυχώς δεν επαρκεί για τη σταδιοδρομία σας, γιατί δεν είναι αυτός ο σκοπός του. Σκοπός του Λυκείου είναι να παρέχει γενική παιδεία και όχι επαγγελματική κατάρτιση. Έτσι ο απόφοιτός του δεν έχει γνώσεις για να διεκδικήσει μια θέση εργασίας. Φυσικά υπάρχουν εργασίες που δεν χρειάζονται κάποια ιδιαίτερη εξειδίκευση. Όμως οι απόφοιτοι Λυκείου αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη ανεργία, που φτάνει το 9,2% σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ. Αντίθετα οι απόφοιτοι Γυμνασίου έχουν ανεργία 8,2% μικρότερη από τους αποφοίτους Λυκείου, αφού εργάζονται σε χειρωνακτικές εργασίες.

Η αποτυχία διδάσκει

Το πάθημα έγινε μάθημα λέει η παροιμία. Δεν ισχύει για όλους γιατί υπάρχουν και οι… ανεπίδεκτοι μαθήσεως. Όμως, πολλά συμπεράσματα μπορούμε να βγάλουμε από την αποτυχία. Πολλές φορές η αποτυχία έρχεται γιατί δεν πιστέψαμε στο στόχο που θέσαμε, άλλες πάλι φορές δεν ήταν εφικτός, άλλες φορές ο στόχος δεν ήταν δικός μας αλλά είχε τεθεί από άλλους. Η αποτυχία μπορεί και πρέπει να γίνει αφορμή για κριτική του εαυτού μας και των στόχων μας. Τα πράγματα ξεκαθαρίζουν και οι νέοι στόχοι είναι πλέον ευκολότερο να επιτευχθούν. Η αποτυχία λοιπόν μπορεί να οδηγήσει στην επιτυχία αν φανείτε ειλικρινείς με τον εαυτό σας.
Οι γονείς πολλές φορές έχουν περισσότερο άγχος από τους υποψηφίους, πράγμα που τους οδηγεί σε υπερβολικές αντιδράσεις. Έτσι ο «αποτυχών» υποψήφιος έχει να αντιμετωπίσει την αποτυχία του, τους γονείς του και τον κοινωνικό του περίγυρο. Πρέπει να δίνει εξηγήσεις σε όλους για την αποτυχία, τη στιγμή που δεν έχει διάθεση για πολλά λόγια. Ας μη ξύνουμε πληγές λοιπόν γιατί δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να κλείσουν.