Ποια πτυχία έχουν ζήτηση
του Στράτου Στρατηγάκη
Δημοσιεύτηκε 22/6/2008
Μεγάλη έρευνα της απορρόφησης των πτυχιούχων πανεπιστημίου στην αγορά εργασίας διενεργήθηκε από τα γραφεία διασύνδεσης των πανεπιστημίων μας σε αποφοίτους των ετών 1998-2000. Δηλαδή σε νέους επιστήμονες 30 ετών σήμερα, που βρίσκονται στην αρχή της σταδιοδρομίας τους. Η έρευνα είχε πολύ μεγάλο δείγμα 13.612 πτυχιούχους, το 22,3% των πτυχιούχων των ετών αυτών, που της δίνει μεγάλη εγκυρότητα. Συγγραφέας της έρευνας η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου κα Καραμεσίνη. Δεν πιστεύω ότι έχει ξαναγίνει τέτοιας έκτασης έρευνα στην Ελλάδα, γι’ αυτό τα συμπεράσματά της είναι πολύ σημαντικά.
Πόσο γρήγορα ολοκληρώνουν τις σπουδές τους.
Οι μισοί από τους πτυχιούχους χρειάζονται περισσότερα από 5 χρόνια για να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, όμως μέχρι τα 25 τους χρόνια το 82% έχει πάρει το πτυχίο του. Απαιτείται προσοχή λοιπόν γιατί με το νέο νόμο για τα ΑΕΙ δίνονται ν+2 έτη για την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Πολλοί δεν θα ολοκληρώνουν τις σπουδές τους και άλλοι θα προλαβαίνουν οριακά. Αντιλαμβάνεστε ότι τελειώνουν και οι καταλήψεις, αφού θα αντιδρούν οι ίδιοι οι φοιτητές, που θα κινδυνεύουν να διαγραφούν από τη σχολή τους, πριν ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Το 44% των πτυχιούχων είχε μετακινηθεί σε άλλη πόλη για να σπουδάσει. Μιλάμε για τους εισακτέους των ετών 1992 έως 1995, πριν ξεκινήσει η διασπορά των Ανωτάτων Ιδρυμάτων σε κάθε πόλη. Φαντάζεστε τι γίνεται τώρα και με ποιο κόστος για τις οικογένειες.
Πόσοι εργάζονται.
Στον πίνακα με τους πτυχιούχους που εργάζονται βλέπουμε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα έχουν οι απόφοιτοι των τμημάτων Βιολογίας. Οι βιολόγοι εργάζονται σε ποσοστό μόλις 64,6%. Μη ενεργοί, δηλαδή παραιτημένοι από την προσπάθεια εύρεσης εργασίας, είναι το 29,6% των βιολόγων! Ακολουθούν οι χημικοί μηχανικοί (μη ενεργοί 18% εργαζόμενοι 74,8%), οι πολιτικοί επιστήμονες (μη ενεργοί 15,9% εργαζόμενοι 72,7%) οι δασολόγοι (μη ενεργοί 12,4% εργαζόμενοι 78,4%) και οι θεολόγοι (μη ενεργοί 12,3% εργαζόμενοι 71,5%). Αξίζει τον κόπο να σταθούμε στους πτυχιούχους της Ιατρικής και Οδοντιατρικής οι οποίοι έχουν 5,1 ανεργία και 10,7% είναι μη ενεργοί. Πολλοί υποψήφιοι, και κυρίως οι γονείς, δεν έχουν ακόμη αντιληφθεί τα επαγγελματικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι απόφοιτοι αυτών των σχολών. Τι σημαίνει ότι εργάζονται; Σημαίνει ότι δεν είναι άνεργοι. Δηλαδή στα ποσοστά των εργαζομένων περιλαμβάνονται και όσοι υποαπασχολούνται ή ετεροαπασχολούνται. Οι άνεργοι πτυχιούχοι δηλώνουν σε ποσοστό 73,1% ότι η ανεργία τους οφείλεται σε έλλειψη θέσεων εργασίας στην ειδικότητά τους.
Εντύπωση προκαλεί το ποσοστό των σταθερά απασχολούμενων που ανέρχεται σύμφωνα με την έρευνα στο 68,5% των νέων μας ενώ σύμφωνα με την ΕΣΥΕ (Στατιστική Υπηρεσία) ανέρχεται στο 80,8%. Πώς δικαιολογείται άραγε η διαφορά των στοιχείων; Μήπως συμβαίνει ότι και με τον πληθωρισμό; Ακριβαίνουν τα προϊόντα κατά 20% και ο πληθωρισμός ανέρχεται στο 4%. Αυτά δεν είναι μαθηματικά. Είναι... μαγικά.
Πόσο ασφαλείς νιώθουν στην εργασία.
Ένα μεγάλο πρόβλημα που αποκαλύπτει η έρευνα είναι η εργασιακή ανασφάλεια που νιώθουν οι σημερινοί 30άρηδες οι οποίοι δήλωσαν σε ποσοστό σχεδόν 30% ότι εργάζονται ως συμβασιούχοι ή αυτοαπασχολούμενοι που δεν έχουν θετικές προοπτικές. Το ρεκόρ των επισφαλώς απασχολούμενων κατέχουν οι απόφοιτοι ιατρικής και οδοντιατρικής γιατί όσον αφορά στους γιατρούς δεν έχουν ακόμη ολοκληρώσει την ειδικότητά τους και όσον αφορά στους οδοντιάτρους είναι μεγάλη η κρίση του επαγγέλματος. Ακολουθούν οι απόφοιτοι των καθηγητικών σχολών: φιλόλογοι, απόφοιτοι ιστορίας και αρχαιολογίας, μαθηματικοί, φυσικοί και χημικοί και φυσικά οι γυμναστές. Η εργασιακή ανασφάλεια είναι το χαρακτηριστικό της νέας γενιάς εργαζομένων. Οι μισθωτοί εργαζόμενοι σε ποσοστό 45% απασχολείται με ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Δε σημαίνει αυτό αναγκαστικά στον ιδιωτικό τομέα, αφού το Δημόσιο ήταν το πρώτο που καθιέρωσε τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι ωρομίσθιοι και αναπληρωτές καθηγητές.
Πόσα χρήματα κερδίζουν;
Οι μισθωτοί κερδίζουν από την εργασία τους πάνω από 900€ σε ποσοστό 68%. Θετικό γι’ αυτούς, αλλά τι γίνεται με τους υπολοίπους; Μη ξεχνάμε ότι αυτοί οι άνθρωποι επένδυσαν χρόνο, κόπο και χρήμα στις σπουδές τους και κάποιοι απ’ αυτούς έχουν κάνει και μεταπτυχιακές σπουδές. Κάποιων η επένδυση δεν απέδωσε και προφανώς είναι απογοητευμένοι από τη μέχρι τώρα πορεία τους. Το 13,6% των μισθωτών εργάζονται με καθεστώς μερικής απασχόλησης. Η πλειοψηφία των εργαζομένων πτυχιούχων μάλλον δεν ανήκει στη γενιά των 700€, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας. Ποιοι απαρτίζουν τη γενιά των 700€; Κυρίως οι νέοι χαμηλότερου επιπέδου εκπαίδευσης αμείβονται με το βασικό μισθό.
Το στοιχείο που λείπει είναι ο μέσος όρος εργασίας των νέων εργαζομένων. Πιστεύω ότι θα επαληθευόταν ότι το 8ωρο αποτελεί μύθο. Αυτό όλοι το γνωρίζουμε εμπειρικά αλλά θα ήταν ενδιαφέρον να δούμε και τους αριθμούς.
Η ετεροαπασχόληση.
Η ετεροαπασχόληση είναι ένα σημαντικό πρόβλημα για τους σημερινούς τριαντάρηδες. Το 27,9% των εργαζομένων δηλώνουν ότι υπάρχει καθόλου ή μικρή αντιστοιχία του αντικειμένου εργασίας και των σπουδών. Φυσικά αυτό δε σημαίνει ότι είναι άχρηστες οι σπουδές τους, γιατί ακόμη κι αν δεν εργάζεσαι πάνω στο αντικείμενο των σπουδών σου έχεις στο «οπλοστάσιό» σου ως εργαζόμενος τις γνώσεις που κατέχεις. Πρωταθλητές της ετεροαπασχόλησης είναι οι θεολόγοι με ποσοστό 63,2% και ακολουθούν οι πολιτικοί επιστήμονες και οι κοινωνιολόγοι με ποσοστά πάνω από 60%. Αναμενόμενα τα αποτελέσματα, αν συγκρίνετε τους αριθμούς των εισακτέων και των διορισμών. Οι σχολές αυτές δημιουργούν αποφοίτους που η κύρια απασχόλησή τους είναι στο Δημόσιο. 1.090 φοιτητές εισάγονται στις θεολογικές σχολές και μόλις 100 διορίζονται. Γιατί που αλλού μπορεί να απασχοληθεί ένας θεολόγος;
Μια άλλη σχολή οι απόφοιτοι της οποίας μαστίζονται από ετεροαπασχόληση είναι οι απόφοιτοι της πάλαι ποτέ ένδοξης σχολής των χημικών μηχανικών. Ένας στους τρεις αποφοίτους του τμήματος εργάζονται σε αντικείμενα τελείως διαφορετικά από τις σπουδές τους. Λογικό αν σκεφτούμε την συνεχή αποβιομηχάνιση.
Μήπως τα μεταπτυχιακά είναι η λύση;
Το 40% των σημερινών τριαντάρηδων αυτό πίστεψε και αυτό έπραξε. Το ποσοστό αυτό μεγαλώνει στους νεότερους φοιτητές, που αντιλαμβάνονται ότι χωρίς μεταπτυχιακό δύσκολα θα τα καταφέρουν στην αγορά εργασίας. Δημιουργήθηκε έτσι η τέταρτη βαθμίδα εκπαίδευσης, τα μεταπτυχιακά. Η ανάγκη των πτυχιούχων για ένα επιπλέον εφόδιο ή για εξειδίκευση ή ακόμη και για διόρθωση πορείας που μπορεί να προέκυψε από ένα πτυχίο που δεν οδηγεί στην αγορά εργασίας, εκτόξευσε τη ζήτηση για μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών.
Από την άλλη μεριά η ελληνική οικονομία δεν είναι ικανή να δημιουργήσει πολλές θέσεις εργασίας για εργαζόμενους υψηλών προσόντων. Έτσι οι πτυχιούχοι καταφεύγουν στο μεταπτυχιακό για να αποκτήσουν συγκριτικό πλεονέκτημα και πολλοί προσβλέπουν στο Δημόσιο ή τον ευρύτερο Δημόσιο τομέα, που απορροφά πολλούς πτυχιούχους, που δεν έχουν με το πρώτο τους πτυχίο τη δυνατότητα να εργαστούν αλλού. Οι απόφοιτοι των θεολογικών, των φιλολογικών τμημάτων, των τμημάτων κοινωνιολογίας, πολιτικής επιστήμης και άλλων ανήκουν στην κατηγορία των «κρατικοδίαιτων» πτυχιούχων, αφού ο ιδιωτικός τομέας δεν μπορεί να τους απορροφήσει στους αριθμούς που αποφοιτούν.
Πίνακας 1 Εργασιακή κατάσταση αποφοίτων τη στιγμή της έρευνας (% στο σύνολο) |
|||
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ |
Απασχολούμενοι | Άνεργοι | Μη ενεργοί |
Φιλολογία - Φιλοσοφία |
81,9 | 9,2 | 8,8 |
Θεολογία |
71,5 | 16,2 | 12,3 |
Επιστήμες Αγωγής |
88,4 | 5,2 | 6,5 |
Ψυχολογία |
85,0 | 9,9 | 5,1 |
Ιστορία - Αρχαιολογία |
72,0 | 17,1 | 11,0 |
Ξένες Γλώσσες |
89,0 | 4,2 | 6,9 |
Καλές Τέχνες |
90,1 | 3,1 | 6,9 |
Νομική Επιστήμη |
95,7 | 1,9 | 2,5 |
Οικονομική Επιστήμη |
81,8 | 7,0 | 11,2 |
Επιστήμες Διοίκησης |
84,8 | 4,9 | 10,4 |
Πολιτική Επιστήμη |
72,7 | 11,4 | 15,9 |
Κοινωνιολογία- Ανθρωπολογία- Κοινωνική Πολιτική |
78,0 | 12,9 | 9,1 |
Επιστήμες Επικοινωνίας |
90,2 | 6,2 | 3,6 |
Βιολογία |
64,6 | 5,8 | 29,6 |
Μαθηματικά - Φυσική - Χημεία |
84,0 | 5,1 | 10,9 |
Γεωλογία - Φυσιογνωσία |
74,4 | 11,9 | 13,7 |
Γεωπονική |
82,9 | 10,4 | 6,7 |
Ιατρική - Οδοντιατρική |
84,2 | 5,1 | 10,7 |
Φαρμακευτική |
89,0 | 3,5 | 7,5 |
Νοσηλευτική |
87,7 | 1,4 | 11,0 |
Αρχιτέκτονες |
94,8 | 3,5 | 1,7 |
Πολιτικοί Μηχανικοί |
91,9 | 1,3 | 6,9 |
Χημικοί μηχανικοί |
74,8 | 7,2 | 18,0 |
Τοπογράφοι |
92,3 | 4,8 | 3,0 |
Μηχανολόγοι |
89,9 | 3,4 | 6,7 |
Μηχανικοί υπολογιστών, συστημάτων πληροφορικής και επικοινωνιών |
88,5 | 1,6 | 9,8 |
Φυσική Αγωγή - Αθλητισμός |
86,5 | 6,2 | 7,4 |
Κτηνιατρική |
82,6 | 2,3 | 15,1 |
Δασολογία και Περιβάλλον |
78,4 | 9,2 | 12,4 |
Διαιτολογία |
98,4 | 1,6 | |
Οικιακή Οικονομία |
98,3 | 1,7 | |
ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ Ν=13584 |
84,2 | 6,4 | 9,3 |
Πίνακας 2 Ποσοστό σταθερά και επισφαλώς απασχολούμενων |
||
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ |
Σταθερά* | Επισφαλώς** |
| απασχολούμενοι | απασχολούμενοι | |
Φιλολογία - Φιλοσοφία |
45,2 | 54,8 |
Θεολογία |
78,0 | 22,0 |
Επιστήμες Αγωγής |
75,5 | 24,5 |
Ψυχολογία |
71,4 | 28,6 |
Ιστορία - Αρχαιολογία |
45,5 | 54,5 |
Ξένες Γλώσσες |
43,3 | 56,7 |
Καλές Τέχνες |
77,3 | 22,7 |
Νομική Επιστήμη |
88,9 | 11,1 |
Οικονομική Επιστήμη |
89,7 | 10,3 |
Επιστήμες Διοίκησης |
92,4 | 7,6 |
Πολιτική Επιστήμη |
81,3 | 18,7 |
Κοινωνιολογία- Ανθρωπολογία- Κοινωνική Πολιτική |
77,1 | 22,9 |
Επιστήμες Επικοινωνίας |
84,4 | 15,6 |
Επιστήμες Επικοινωνίας |
84,4 | 15,6 |
Βιολογία |
65,2 | 34,8 |
Μαθηματικά - Φυσική - Χημεία |
55,8 | 44,2 |
Γεωλογία - Φυσιογνωσία |
69,5 | 30,5 |
Γεωπονική |
78,7 | 21,3 |
Ιατρική - Οδοντιατρική |
43,2 | 56,8 |
Φαρμακευτική |
91,2 | 8,8 |
Νοσηλευτική |
95,2 | 4,8 |
Αρχιτέκτονες |
64,8 | 35,2 |
Πολιτικοί Μηχανικοί |
70,4 | 29,6 |
Χημικοί μηχανικοί |
70,3 | 29,7 |
Τοπογράφοι |
66,2 | 33,8 |
Μηχανολόγοι |
73,3 | 26,7 |
Μηχανικοί υπολογιστών, συστημάτων πληροφορικής και επικοινωνιών |
87,3 | 12,7 |
Φυσική Αγωγή - Αθλητισμός |
59,4 | 40,6 |
Κτηνιατρική |
88,7 | 11,3 |
Δασολογία και Περιβάλλον |
79,2 | 20,8 |
Διαιτολογία |
95,0 | 5,0 |
Οικιακή Οικονομία |
96,6 | 3,4 |
ΣΥΝΟΛΟ |
70,8 | 29,2 |