Το σκαμπανέβασμα των βάσεων

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 11/5/2008

Οι πανελλήνιες προ των πυλών και η αγωνία στο ζενίθ. Δύο είναι τα ερωτήματα που κυριαρχούν σε κάθε υποψήφιο. Πως θα γράψει στις πανελλήνιες εξετάσεις και πως θα διαμορφωθούν οι βάσεις, ώστε να πετύχει στη σχολή που ονειρεύεται. Όμως οι πανελλήνιες εξετάσεις δεν είναι... εξετάσεις. Είναι διαγωνισμός συμπλήρωσης κλειστού αριθμού θέσεων, γι αυτό υπάρχουν και οι βάσεις, που διαφορετικά δεν θα είχαν λόγο ύπαρξης. Κακά τα ψέματα πρέπει να γράψεις καλύτερα από τους συμμαθητές σου για να πετύχεις στη σχολή που επιθυμείς. Οι παράγοντες που καθορίζουν την άνοδο ή την κάθοδο των βάσεων είναι τρεις:οι προσφερόμενες θέσεις στις ανώτατες σχολές, η δυσκολία των θεμάτων και οι προτιμήσεις των υποψηφίων.

Ο αριθμός των εισακτέων.

Ο αριθμός των εισακτέων στις περιζήτητες σχολές μειώνεται κάθε χρόνο και αυξάνεται ο αριθμός των εισακτέων στα χαμηλής ζήτησης ΤΕΙ. Έτσι το άθροισμα των θέσεων διατηρείται σταθερό – γύρω στις 83.000 θέσεις – όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Πάνω από 18.000 θέσεις μένουν κενές, λόγω της βάσης του 10, και επιχειρείται κάθε χρόνο η μείωση των θέσεων στις περιζήτητες σχολές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, όπως βλέπετε στον πίνακα 1. Αυτό έχει ως συνέπεια να γίνεται όλο και δυσκολότερο να σπουδάσει κάποιος αυτό που θέλει κοντά στο σπίτι του. Η ζήτηση των θέσεων στις περιζήτητες σχολές θα αυξηθεί, άρα και οι βάσεις θα εκτιναχθούν σ’ αυτές τις σχολές. Ένας λόγος παραπάνω για την αυξημένη ζήτηση είναι η φοιτητική μετανάστευση, που παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις με τη μεταφορά τόσων πολλών θέσεων στην περιφέρεια, και κοστίζει περισσότερα από 50.000€ μέχρι την λήψη του πτυχίου. Αντίθετα η ζήτηση των θέσεων στις χαμηλόβαθμες σχολές θα μείνει ο σταθερή, άρα δεν αναμένουμε άνοδο σ’ αυτές, εξαιτίας αυτού του παράγοντα.

Πίνακας 1: Αριθμός εισακτέων
	Εισακτέοι 2000	Εισακτέοι 2008
Ιατρικής Αθήνας	275	160
Ιατρικής Θεσσαλονίκης	245	180
Νομικής Αθήνας	640	400
Νομικής Θεσσαλονίκης	565	350
Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ	215	130
Πολιτικών Μηχανικών Θεσσαλονίκης	265	160

Η δυσκολία των θεμάτων.

Η δυσκολία των θεμάτων επηρεάζει όλη τη γκάμα των βάσεων και όχι μόνο τις υψηλόβαθμες σχολές. Έτσι δύσκολα θέματα θα φέρουν μείωση των βάσεων συνολικά, ενώ αντίθετα εύκολα θέματα θα ανεβάσουν τις βάσεις. Η ευκολία ή όχι των θεμάτων επηρεάζει πια και τον αριθμό των εισαγομένων, λόγω της βάσης του 10. Αν δηλαδή δεν καταφέρει να κρατήσει τις ισορροπίες στα θέματα που θα θέσει η ΚΕΕ (Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων) μπορεί μια χρονιά να αποκλειστούν χιλιάδες περισσότεροι υποψήφιοι από τους... συνήθεις 18.000. Τα θέματα πια δεν αρκεί να διασφαλίζουν τη σωστή κατανομή των διαγωνιζομένων στη βαθμολογική κλίμακα, αλλά και να ρυθμίζουν τον αριθμό των αποκλειομένων από την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Πραγματικά δύσκολη η αποστολή της ΚΕΕ, που φέτος... ανασχηματίστηκε και αναδιαρθρώθηκε. Στον πίνακα 2 βλέπουμε τη διαφορά των βάσεων στις περιζήτητες σχολές το 2000, που τα θέματα κατά γενική ομολογία ήταν πολύ εύκολα, και το 2007, που τα θέματα δεν ήταν τόσο εύκολα, όσο το 2000. Οι διαφορές των 500 και 600 μορίων δεν δείχνουν ότι οι υποψήφιοι του 2000 ήταν καλύτερα προετοιμασμένοι. Απλά τα θέματα ήταν ευκολότερα. Αντιλαμβανόμαστε όλοι πλέον και το ψέμα της βάσης του 10.

Πίνακας 2: Οι βάσεις σε σχέση με τα θέματα
	ΒΑΣΗ 2007	ΒΑΣΗ 2000
Ιατρικής Αθήνας	19250	19654
Ιατρικής Θεσσαλονίκης	19091	19600
Νομικής Αθήνας	18622	18907
Νομικής Θεσσαλονίκης	18372	18736
Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ	18935	19068
Πολιτικών Μηχανικών Θεσσαλονίκης	18601	18834

Οι προτιμήσεις των υποψηφίων.

Οι προτιμήσεις των υποψηφίων μεταβάλλονται ανάλογα με τις προβλεπόμενες επαγγελματικές προοπτικές των πτυχίων και την τωρινή ζήτηση πτυχιούχων. Οι υποψήφιοι και οι οικογένειές τους προσπαθούν να εξασφαλίσουν, μέσω του πτυχίου, μια αξιοπρεπή θέση εργασίας. Ειδικά τα τελευταία χρόνια με την έκρηξη της ανεργίας, τη μερική απασχόληση και την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, η εξασφάλιση αξιοπρεπούς εργασίας έχει γίνει μια πολύ δύσκολη υπόθεση, γι αυτό υπάρχει έκρηξη στη ζήτηση των μεταπτυχιακών σπουδών, αλλά και μαζική στροφή στα πτυχία που δίνουν δουλειά. Βλέπουμε στον πίνακα 3 τα παιδαγωγικά τμήματα των δασκάλων. Οι βάσεις τους αυξήθηκαν από το έτος 2000, που όπως είδαμε τέθηκαν πολύ εύκολα θέματα, παραπάνω από 2.000 μόρια. Η άνοδος αυτή οφείλεται αποκλειστικά στην έλλειψη δασκάλων που παρουσιάστηκε με την ίδρυση των ολοήμερων σχολείων. Ενώ οι βάσεις στις διαχρονικά περιζήτητες σχολές μειώθηκαν από το έτος 2000 όπως είδαμε στον πίνακα 2, στους δασκάλους αντίθετα εκτοξεύτηκαν. Αυτός είναι ο ρόλος που παίζουν οι προτιμήσεις των υποψηφίων στη διαμόρφωση των βάσεων.

Πίνακας 3: Οι βάσεις των δασκάλων
	ΒΑΣΗ 2007	ΒΑΣΗ 2000
Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Αθήνας	18197	16341
Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Αιγαίου (Ρόδος)	17121	14806
Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Δυτ. Μακεδονίας (Φλώρινα)	17352	15151
Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Θεσσαλίας (Βόλος)	17829	15506
Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης	18224	16274
Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Θράκης (Αλεξανδρούπολη)	17403	15005
Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Ιωαννίνων	17637	15412
Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Κρήτης (Ρέθυμνο)	17283	15097
Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Πάτρας	17777	15671

Η αξία των σχολών.

Είδαμε λοιπόν τους παράγοντες που καθορίζουν τη διακύμανση των βάσεων. Προφανώς κανείς από τους παράγοντες αυτούς δεν έχει να κάνει με την αξία της κάθε σχολής. Η εκτίναξη των βάσεων των δασκάλων δεν έγινε γιατί τα τμήματα αυτά βελτίωσαν θεαματικά την ποιότητα των σπουδών τους, αλλά γιατί τα πτυχία τους δίνουν δουλειά. Αντίθετα σχολή των χημικών μηχανικών, η πιο περιζήτητη σχολή τη δεκαετία του 70, βλέπει τη ζήτησή της να μειώνεται, αφού τους αποφοίτους της μαστίζει η ανεργία και η ετεροαπασχόληση. Να ξεκαθαρίσουμε λοιπόν ότι η βάση μιας σχολής δεν εκφράζει την αξία της. Εκφράζει μόνο τη ζήτηση που υπάρχει στους υποψηφίους. Είναι γνωστό ότι αξιολόγηση των πανεπιστημίων μας δεν έχει γίνει ακόμη. Όταν λοιπόν βλέπουμε το Μαθηματικό της Αθήνας να έχει βάση κατά 1.500 μόρια μεγαλύτερη βάση από το Μαθηματικό Σάμου, δε σημαίνει ότι κατ’ ανάγκη είναι καλύτερο τμήμα το Μαθηματικό της Αθήνας. Απλά επειδή στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη ζει η μισή Ελλάδα, είναι υψηλότερη η ζήτηση στα κεντρικά τμήματα. Μη συγχέουμε λοιπόν τη βάση με την αξία της σχολής και κυρίως με την επιθυμία μας.