"Παιχνίδια" με τους εισακτέους

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 9/3/2008

Από το έτος 2000, το πρώτο έτος της μεταρρύθμισης Αρσένη στην Παιδεία, που είχαμε τον μέγιστο αριθμό εισακτέων στις Ανώτατες Σχολές, άρχισε η μείωση των προσφερομένων θέσεων στα κεντρικά ΑΕΙ και ΤΕΙ και η μεταφορά τους στα περιφερειακά ιδρύματα μέσω της ίδρυσης νέων τμημάτων και με την αύξηση των θέσεων στα ήδη υπάρχοντα. Κάθε χρόνο ο αριθμός των εισακτέων στα κεντρικά ιδρύματα μειωνόταν πολύ περισσότερο από το συνολικό αριθμό των θέσεων, που έφτασε στη μέγιστη τιμή του το 2000. Έτσι ενώ το έτος 2000 το 43,8% των θέσεων βρισκόταν στα κεντρικά ιδρύματα το 2007 το ποσοστό έφτασε στο 34,76%.
Η μεταφορά των θέσεων από το κέντρο προς την περιφέρεια εντάθηκε με την καθιέρωση της βάσης του 10, που είχε αντίκτυπο στα περιφερειακά ιδρύματα. Περίπου 15.000 θέσεις μένουν κάθε χρόνο κενές. Ενώ το 2000 επικράτησε η λογική όλοι στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, τώρα κυριαρχεί η λογική λίγοι και στην περιφέρεια.
Είναι αναμφισβήτητη ανάγκη να τονωθεί η περιφέρεια, που δεκαετίες τώρα αφέθηκε στη μοίρα της. Το κατάλαβαν οι ιθύνοντες, που ένιωσαν ότι είναι ωραίο να κάνεις μπίζνες στην Αθήνα, αλλά πρέπει και κάποιος να φυλάει τα... σύνορα. Αποφασίστηκε έτσι η μεταφορά θέσεων εισακτέων, αλλά και στρατοπέδων, από το κέντρο προς την περιφέρεια. Το πρόβλημα είναι ποιος θα πληρώσει το λογαριασμό. Οι 35.805 θέσεις του κέντρου το 2000 έγιναν 27.330 το 2007 και αναμένεται νέα μείωση. Η διαφορά είναι 8.475 θέσεις λιγότερες, που σημαίνει ότι 8.475 περισσότερες οικογένειες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης κάθε χρόνο θα χρειαστεί να πληρώνουν από τουλάχιστον 50.000€ η κάθε μία για να σπουδάσουν τα παιδιά τους στην περιφέρεια ή ακόμη περισσότερα για να τα σπουδάσουν στο εξωτερικό. Η συνολική επιπλέον επιβάρυνση των οικογενειών του κέντρου ανέρχεται στο ποσό των 84.750.000€ κάθε χρόνο για τους εισακτέους του 2007 μόνο, υπολογίζοντας το μέσο ετήσιο κόστος ζωής του φοιτητή στα 10.000€.
Αλλά και στην περιφέρεια οι θέσεις των εισακτέων μειώθηκαν πολύ με την καθιέρωση της βάσης του 10. Από 45.925 θέσεις στην περιφέρεια το 2000 φτάσαμε στις περίπου 36.000 πραγματικές θέσεις το 2007, αφαιρώντας τις 15.000 θέσεις που μένουν κενές, λόγω της βάσης του 10. Λείπουν δηλαδή περίπου 10.000 φοιτητές το χρόνο από τη μέγιστη τιμή. Σε χρήματα αυτό σημαίνει 100.000.000€ λιγότερα χρήματα στη περιφέρεια κάθε χρόνο. Το μέτρο ισχύει δύο χρόνια τώρα, άρα λείπουν 200.000.000€ από τους συνολικά 30.000 λιγότερους φοιτητές της διετίας. Το φαινόμενο φυσικά θα συνεχιστεί.
Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι αν δεν γινόταν η μεταφορά των θέσεων από το κέντρο στην περιφέρεια θα έλειπαν από την περιφέρεια τα 84.750.000€ που θα πληρώσουν οι οικογένειες του κέντρου και τα 100.000.000€ που είναι η μείωση λόγω των κενών θέσεων, μας κάνουν περίπου 200.000.000 € το χρόνο ή περίπου 25.000 φοιτητές. Γλιτώσαμε λοιπόν την οικονομική κατάρρευση της περιφέρειας μειώνοντας την εισροή χρημάτων και υποχρεώνοντας τις οικογένειες του κέντρου, που θέλουν να σπουδάσουν τα παιδιά τους, να πληρώσουν τα υπόλοιπα για την επιβίωση της περιφέρειας.
Κατάφερε λοιπόν το Υπουργείο Παιδείας να τους έχει όλους δυσαρεστημένους.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι τι γίνονται τα 100.000.000€ που δεν ξοδεύουν στην περιφέρεια οι 15.000 υποψήφιοι που δεν σπουδάζουν λόγω της βάσης του 10. Αυτά τα χρήματα δαπανώνται, προς το παρόν, στις χώρες του εξωτερικού που προσπαθούν να προσελκύσουν φοιτητές, αδιαφορώντας για το επίπεδο των γνώσεών τους. Για να καταλάβετε τη διεθνή προσπάθεια προσέλκυσης φοιτητών η Γερμανία καθιέρωσε αγγλόφωνα προγράμματα σπουδών, προσπαθώντας να προσελκύσει όσο περισσότερους φοιτητές μπορεί και αναγνωρίζοντας την παντοκρατορία πια της Αγγλικής γλώσσας. Μέχρι στιγμής πάντως η πλειοψηφία των ξενιτεμένων μας φοιτητών βρίσκεται στην Αγγλία. Πρόκειται για τους υποψηφίους που δεν κατάφεραν να περάσουν τη βάση του 10 ή αυτούς που οριακά την πέρασαν και δεν κατάφεραν να πετύχουν σε σχολή της αρεσκείας τους, μη έχοντας πολλά μόρια, και προτίμησαν την... ξενιτιά.
Θα θυμάστε τη δεκαετία του 70 και του 80 που οι ξενιτεμένοι μας φοιτητές προτιμούσαν τις σπουδές στην Ιταλία πόσοι επέστρεφαν χωρίς το πτυχίο τους τελικά. Πόσα χρόνια έχετε αλήθεια να ακούσετε στο περιβάλλον σας κάποιο παιδί να πήγε για σπουδές στην Αγγλία και να γύρισε χωρίς πτυχίο; Πώς γίνεται και «μεταμορφώνονται» οι υποψήφιοι που δεν γίνονται δεκτοί στην Ελλάδα λόγω χαμηλού επιπέδου, και στην Αγγλία διαπρέπουν; Οι εδώ φοιτητές που ήταν καλύτεροι μαθητές δυσκολεύονται να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους και μόνο το 56% των υποψηφίων ολοκληρώνει τις σπουδές του σε εύλογο χρόνο, ενώ στην Μεγάλη Βρετανία το 71% των φοιτητών τελειώνει στην ώρα του, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ. Μήπως τελικά, παρά τα όσα λέγονται, το επίπεδο σπουδών στην Αγγλία, στα πανεπιστήμια που προτιμούν οι Έλληνες γονείς, είναι πολύ χαμηλό; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Μεγάλη Βρετανία διαθέτει μερικά από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Δεν είναι όλα έτσι όμως.
Επιστρέφουμε λοιπόν στη δεκαετία του 70 και θα ξαναρχίσουμε να στέλνουμε τα παιδιά μας στην ξενιτιά για σπουδές; Όχι βέβαια. Το μάθημά μας το πήραμε. Το σχέδιο ήταν οι 15.000 υποψήφιοι που δεν περνούν τη βάση του 10 να φοιτούν στα ιδιωτικά πανεπιστήμια που θα λειτουργούσαν νόμιμα στην Ελλάδα από το 2008-2009. Μην ξεχνάμε ότι η παρούσα βουλή είναι αναθεωρητική με εντολή να αναθεωρήσει μεταξύ άλλων και το άρθρο 16.

Η δίκαιη (;) λύση

Το λογικό είναι να μην επιχειρείται η οικονομική στήριξη της περιφέρειας μέσω της τσέπης των οικογενειών των φοιτητών. Υπάρχουν κι άλλοι τρόποι. Ειδικά όταν σκεφτόμαστε ότι υπάρχουν ακόμη αδιάθετα κονδύλια από το Γ ΚΠΣ. Το επίσης λογικό είναι οι προσφερόμενες θέσεις στο κέντρο να αντιστοιχούν περίπου στο ποσοστό του πληθυσμού που ζει στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 στους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης ζουν 4.978.574 άνθρωποι σε συνολικό πληθυσμό 10.934.097 κατοίκων. Δηλαδή στο κέντρο ζει το 45,53% του συνολικού πληθυσμού. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ μακριά από το 34,76% των προσφερομένων θέσεων στις Ανώτατες Σχολές. Βρίσκεται όμως σχετικά κοντά στον πραγματικό αριθμό των εισακτέων, με ποσοστό 42%. Κάθε περαιτέρω μείωσή του θα αδικεί τους κατοίκους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Αναμένουμε λοιπόν την ανακοίνωση του φετινού αριθμού εισακτέων για να δούμε την εξέλιξη.

Κατανομή Εισακτέων σε Κέντρο και Περιφέρεια
Έτος	Αθήνα Θεσσαλονίκη	Περιφέρεια	Σύνολο	Ποσοστό στο κέντρο
2000	35805	45925	81730	43,8%
2001	34295	45025	79320	43,23%
2002	33115	44510	77625	42,66%
2003	31860	44020	75880	41,98%
2004	32210	45610	77820	41,39%
2005	30465	45628	76093	40,03%
2006	28950	49640	78590*	36,83%
2007	27330	51280	78610*	34,76%
θεωρητικός αριθμός λόγω της βάσης του 10