Το αλαλούμ της Παιδείας

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 17/2/2008

Ο Υπουργός Παιδείας κ. Στυλιανίδης συγκάλεσε ημερίδα των στελεχών της εκπαίδευσης, δηλαδή των περιφερειακών διευθυντών εκπαίδευσης, των διευθυντών και των προϊσταμένων των γραφείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Μια τέτοια ημερίδα δεν είχε διοργανωθεί ποτέ στο παρελθόν. Πέρα από τα συγχαρητήρια στον υπουργό, απορία δημιουργείται για τον τρόπο συντονισμού του μηχανισμού του Υπουργείου Παιδείας μέχρι τώρα. Η απάντηση προφανής: ανεπαρκής συντονισμός, πλήρης αναποτελεσματικότητα, όπως έχουμε γράψει πολλές φορές μέχρι τώρα από αυτές τις στήλες. Ένα παράδειγμα είναι η αναφορά του υπουργού στην ομιλία του προς τα στελέχη της εκπαίδευσης στο θέμα της έγκαιρης εκτύπωσης και διανομής των βιβλίων. Φανταστείτε ότι σχεδόν 45 χρόνια μετά την έναρξη της δωρεάν διανομής των βιβλίων στους μαθητές των δημοσίων σχολείων της χώρας, το ζήτημα ακόμη δεν έχει λυθεί, όπως τόνισε ο υπουργός στην ομιλία του. Συναρμοδιότητα υπουργείων, καθυστερήσεις, προφανώς αδιαφορία και ανικανότητα, δεν επιτρέπουν την έγκαιρη εκτύπωση και προώθηση των βιβλίων στα σχολεία Ο Υπουργός είπε ότι προσπαθεί να λύσει το πρόβλημα των βιβλίων, που πολύ λίγες χρονιές ήταν στην ώρα τους στα σχολεία. Αυτό και άλλα πολλά, αυτονόητα, ανέφερε στην ομιλία του, που προσπαθεί να αντιμετωπίσει και που, προφανώς, δεν περίμενε να συναντήσει όταν ήρθε στο Υπουργείο Παιδείας. Ας τα δούμε αναλυτικά.

Η χρηματοδότηση.

Το Υπουργείο Παιδείας είναι το πρώτο Υπουργείο σε απορροφητικότητα πόρων από το Γ ΚΠΣ έχοντας φτάσει περίπου στο 80% των συνολικών πόρων. Στόχος που θέτει ο Υπουργός να μη χαθεί ούτε ένα ευρώ. Αμέσως αντιλαμβανόμαστε ότι χρήματα για την παιδεία τελικά υπάρχουν. Απλά δεν είναι ικανοί οι διοικητικοί μηχανισμοί να τα απορροφήσουν. Και όσοι ασχολούνται με την παιδεία γνωρίζουν ότι τα απορροφούμενα κονδύλια σπαταλιούνται με πενιχρά αποτελέσματα. Κλασικό παράδειγμα τα νέα βιβλία της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, που τόσες διαμαρτυρίες γονιών και εκπαιδευτικών ξεσήκωσαν. Δεν αναφέρομαι στο βιβλίο της Ιστορίας της ΣΤ Δημοτικού. Το πρόβλημα είναι δυστυχώς πολύ μεγαλύτερο, απλά όλοι έμειναν στο βιβλίο της Ιστορίας.
Αν τα πράγματα στην εκπαίδευση δεν διορθωθούν θα σπαταληθούν χωρίς αποτέλεσμα και τα χρήματα του Δ ΚΠΣ, που ανέρχονται σε 2,2 δις € για το διάστημα 2008-2013 και θα δαπανηθούν στο σύνολό τους σε άυλες δράσεις που αφορούν την επιμόρφωση και τον γενικότερο εκσυγχρονισμό. Δηλαδή θα εξατμιστούν.

Η Διοίκηση.

Ο μεγάλος ασθενής της εκπαίδευσης. Αναχρονιστικό χαρακτήρισε το οργανόγραμμα του Υπουργείου ο κ. Στυλιανίδης. Επικαλυπτόμενες αρμοδιότητες και έλλειψη ατομικής ευθύνης των στελεχών είναι τα προβλήματα του διοικητικού μηχανισμού, σύμφωνα με τον Υπουργό. Να προσθέσουμε εμείς εδώ και την κομματοκρατία που δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα, καθώς φέρνει σε υπεύθυνες θέσεις ανθρώπους με μοναδικό τους προσόν την κομματική τους ταυτότητα. Αδύνατο λοιπόν να λειτουργήσει το σύστημα με τέτοια προβλήματα. Σκεφτείτε ότι το Υπουργείο Παιδείας δεν μπορεί να έχει ένα σύστημα μηχανοργάνωσης, ώστε να γνωρίζει που υπηρετεί ο κάθε υπάλληλός του. Ο Υπουργός που θα ασχοληθεί με την οργάνωση και τη διοίκηση αυτού του χάους θα έχει επιτελέσει πραγματικά σοβαρό έργο. Δεν χρειαζόμαστε συνεχώς ανακοινώσεις για μεταρρυθμίσεις και άλλα μεγαλόστομα. Κάποιον με κοινή λογική και διάθεση για δουλειά κι όχι για επικοινωνιακά τρυκ έχει ανάγκη η εκπαίδευση. Γιατί βαρεθήκαμε ν’ ακούμε ότι η εκπαίδευση είναι η πρώτη προτεραιότητα και να εννοούν από το τέλος...

Οι τοποθετήσεις των εκπαιδευτικών.

Είπε ο κ. Στυλιανίδης: «Οι εκπαιδευτικοί να ξέρουν εγκαίρως σε ποιο σχολείο τοποθετούνται και να έχουμε τη δυνατότητα και πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς να έχουμε απολύτως λυμένο το ζήτημα της τοποθέτησης των εκπαιδευτικών, ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε και τα εισαγωγικά επιμορφωτικά σεμινάρια και να μην παρατηρείται αυτή η καθυστέρηση που παρατηρείται τα άλλα χρόνια.» Κάθε χρόνο ακολουθείται η ίδια διαδικασία: μεταθέσεις, αποσπάσεις, μόνιμοι διορισμοί, διορισμός αναπληρωτών. Δεν έχουν καταφέρει τόσα χρόνια να τελειώνουν όλα αυτά μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου. Είναι πολλές φορές τραγικό να ξέρεις ότι όντως υποχρηματοδοτείται η εκπαίδευση, αλλά αν υπήρχε κοινή λογική και στοιχειώδης διοίκηση τα πράγματα στο χώρο της παιδείας θα ήταν πολύ καλύτερα και με τα ίδια λιγοστά χρήματα.
Ένα παράδειγμα που ανέφερε και ο Υπουργός και έχω γράψει στο παρελθόν είναι οι κλειστές αυλές των σχολείων τις απογευματινές ώρες. Στις πόλεις που δεν έχουν ίχνος πρασίνου, χωρίς αθλητικές εγκαταστάσεις, τα σχολεία το απόγευμα είναι κλειστά. Δηλαδή κι εκεί που υπάρχουν οι χώροι για να ξεδώσουν τα παιδιά μας τσιγκουνευόμαστε ένα φύλακα το απόγευμα. Παράλογο.

Πτυχία με αντίκρισμα.

Το ζήτημα φαίνεται να απασχολεί τον Υπουργό, σε αντίθεση με τους προκατόχους του που αδιαφορούσαν για τη σύνδεση των πτυχίων με την αγορά εργασίας. Είπε ο Υπουργός: «Επίσης, ζητήσαμε από τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ να προσαρμόσουν τα αναλυτικά τους προγράμματα στην καινούργια ονομασία τους, που συνδέεται με τα συγκεκριμένα επαγγελματικά δικαιώματα, ώστε ο απόφοιτός τους να γνωρίζει ότι φεύγοντας απ’ αυτή τη Σχολή μπορεί να βρει προοπτική στην αγορά εργασίας.
Δυστυχώς υπήρχαν πάρα πολλές σχολές, 33 ΤΕΙ και νομίζω πάνω από 10 Πανεπιστήμια, τα οποία δεν είχαν κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα ή είχαν αλληλοεπικαλυπτόμενα ή δίδαμε προοπτική στα παιδιά να σπουδάσουν σε Σχολές που δεν θα τις είχε ανάγκη η αγορά τα επόμενα χρόνια. Φτάσαμε σε σημείο σήμερα να ζητούμε δασκάλους, γιατί πριν πολλά-πολλά χρόνια κανείς δεν είπε στους μαθητές ότι σπουδάζοντας στην Παιδαγωγική Ακαδημία μπορείτε εύκολα την επόμενη ώρα, επειδή υπάρχει ανάγκη, να βρείτε δουλειά.»
Κακά τα ψέματα η ελληνική οικογένεια εδώ και δεκαετίες αντιμετωπίζει τις σπουδές των παιδιών της ως επένδυση κοινωνικής και επαγγελματικής ανόδου. Όσες αντιρρήσεις και να έχουμε το να υπάρχει μια στοιχειώδης αντιστοιχία των σπουδών και των επαγγελμάτων είναι απαραίτητο. Αυτό βεβαίως απαιτεί την ίδρυση των τμημάτων όχι με κριτήριο το βόλεμα κάποιων καθηγητών ή την ανάπτυξη της περιφέρειας, η ανάπτυξη πρέπει να γίνει με άλλους τρόπους.