Σχολές με μέλλον

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 2/12/2007

Μετά από διαδοχικές συναντήσεις του Υπουργού Παιδείας κ. Στυλιανίδη με τη ΓΣΕΕ και τον ΣΕΒ, αποφασίστηκε η συνεργασία του φορέα των εργαζομένων και του φορέα των εργοδοτών στην έρευνα για τα επαγγέλματα του μέλλοντος και τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας.
Το πρόβλημα, μέχρι τώρα, είναι ότι η ίδρυση των νέων πανεπιστημιακών τμημάτων γίνεται κατόπιν εισήγησης της συγκλήτου του ενδιαφερόμενου πανεπιστημίου και του Συμβουλίου Ανώτατης Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΣΑΠΕ) ή του αντίστοιχου των ΤΕΙ (ΣΑΤΕ). Πολλές φορές παρεμβαίνουν και οι τοπικές κοινωνίες της περιφέρειας, προσδοκώντας χρήματα στην πόλη τους. Κανείς απ’ όλους αυτούς δεν έχει ως κριτήριο την ανάγκη εύρεσης εργασίας των μελλοντικών αποφοίτων. Το αποτέλεσμα της ίδρυσης των τμημάτων μ’ αυτό τον τρόπο είναι ότι έχουμε τη μεγαλύτερη ανεργία πτυχιούχων στις χώρες του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ). Η ανεργία των πτυχιούχων στην Ελλάδα φτάνει το 7%, ενώ στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι κατά μέσο όρο 4%. Η διαφορά είναι μεγάλη και οφείλεται ότι κανείς αρμόδιος δεν πιστεύει ότι οι πτυχιούχοι πρέπει να χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους για να κερδίζουν… τα προς το ζην. Έτσι κατ’ επανάληψη οι πρώην υπουργοί κ. Γιαννάκου και Αρσένης δήλωσαν ότι η απόκτηση του πτυχίου δεν έχει καμία σχέση με την εργασία. Έχοντας ως θεωρία την αδιαφορία για τις επαγγελματικές προοπτικές των πτυχιούχων μας, φτάνουμε στο σημείο να έχουμε υπερπροσφορά πτυχιούχων σ’ ένα τομέα και έλλειψη σε άλλους. Τυπικό σύγχρονο παράδειγμα είναι οι θεολόγοι και οι δάσκαλοι. Σε επαγγελματική απόγνωση οι πρώτοι, σε μεγάλη έλλειψη οι δεύτεροι. Παρουσιάζεται δηλαδή ανεργία όχι μόνο λόγω των ραγδαίων αλλαγών που φέρνει η παγκοσμιοποίηση, αλλά και εξ’ αιτίας της άρνησης να ασχοληθούμε με το σχεδιασμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης λαμβάνοντας και αυτή την παράμετρο υπόψη μας. Στον πίνακα μπορείτε να δείτε τα τμήματα που δημιουργήθηκαν την τελευταία τετραετία χωρίς οι απόφοιτοί τους να έχουν επαγγελματικές προοπτικές. Τα τμήματα πριν το 2004 είναι πάρα πολλά, γιατί επιχειρήθηκε μεγάλη διεύρυνση και διασπορά των τμημάτων σε κάθε πόλη και κωμόπολη, χωρίς να ασχοληθεί κανείς ούτε με τα επαγγελματικά δικαιώματα, ούτε φυσικά με τις επαγγελματικές προοπτικές των πτυχιούχων τους.

Νέα τμήματα χωρίς επαγγελματικές προοπτικές των πτυχιούχων τους
Τμήμα	Έτος λειτουργίας
Σλαβικών Σπουδών Πανεπιστημίου Αθηνών	2008
Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων Πελοποννήσου (Κόρινθος)	2007
Μουσειολογίας, Μουσειογραφίας και Σχεδιασμού Εκθέσεων ΤΕΙ Πάτρας (Πύργος)	2007
Θεωρητικών Σπουδών Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών	2006
Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνίας ΤΕΙ Ιονίων Νήσων (Αργοστόλι)	2005
Φιλολογίας Πελοποννήσου (Καλαμάτα)	2005
Διαχείρισης Πολιτισμ. Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών Ιωαννίνων (Αγρίνιο)	2004
Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Παντείου και Κοινωνικής Πολιτικής Παντείου (κατάτμηση υπάρχοντος τμήματος)	2004

Φυσικά είναι λάθος να πάμε στο άλλο άκρο και να καταργήσουμε όλα τα τμήματα που τα πτυχία τους δεν έχουν ζήτηση στην αγορά εργασίας. Το ζητούμενο δηλαδή δεν είναι η υποταγή της εκπαίδευσης στις ανάγκες της αγοράς, αλλά η προσπάθεια εύρεσης σημείου ισορροπίας. Η υποταγή της εκπαίδευσης στις ανάγκες της αγοράς μετατρέπει την εκπαίδευση σε κατάρτιση, με αποτέλεσμα να «κλείνουν» μυαλά, αντί να «ανοίγουν», ως οφείλει να κάνει η εκπαίδευση.
Οι φοιτητές πληρώνουν ακριβά το πτυχίο τους. 50.000€ κοστίζει το πτυχίο με σπουδές σε άλλη πόλη. Αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι αυτά τα χρήματα δεν περισσεύουν στις οικογένειες. Τα δαπανούν προσδοκώντας καλύτερο μέλλον για τα παιδιά τους. Όταν αποκτούν ένα πτυχίο χωρίς αντίκρισμα, τότε αρχίζουν την απεγνωσμένη αναζήτηση του «μέσου», που θα τους οδηγήσει στην εργασία. Πως νομίζετε ότι γεμίζουν τα γραφεία των βουλευτών από απελπισμένους, που χάνουν την αξιοπρέπειά τους για μια θέση εργασίας.
Η συνάντηση λοιπόν της ΓΣΕΕ, του ΣΕΒ και του Υπουργού Παιδείας αποτελεί ένα ελπιδοφόρο μήνυμα. Θέλει δουλειά πολύ και λίγα λόγια μέχρι να φτάσουμε σε αποτέλεσμα. Γιατί πολλές φορές τέθηκαν θέματα προς συζήτηση, επιτροπές συστήθηκαν, πορίσματα βγήκαν και σε συρτάρια καταχωνιάστηκαν μέχρι που άλλαξε υπουργός και ξεχάστηκαν εντελώς…

Η τεχνική εκπαίδευση

του Στράτου Στρατηγάκη

Για άλλη μια φορά η τεχνική εκπαίδευση θα μας απασχολήσει με τρόπο δυσάρεστο. Μεταρρύθμιση στο πόδι που καταλήγει σε διάλυση είναι αυτό που αντικρίζουν οι ασχολούμενοι με την εκπαίδευση.
Το προηγούμενο σχολικό έτος ξεκίνησαν τη λειτουργία τους τα ΕΠΑΛ (Επαγγελματικά Λύκεια). Με το καλημέρα είχαν μείωση των μαθητών τους κατά 30% σε σχέση με τα ΤΕΕ που λειτουργούσαν μέχρι πέρυσι. Αιτίες; Η σύγχυση που προκάλεσε η λειτουργία τους χωρίς μέχρι την τελευταία στιγμή να είναι σαφές ποιο θα είναι το μέλλον αυτών των μαθητών. Φέτος πολλοί μαθητές που γράφτηκαν στα ΕΠΑΛ, όταν αντίκρισαν την οργάνωση και τη λειτουργία τους πήραν μετεγγραφή για τα Γενικά Λύκεια. Λογικό είναι τα παιδιά δεν κάνουν λάθος καταλαβαίνουν πολύ καλά τι γίνεται.
Φέτος παράλληλα ξεκίνησε και η λειτουργία των ΕΠΑΣ (Επαγγελματικές Σχολές). Ενώ τα μαθήματα ξεκίνησαν το Σεπτέμβρη, τα αναλυτικά προγράμματα των μαθημάτων τους αποφασίστηκαν τον Οκτώβρη. Δηλαδή ποιος διδάσκει ποιο μάθημα και σε ποιους ήταν άγνωστο με την έναρξη του σχολικού έτους. Όπως καταλαβαίνετε βιβλία δεν υπάρχουν. Από τη στιγμή που δημοσιεύεται το αναλυτικό πρόγραμμα ενός μαθήματος μέχρι να φτάσουν τα βιβλία στα χέρια των μαθητών μεσολαβούν τριάμισι έως τεσσεράμισι χρόνια. Αυτό αποδείχθηκε από τα νέα βιβλία του Δημοτικού και του Γυμνασίου. Το συμπέρασμα είναι ότι οι ΕΠΑΣ στήθηκαν στο πόδι ή καλύτερα η έναρξη της λειτουργίας τους έπρεπε να μετατεθεί κατά τρία τουλάχιστον χρόνια, ώστε να προλάβουν να οργανώσουν τη λειτουργία τους. Ακολουθήθηκε όμως η λογική «να προλάβουμε να δείξουμε έργο». Αν αυτό οδηγεί στην απαξίωση ενός θεσμού από τη γέννησή του κιόλας, μάλλον δεν ενδιαφέρει τους ιθύνοντες.
Προχειρότητας συνέχεια λοιπόν. Τον περασμένο Ιούνιο καθορίστηκαν, με μια σειρά υπουργικών αποφάσεων, οι κύκλοι τομείς και ειδικότητες των ΕΠΑΛ και οι ειδικότητες των ΕΠΑΣ καθώς και ο ελάχιστος αριθμός μαθητών για τη λειτουργία των τμημάτων.
Κατανοώντας το Υπουργείο Παιδείας ότι είναι αδύνατο από τον Ιούνιο μέχρι το Σεπτέμβριο να προκηρυχθεί η συγγραφή βιβλίων, να ολοκληρωθεί η συγγραφή τους, να τυπωθούν και να μοιραστούν στους μαθητές, επιτρέπει την αγορά των βιβλίων από το ελεύθερο εμπόριο. Κανένα πρόβλημα δεν έχω για την αγορά των βιβλίων από το εμπόριο. Σύμφωνα όμως με τις προδιαγραφές που έθεσε το Υπουργείο Παιδείας, πρέπει αυτά να συμφωνούν με τα αναλυτικά προγράμματα, που το Υπουργείο, μέσω του παιδαγωγικού ινστιτούτου αποφασίζει. Το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών όμως της φυσικής τη Β Λυκείου ΕΠΑΛ, για παράδειγμα, δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο, λίγο πριν την προκήρυξη των εκλογών. Τα αναλυτικά προγράμματα των ειδικοτήτων των ΕΠΑΣ δημοσιεύτηκαν, όπως είδαμε, τον Οκτώβριο. Δηλαδή δεν προλαβαίνει το Υπουργείο να προχωρήσει στην έκδοση των βιβλίων, ως οφείλει, αλλά και τα βιβλία που θα προμηθευτεί από το εμπόριο είναι αδύνατο να καλύπτουν τις προδιαγραφές που το ίδιο βάζει, αφού δεν υπάρχει χρόνος για τη συγγραφή τους ούτε από τους εκδότες. Το συμπέρασμα είναι ότι όσο κι αν προσπαθήσουν κάποιοι την τελευταία στιγμή είναι αδύνατο να υπάρξουν κατάλληλα βιβλία στην ώρα τους στην τεχνική εκπαίδευση. Αν αυτό δεν είναι διάλυση, τότε τι θα χαρακτηρίζατε εσείς ως διάλυση;