Νέος υπουργός παλιά προβλήματα

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 23/9/2007

Ένας νέος υπουργός θα αναλάβει την ηγεσία στο Υπουργείο Παιδείας από τη Δευτέρα. Φυσικά δεν γνωρίζω ποιος ή ποια θα είναι, γνωρίζω όμως τα προβλήματα που θα κληθεί ν’ αντιμετωπίσει.

Το πρόβλημα με αριθμούς.

Κάθε τρία χρόνια διεξάγεται ο διαγωνισμός Pisa του ΟΟΣΑ (Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη). Ο διαγωνισμός αυτός εξετάζει το επίπεδο γνώσης της μητρικής γλώσσας, των μαθηματικών και της φυσικής. Σε σύνολο σαράντα χωρών η Ελλάδα καταλαμβάνει θέσεις μετά την τριακοστή. Η αποτυχία προφανής. Ο διαγωνισμός αυτός διεξάγεται στην ηλικία των 15 ετών, που συμπίπτει με το τέλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα.
Στις πανελλήνιες εξετάσεις οι μαθητές σε ηλικία 18 ετών εξετάζονται σε έξι μαθήματα, έχοντας ήδη επιλέξει την κατεύθυνση που τους ταιριάζει και προφανώς έχουν καλύτερες επιδόσεις. Τέσσερις στους δέκα μαθητές δεν καταφέρνουν να περάσουν τη βάση του 10. Δεν μπορούν δηλαδή ούτε στοιχειωδώς να χειριστούν την ύλη που μαθαίνουν στο σχολείο.
Αντιλαμβάνεστε ότι έχουμε φτάσει στο απροχώρητο. Αυτό θα παραλάβει ο νέος υπουργός παιδείας, για το οποίο δεν έχει ευθύνες μόνο η απερχόμενη υπουργός παιδείας κα Γιαννάκου, αλλά όλοι οι υπουργοί τα τελευταία τριάντα χρόνια.

Η εκπαίδευση κύκλους κάνει.

Κάθε νέος υπουργός σχεδόν θεωρεί καθήκον του να αποδομήσει το έργο του προηγούμενου. Τα γεγονότα το δείχνουν. Στην τεχνική εκπαίδευση πριν δέκα χρόνια υπήρχε το ΤΕΛ (Τεχνικό Επαγγελματικό Λύκειο), οι απόφοιτοι του οποίου έπαιρναν απολυτήριο λυκείου ισότιμο με του Γενικού Λυκείου και είχαν δικαίωμα πρόσβασης στα ΤΕΙ και στα ΑΕΙ. Ο κ. Αρσένης το 1999-2000 ίδρυσε τα ΤΕΕ στερώντας από τους μαθητές το ισότιμο απολυτήριο και την πρόσβαση στα ΑΕΙ. Η κα Γιαννάκου το 2006 κατήργησε τα ΤΕΕ και ίδρυσε τα ΕΠΑΛ (Επαγγελματικά Λύκεια) δίνοντας ξανά απολυτήριο λυκείου ισότιμο με του Γενικού και επιτρέποντας την πρόσβαση στα ΑΕΙ. Είναι προφανές ότι δεν έχει σημασία, αυτή τη στιγμή, ποιος έχει δίκιο. Σημασία έχει ότι στα τελευταία δέκα χρόνια αλλάξαμε δύο φορές «γραμμή πλεύσης».
Στην εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση το ίδιο έγινε. Το απαξιωμένο απολυτήριο Λυκείου προσπάθησε να αναβαθμίσει ο κ. Αρσένης για να υποβαθμιστεί ξανά από τον επόμενο υπουργό. Τα εξεταζόμενα μαθήματα από τέσσερα το 1998 έγιναν δεκατέσσερα το 2000, με εξετάσεις και στη Β Λυκείου, για να μειωθούν σε εννέα και τελικά να γίνουν έξι με παράλληλη κατάργηση των εξετάσεων της Β Λυκείου.
Το μέγεθος του προβλήματος δεν επιτρέπει πια τέτοιους χειρισμούς, που κύριο χαρακτηριστικό έχουν τον ορίζοντα υπουργικής θητείας, δε γίνεται δηλαδή κάθε υπουργός να προσπαθεί ν’ αλλάξει όλη την εκπαίδευση σε τρία χρόνια. Πρέπει επιτέλους να σκεφτούμε, τι θέλουμε να γνωρίζει η επόμενη γενιά και να ξεκινήσουμε από το νηπιαγωγείο για να εκπαιδεύσουμε την επόμενη γενιά θέτοντας συγκεκριμένους στόχους και φυσικά ξεκινώντας από την αρχή. Όσο αυτονόητο κι αν ακούγεται αυτό στην Ελλάδα είναι αδύνατο, μέχρι τώρα, να συμβεί. Ιδού η πρόκληση για τον επόμενο υπουργό. Βέβαια ο νέος υπουργός γνωρίζει ότι το υπουργείο παιδείας «τρώει» τους υπουργούς του. Θυμηθείτε τον κ. Κοντογιαννόπουλο που χρειάστηκε ν’ αλλάξει κόμμα για να ξαναβγεί βουλευτής και τον κ. Αρσένη που δεν τα κατάφερε να εκλεγεί βουλευτής μετά την εφαρμογή της μεταρρύθμισής του. Γι’ αυτό είναι πρόκληση για το νέο υπουργό παιδείας να στηθεί ξανά η παιδεία σε σταθερές βάσεις κι όχι να αρχίζουμε τις αλλαγές από το Λύκειο ή το Πανεπιστήμιο.

Το σχολείο είναι αναποτελεσματικό.

Το παράδειγμα της διδασκαλίας της πληροφορικής είναι πιστεύω χαρακτηριστικό. Όλα τα σχολεία έχουν πια εργαστήρια πληροφορικής. Ακόμη κι αν δεν αποτελούν την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, αυτό δεν επηρεάζει την παρεχόμενη εκπαίδευση. Έχουμε λοιπόν υπολογιστές, έχουμε πολλούς νέους και ορεξάτους καθηγητές, όλους πτυχιούχους ΑΕΙ και ΤΕΙ πληροφορικής κι όμως τα παιδιά μας πληροφορική δεν μαθαίνουν στο σχολείο.
Η πληροφορική διδάσκεται μία μόνο ώρα την εβδομάδα στο Γυμνάσιο, ναι σωστά διαβάσατε. Από τις 35 διδακτικές ώρες την εβδομάδα αφιερώνουμε μόνο μία στην πληροφορική. Στο Λύκειο το μάθημα είναι προαιρετικό!!! Τα προβλήματα συνεχίζονται. Δεν υπάρχει κρατικό πιστοποιητικό πληροφορικής.
Τι θα έπρεπε να γίνεται; Οι μαθητές θα έπρεπε να διδάσκονται επαρκώς υπολογιστές και μετά να πιστοποιούνται οι γνώσεις τους με το κρατικό πιστοποιητικό γνώσης υπολογιστών. Αυτό το αυτονόητο δεν συμβαίνει, με αποτέλεσμα τα παιδιά να τρέχουν στις σχολές πληροφορικής για να προμηθευτούν το πιστοποιητικό, που είναι πια απαραίτητο για το διορισμό στο δημόσιο!!! Απίστευτα πράγματα δεν ξέρεις αν πρέπει να κλαις ή να γελάς. Φυσικά σε λίγο θ’ αρχίσουν να κατηγορούν τις ιδιωτικές σχολές πληροφορικής, όπως και τα φροντιστήρια ως παραπαιδεία. Είναι προφανές ότι οι άνθρωποι δεν ευθύνονται για την ανεπάρκεια του σχολείου. Αντίθετα μαθαίνουν τα παιδιά μας πληροφορική, γιατί αλλιώς ποιος θα τα μάθαινε;
Βλέπουμε λοιπόν ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει πρόβλημα στόχων και σχεδιασμού για την υλοποίηση των στόχων που θα τεθούν. Το επόμενο θέμα που προκύπτει είναι πρόβλημα ανεπαρκούς διοίκησης. Το εντυπωσιακό είναι ότι οι στόχοι και ο έλεγχος για την υλοποίησή τους δεν κοστίζουν πολύ. Το αίτημα για τη διάθεση του 5% του ΑΕΠ για την εκπαίδευση, αίτημα με το οποίο προφανώς συμφωνώ, δεν αρκεί για να μας εξασφαλίσει την επιτυχία. Μπορεί κάποια στιγμή να δοθούν αυτά τα χρήματα, αλλά με τον υπάρχοντα σχεδιασμό και διοίκηση θα ξοδευτούν χωρίς επιτυχία.

Το σχολείο είναι βαρετό.

Ακριβώς επειδή το σχολείο είναι αναποτελεσματικό καταντάει βαρετό για τα παιδιά. Βλέπουν ώρες να χάνονται χωρίς αποτέλεσμα και το σχολείο απαξιώνεται μέσα τους. Ρωτήστε ένα μαθητή του δημοτικού ποια είναι η καλύτερη ώρα στο σχολείο. Το διάλειμμα θα σας πει. Ρωτήστε ένα μαθητή Λυκείου. Θα σας πει ότι τσάμπα πάει στο σχολείο, αφού όσα χρειάζεται τα μαθαίνει στο φροντιστήριο. Δυστυχώς αυτή είναι η πραγματικότητα. Φυσικά όποιος θέλει μπορεί να κλείνει τα μάτια του και τ’ αυτιά του στην πραγματικότητα και να εξαγγέλλει νέες μεταρρυθμίσεις.

Ο νέος υπουργός.

Ο νέος υπουργός παιδείας ελπίζω κατ’ αρχήν να έχει σχέση με την εκπαίδευση. Ελάχιστοι υπουργοί είχαν σχέση με το αντικείμενο και αυτό φάνηκε από την απόδοσή τους. Η εκπαίδευση πάσχει σοβαρά, αλλά και ο διορισμός ψυχιάτρου στη θέση του υπουργού παιδείας δεν απέδωσε. Θα καταλάβουμε όλοι γρήγορα τις προθέσεις του μόλις δούμε με ποιους τομείς θ’ ασχοληθεί, πέρα από τη διαχείριση των θεμάτων ρουτίνας. Αν τον δούμε να ξεκινάει από το νηπιαγωγείο, θα καταλάβουμε ότι προσπαθεί σοβαρά και θα πρέπει να έχει τη στήριξη όλων για να πετύχει. Αν όμως δούμε ότι κύριο μέλημά του είναι να αλλάξει για μία ακόμα φορά το σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, τότε θα ξέρουμε ότι έκανε λάθος αρχή. Το σύστημα εισαγωγής πράγματι θέλει αλλαγή, όπως και πολλά άλλα στην εκπαίδευση, αλλά δεν αρχίζουμε από εκεί.
Καλή δύναμη και καλή επιτυχία μένει να ευχηθούμε στο νέο υπουργό, όποιος κι αν είναι και πρέπει να γνωρίζει ότι οι όποιες αποφάσεις του μπορεί να βοηθήσουν τα παιδιά μας να μάθουν κι εμάς τους εκπαιδευτικούς να νιώσουμε πιο δημιουργικοί στο σχολείο.