Τα λάθη στη βαθμολόγηση
του Στράτου Στρατηγάκη
Δημοσιεύτηκε 22/7/2007
«Προσέξτε ώστε όπου υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις, να γίνεται ένας έλεγχος». Αυτή η οδηγία δίνεται κάθε χρόνο από το Υπουργείο Παιδείας προς τους προέδρους των βαθμολογικών κέντρων. Λογικό θα μου πείτε, να προσπαθεί το Υπουργείο Παιδείας να περιορίζει το φαινόμενο των μεγάλων αποκλίσεων μεταξύ των βαθμολογητών. Είναι γνωστό ότι μία μονάδα διαφορά σε ένα από τα έξι μαθήματα μπορεί να δώσει μέχρι και πάνω από 100 μόρια διαφορά. Όταν η εισαγωγή παίζεται σε 5 και δέκα μόρια, αντιλαμβάνεστε ότι οι αποκλίσεις στη βαθμολόγηση πλήττουν την αξιοπιστία των εξετάσεων.
Η οδηγία του Υπουργείου προς τους προέδρους των βαθμολογικών κέντρων, που αναφέρω στην αρχή, παρ’ ότι δείχνει λογική, αποδεικνύει ότι επί της ουσίας δεν γίνονται όσα πρέπει για να εξασφαλιστεί η αξιοπιστία των εξετάσεων και το Υπουργείο μένει στα ευχολόγια, ένα εκ των οποίων είναι η συγκεκριμένη οδηγία. Αν θέλεις να μην έχεις αποκλίσεις, όχι μόνο στα Αγγλικά, αλλά σε όλα τα μαθήματα, πρέπει να κάνεις συγκεκριμένες ενέργειες, όπως θα δούμε παρακάτω.
Πρώτο ζήτημα που προκύπτει είναι η επιλογή των εξεταζομένων μαθημάτων. Στον πίνακα 1 βλέπετε το ποσοστό των γραπτών που αναβαθμολογούνται κάθε χρόνο. Οι… πρωταθλητές των αναβαθμολογήσεων είναι η Νεοελληνική γλώσσα γενικής παιδείας, η Νεοελληνική Λογοτεχνία της θεωρητικής κατεύθυνσης και τα Αρχαία κατεύθυνσης. Φαίνεται λογικό σε μαθήματα φιλολογικά, που γίνονται δεκτές διαφορετικές απόψεις, να υπάρχουν αποκλείσεις. Δε γίνεται όμως καμία προσπάθεια να επιτευχθεί η σύγκλιση των βαθμολογιών. Η σύγκλιση αυτή μπορεί να γίνει κατ’ αρχήν με τη σωστή επιλογή μαθημάτων. Η εξέταση στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας έχει αποτύχει να ξεχωρίσει την ήρα από το στάρι, αφού περίπου ένα στα τέσσερα γραπτά κάθε χρόνο αναβαθμολογείται.
| Πίνακας 1 αναβαθμολογήσεων γραπτών των πανελληνίων εξετάσεων. | |||||
ΜΑΘΗΜΑ |
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ |
ΠΟΣΟΣΤΟ ΓΡΑΠΤΩΝ ΠΟΥ ΑΝΑΒΑΘΜΟΛΟΓΗΘΗΚΑΝ |
|||
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
||
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ |
ΓΕΝ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ |
21,95 |
24,35 |
21,08 |
21,92 |
ΙΣΤΟΡΙΑ |
ΓΕΝ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ |
8,96 |
11,87 |
9,02 |
5,04 |
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ & ΣΤΟΙΧ. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ |
ΓΕΝ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ |
1,93 |
1,87 |
1,85 |
2,00 |
ΦΥΣΙΚΗ |
ΓΕΝ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ |
1,36 |
0,82 |
1,39 |
0,33 |
ΒΙΟΛΟΓΙΑ |
ΓΕΝ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ |
1,39 |
1,89 |
1,90 |
1,84 |
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ |
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤ. |
6,87 |
9,33 |
6,89 |
7,75 |
ΛΑΤΙΝΙΚΑ |
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤ. |
1,21 |
0,97 |
0,82 |
0,79 |
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ |
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤ. |
21,99 |
25,64 |
24,16 |
19,36 |
ΙΣΤΟΡΙΑ |
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤ. |
13,53 |
8,61 |
7,30 |
7,13 |
ΒΙΟΛΟΓΙΑ |
ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤ. |
1,98 |
3,06 |
2,24 |
1,17 |
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ |
ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤ. |
2,93 |
1,62 |
3,22 |
2,02 |
ΦΥΣΙΚΗ |
ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤ. |
1,90 |
2,35 |
1,27 |
1,21 |
ΧΗΜΕΙΑ |
ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤ. |
0,89 |
0,59 |
0,68 |
0,54 |
ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ |
ΤΕΧ/ΚΗΣ ΚΑΤ. 1 |
0,36 |
0,00 |
1,66 |
0,99 |
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ |
ΤΕΧ/ΚΗΣ ΚΑΤ. 1 |
2,15 |
1,88 |
2,71 |
2,41 |
ΦΥΣΙΚΗ |
ΤΕΧ/ΚΗΣ ΚΑΤ. 1 |
0,90 |
1,69 |
1,35 |
1,28 |
ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ |
ΤΕΧ/ΚΗΣ ΚΑΤ. 1 |
0,18 |
0,18 |
0,00 |
0,28 |
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ |
ΤΕΧ/ΚΗΣ ΚΑΤ. 2 |
1,95 |
1,12 |
2,00 |
1,64 |
ΦΥΣΙΚΗ |
ΤΕΧ/ΚΗΣ ΚΑΤ. 2 |
1,13 |
1,45 |
0,90 |
1,16 |
ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ & ΔΙΟΙΚ. ΕΠΙΧ. |
ΤΕΧ/ΚΗΣ ΚΑΤ. 2 |
3,59 |
2,14 |
1,83 |
0,70 |
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜ. ΣΕ ΠΡΟΓΡ. ΠΕΡΙΒ. |
ΤΕΧ/ΚΗΣ ΚΑΤ. 2 |
2,42 |
3,00 |
2,90 |
3,66 |
ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ |
ΕΠΙΛΟΓΗΣ |
2,29 |
2,54 |
2,19 |
0,73 |
Τι σημαίνει όμως η αναβαθμολόγηση και πώς αυτή επηρεάζει την αξιοπιστία των εξετάσεων;
Για να παραπεμφθεί ένα γραπτό σε αναβαθμολόγηση πρέπει η διαφορά των βαθμών των δύο βαθμολογητών να είναι μεγαλύτερη των 12 μονάδων στην εκατοντάβαθμη κλίμακα, δηλαδή μεγαλύτερη των 2,4 μονάδων στην εικοσάβαθμη κλίμακα. Τότε το γραπτό δίνεται σε τρίτο βαθμολογητή, που κατά το νόμο πρέπει να είναι έμπειρος, ο οποίος βαθμολογεί ξανά το γραπτό, χωρίς να βλέπει τους βαθμούς των δύο πρώτων βαθμολογητών. Ο τελικός βαθμός προκύπτει από το μέσο όρο βαθμών και των τριών βαθμολογητών. Στον πίνακα 2 βλέπουμε παραδείγματα αναβαθμολογήσεων. Στο πρώτο παράδειγμα ο υποψήφιος βαθμολογήθηκε με 90 (18 στην εικοσάβαθμη κλίμακα) και 60 (15 στην εικοσάβαθμη κλίμακα) από το δεύτερο βαθμολογητή. Ο τελικός βαθμός μετά την αναβαθμολόγηση είναι 15,8. Το πιθανότερο είναι το γραπτό να αξίζει περίπου για 18 και να έκανε λάθος ο δεύτερος βαθμολογητής. Το λάθος αυτό το πληρώνει ο υποψήφιος που βαθμολογείται με 15,8, δηλαδή δύο μονάδες λιγότερες από όσες του αξίζουν, που θα του δώσουν περίπου 150 με 200 μόρια λιγότερα. Η διαφορά στα μόρια είναι τόσο μεγάλη που δικαιολογεί την ανησυχία των υποψηφίων, δε δικαιολογεί όμως την αδράνεια του υπουργείου, όχι μόνο τώρα, αλλά εδώ και δεκαετίες.
Στο δεύτερο παράδειγμα βλέπουμε έναν υποψήφιο που ενώ ο πρώτος βαθμολογητής του έβαλε 60 (12 στην εικοσάβαθμη κλίμακα) τελικά βρέθηκε με 8,6 και είναι πιθανό να μην έπιασε τη βάση του 10, άρα να έμεινε εκτός της ανώτατης εκπαίδευσης! Μία ακόμη απόδειξη της αδυναμίας της βάσης του 10 να λειτουργήσει αντικειμενικά.
|
Πίνακας 2 Παραδείγματα αναβαθμολογήσεων |
|||||
|
1ος βαθμολογητής |
2ος βαθμολογητής |
αναβαθμολογητής |
Τελικός βαθμός σε εκατοντάβαθμη κλίμακα |
Τελικός βαθμός σε εικοσάβαθμη κλιμακα |
1ο παράδειγμα |
90 |
60 |
88 |
79,3 |
15,8 |
2ο παράδειγμα |
60 |
25 |
45 |
43,3 |
8,6 |
Τι μπορεί να γίνει για να διασφαλιστεί η σωστή βαθμολόγηση.
Αν ο αριθμός των αναβαθμολογήσεων σ’ ένα μάθημα είναι μεγάλος, όπως στη Νεοελληνική Γλώσσα (Έκθεση) και στη Νεοελληνική Λογοτεχνία τότε μπορούν να γίνουν οι εξής ενέργειες:
Να αλλάξει ο τρόπος εξέτασης του μαθήματος, ώστε με την καλύτερη επιλογή των θεμάτων να γίνει αντικειμενικότερη η βαθμολόγηση.
Να δίνονται πλήρεις λύσεις και οδηγίες βαθμολόγησης από την Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων (ΚΕΕ), όπου θα αναφέρεται πως βαθμολογείται βήμα – βήμα κάθε πιθανή λύση. Όσο κι αν ακούγεται αυτονόητο, αυτό δεν συμβαίνει, με αποτέλεσμα σε κάθε βαθμολογικό κέντρο να ισχύουν διαφορετικά κριτήρια βαθμολόγησης. Συσκέπτονται οι βαθμολογητές κάθε μαθήματος και αποφασίζουν τον τρόπο βαθμολόγησης. Ο τρόπος βαθμολόγησης μπορεί να είναι διαφορετικός στα Χανιά από τη Θεσσαλονίκη. Δυναμιτίζεται έτσι η αξιοπιστία της διαδικασίας βαθμολόγησης.
Αν για σειρά ετών δεν μπορεί να μειωθεί ο αριθμός των αναβαθμολογούμενων γραπτών, το συγκεκριμένο μάθημα να εξαιρείται από τα κριτήρια επιλογής για τις ανώτατες σχολές, όπως πρέπει να συμβεί με τη Νεοελληνική Λογοτεχνία ή να μειωθεί το βάρος του στο Γενικό Βαθμό Πρόσβασης, πολλαπλασιαζόμενο με συντελεστή μικρότερο του 1, όπως, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να συμβεί με τη Νεοελληνική Γλώσσα, για να μειώνονται οι αδικίες. Στις πανελλήνιες εξετάσεις πρέπει να εξετάζονται μαθήματα που κατ’ αρχήν η βαθμολογία τους είναι αξιόπιστη. Οι πανελλήνιες εξετάσεις είναι διαγωνισμός συμπλήρωσης θέσεων. Το πιο σημαντικό σ’ αυτό το θεσμό είναι να ξεχωρίζουν οι υποψήφιοι με βάση αντικειμενικά κριτήρια.
Οι βαθμολογητές πρέπει να εκπαιδεύονται στη βαθμολόγηση των γραπτών, ώστε να αποφεύγονται οι μεγάλες αποκλείσεις μέσω της εκπαίδευσης και αξιολόγησης. Όταν ένας βαθμολογητής παρουσιάζει κάθε χρόνο αποκλίσεις στη βαθμολογία του, όντας πολύ αυστηρός ή πολύ χαλαρός, τότε ο συγκεκριμένος βαθμολογητής χρειάζεται… εκπαίδευση. Η εκπαίδευση των βαθμολογητών είναι φυσικά κάτι που ποτέ δεν γίνεται στην Ελλάδα.
Τι από όλα’ αυτά , ή οποιαδήποτε άλλα, κάνει το Υπουργείο Παιδείας; Τίποτε απολύτως. Όλες του οι ενέργειες εξαντλούνται στην εντολή - ευχολόγιο που ανέφερα στην αρχή. Βλέπετε το μείζον στη ζωή μας θεωρούν ότι είναι πότε θα γίνουν οι εκλογές…
© Στράτος Στρατηγάκης.