1976-2006

του Στράτου Στρατηγάκη

Δημοσιεύτηκε 21/5/2006

30 χρόνια εισαγωγικές εξετάσεις για τα ΑΕΙ και ΤΕΙ

του Στράτου Στρατηγάκη

30 χρόνια εκτός θέματος

του Στράτου Στρατηγάκη

Οι εισαγωγικές εξετάσεις για τα ΑΕΙ και ΤΕΙ αποτελούν μια καθοριστική στιγμή στη ζωή των εφήβων. Η επιτυχία δίνει χαρά, αίσθηση δικαίωσης για την προσπάθεια τόσων χρόνων, αισιοδοξία, ενώ αντίθετα, η αποτυχία φέρνει πόνο και θλίψη.
Τι έχει αλλάξει τα τελευταία 30 χρόνια σ’ αυτή τη διαδικασία; Πως διαμορφώνονται οι προτιμήσεις τώρα και τότε; Έχει νόημα ο θόρυβος που γίνεται κάθε χρόνο ή όχι; Υπάρχει κάποια βελτίωση, παρακολουθούνται οι αλλαγές στην κοινωνία, την οικονομία και τις προτιμήσεις των υποψηφίων; Θα επιχειρήσω μια σύγκριση, με βοηθό το βιβλίο του κ. Μανόλη Δρεττάκη «Οι εισαγωγικές εξετάσεις για τα ΑΕΙ» και τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από το Υπουργείο Παιδείας.

Πίνακας 1
	1976	2006	ποσοστό αύξησης
υποψήφιοι	78.360	98.140	25,24
θέσεις ΑΕΙ	11.360	36.485	221,17
θέσεις ΤΕΙ	7.515	42.390	464,07

Βλέπουμε στον πίνακα 1 ότι ο αριθμός των υποψηφίων παρουσίασε πολύ μικρή άνοδο. Παρότι περισσότεροι μαθητές τώρα στοχεύουν σε ανώτατες σπουδές η υπογεννητικότητα δεν επέτρεψε να φανεί σημαντική αύξηση, ενώ θεαματική αύξηση είχαμε στις θέσεις που προσφέρονται στα ΑΕΙ και ΤΕΙ, αίτημα των καιρών αλλά και μοναδικός τρόπος να ανακοπεί η φυγή των φοιτητών σε άλλες χώρες. (Ιταλία, Ρουμανία, Βουλγαρία και Γιουγκοσλαβία ήταν τότε στην κορυφή των προτιμήσεων). Το θετικό της μεγαλύτερης παραγωγής πτυχιούχων είναι η βελτίωση του μορφωτικού επιπέδου των νεότερων και το αρνητικό η ανεργία των πτυχιούχων, η οποία προκύπτει και από την λάθος κατανομή τους στις σχολές.
Ο πίνακας 2 μας δείχνει τον τρόπο σκέψης των υποψηφίων, όπως εκφράζεται από τον αριθμό των υποψηφίων που δήλωσαν ως πρώτη τους προτίμηση την κάθε σχολή ή τμήμα.

Πίνακας 2: αριθμός υποψηφίων που δήλωσαν την κάθε σχολή ως πρώτη προτίμηση
	1976	2005
Χημικών Μηχανικών Μετσοβίου	2821	148
Ναυπηγών Μετσοβίου	1839	74
Μηχανολόγων Μετσοβίου	1676	444
Πολιτικών Μηχανικών Μετσοβίου	1583	1226
Ηλεκτρολόγων Μηχανικών Μετσοβίου	753	1861
Ηλεκτρολόγων Μηχανικών Θεσσαλονίκης	764	692
Μαθηματικών Αθήνας	927	347
Μαθηματικών Θεσσαλονίκης	586	293
Βιολογίας Αθήνας	120	297
Ιατρικής Αθήνας	4832	1107
Ιατρικής Θεσσαλονίκης	1866	553
Οικονομικό Αθήνας	7810	292
ΑΣΟΕ (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθήνας)	7041	524
Νομική Αθήνας	7184	1547
Νομική Θεσσαλονίκης	2805	739
Νομική Θράκης	525	283

Μεγάλες εκπλήξεις και ανατροπές μας περιμένουν μελετώντας τον πίνακα 2. Επειδή τα περιφερειακά πανεπιστήμια ήταν λίγα το 1976 και προσέφεραν λίγες θέσεις, είναι σωστό να συγκρίνουμε το πανεπιστήμιο και το πολυτεχνείο της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης τότε και τώρα. Διαφορετικά κινδυνεύουμε να καταλήξουμε σε λανθασμένα συμπεράσματα.
Στις παραδοσιακά υψηλής ζήτησης σχολές του Μετσοβίου Πολυτεχνείου της Αθήνας, βλέπουμε τους τελευταίους του 1976 να γίνονται πρώτοι το 2006. Σε μεγάλη άνοδο οι Ηλεκτρολόγοι, είναι βλέπετε οι μηχανικοί των Υπολογιστών, σε μεγάλοι πτώση οι χημικοί μηχανικοί λόγω της συνεχούς αποβιομηχάνισης, σε πτώση και οι κάποτε ένδοξοι ναυπηγοί γιατί τα ναυπηγεία δεν πηγαίνουν καλά και αντιμετωπίζουν προβλήματα λειτουργίας ή κλείνουν. Προσέξτε ακόμη την χαμηλή ζήτηση των ηλεκτρολόγων σε σχέση με το Μαθηματικό, κάτι που έχει πλήρως αντιστραφεί τώρα με την μεγάλη ανεργία των μαθηματικών.

Πίνακας 3
	αριθμός εισακτέων 1976	αριθμός εισακτέων 2006
Ιατρική Αθήνας	250	160
Ιατρική Θεσσαλονίκης	150	180
Ιατρική Πάτρας	0	100
Ιατρική Ιωαννίνων	0	90
Ιατρική Λάρισας	0	55
Ιατρική Κρήτης	0	70
Ιατρική Αλεξανδρούπολης	0	100
Σύνολο Ιατρικής	400	755
Φιλολογία Αθήνας	353	350
Φιλολογία Θεσσαλονίκης	224	270
Φιλολογία Ιωαννίνων	221	275
Φιλολογία Πάτρας	0	165
Φιλολογία Κρήτης	0	150
Φιλολογία Καλαμάτας	0	50
Σύνολο Φιλολογίας	798	1250
Νομική Αθήνας	706	445
Νομική Θεσσαλονίκης	488	400
Νομική Κομοτηνής	250	450
Σύνολο Νομικής	1444	1295
Ηλεκτρολόγοι Μετσοβίου	75	260
Ηλεκτρολόγοι Θεσσαλονίκης	37	200
Ηλεκτρολόγοι Πάτρας	58	220
Ηλεκτρολόγοι Ξάνθης	32	210
Σύνολο Ηλεκτρολόγων	202	890
Μαθηματικών Αθήνας	265	285
Μαθηματικών Θεσσαλονίκης	219	160
Μαθηματικών Πάτρας	224	230
Μαθηματικών Ιωαννίνων	172	220
Μαθηματικών Κρήτης	0	150
Μαθηματικών Σάμου	0	150
Σύνολο Μαθηματικών	880	1195

Όπου βλέπετε 0 στον αριθμό των εισακτέων αφορά σχολές που δεν είχαν ιδρυθεί το 1976.
Παρατηρούμε την αύξηση κατά 340% των θέσεων στους ηλεκτρολόγους, ανάγκη της σημερινής εποχής. Ταυτόχρονα παρατηρούμε ότι έχουμε μείωση των θέσεων στις Νομικές. Παρ’ όλα αυτά ο αριθμός των δικηγόρων είναι εξαιρετικά μεγάλος, εκ του οποίου προκύπτει και η μεγάλη ανεργία. Αν υπολογίσουμε περίπου 1.100 τους αποφοίτους κάθε χρονιάς των Νομικών Σχολών, τότε έχουμε τα τελευταία 30 χρόνια περίπου 33.000 δικηγόρους κάτω των 55 ετών. Αυτοί οι 33.000 δικηγόροι έχουν μπροστά τους άλλα 20 χρόνια δουλειάς, κατά μέσο όρο. Τι να πεις στους φετινούς υποψηφίους της Νομικής; Πόσο δύσκολη θα είναι η σταδιοδρομία τους. Τουλάχιστον δεν είχαμε την ίδρυση νέων τμημάτων, όπως συνέβη με τους φιλολόγους και τους μαθηματικούς. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι μπορούν να εργαστούν ως φιλόλογοι και οι απόφοιτοι των τμημάτων Ιστορίας και Αρχαιολογίας αλλά και οι απόφοιτοι των τμημάτων Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, ανεβάζοντας τον αριθμό των εισακτέων κάθε χρόνο σ’ αυτές τις σχολές σε πάνω από 3.000. Το αδιέξοδο των σημερινών φιλολόγων είναι λοιπόν προφανές. Στις ιατρικές σχολές έχουμε διπλασιασμό των θέσεων, αλλά εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι οι περισσότεροι φοιτητές που πήγαν στο εξωτερικό να σπουδάσουν, γύρισαν πίσω ως γιατροί ή πήραν μετεγγραφή στο 2ο έτος. Στην Ιατρική της Αθήνας ξεκινούσαν 250 φοιτητές στο 1ο έτος και στο 2ο έτος γίνονταν 800 με τις μετεγγραφές εξωτερικού. Ευτυχώς οι μετεγγραφές εξωτερικού απαγορεύτηκαν κι έτσι έληξε αυτό το ζήτημα, αφού όμως πρώτα δημιούργησε υπερπληθυσμό γιατρών και χειροτέρευση των υπηρεσιών υγείας λόγω πλασματικής παροχής τους.
Πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι στη Γερμανική Φιλολογία της Θεσσαλονίκης οι θέσεις που προσφέρονταν το 1976 ήταν 100 και έμειναν τελικά κενές οι 60. Το 2005 οι προσφερόμενες θέσεις ήταν 120 και έμειναν κενές 10 και για το 2006 οι θέσεις αυξήθηκαν σε 170! Αντίστοιχα στην Ιταλική Φιλολογία Θεσσαλονίκης οι εισακτέοι το 1976 ήταν 100, οι κενές θέσεις 81. Το 2005 οι εισακτέοι ήταν 90 και έμειναν κενές 28 θέσεις. Έτσι οι εισακτέοι αυξήθηκαν για το 2006 σε 125, ώστε να αυξηθούν οι κενές θέσεις ...
Αυτές είναι μερικές από τις διαφορές, αλλά και τις ομοιότητες, που υπάρχουν τα τελευταία 30 χρόνια στις εισαγωγικές εξετάσεις.

Χρειάζεται τελικά αλλαγή το εξεταστικό σύστημα;

30 χρόνια τώρα γίνονται συζητήσεις επί συζητήσεων για το εξεταστικό. Να’ ναι 4 τα μαθήματα κι όχι 6 ή 9. Να δίνουν εξετάσεις οι υποψήφιοι και στη Β Λυκείου ή όχι, οι Δέσμες έγιναν Επιστημονικά Πεδία, τα μόρια από 10.000 έγιναν 6.400, μετά 200 και τώρα 20.000. Όλα αυτά δεν έχουν κανένα νόημα αφού επηρεάζουν όλους τους υποψηφίους το ίδιο.
Εκείνο που έχει σημασία στο σύστημα εισαγωγής, είναι να είναι αδιάβλητο και να επιτυγχάνεται η βέλτιστη κατανομή των φοιτητών στις σχολές της επιθυμίας τους, χωρίς να δημιουργείται υπερπροσφορά πτυχιούχων σ’ ένα αντικείμενο και ελλείψεις αλλού. Δεν έχει σημασία η διαδικασία μέσω της οποίας θα επιτευχθεί ο στόχος αυτός. Κακά τα ψέματα ,στα περίπου 20 χρόνια που προετοίμαζα υποψηφίους για τις εξετάσεις διαπίστωσα πως όποιος ήθελε πραγματικά να πετύχει σε μια σχολή, εύκολα ή δύσκολα, τελικά τα κατάφερνε. Όλες αυτές οι συζητήσεις εκτός από περιττές είναι και αποπροσανατολιστικές. Πιστεύω πως έχουμε χάσει το νόημα της εκπαίδευσης είμαστε εκτός θέματος και αντί να κουβεντιάζουμε ποιος διδάσκει τι σε ποιους, πως και κυρίως γιατί αναλωνόμαστε σε συζητήσεις για τον αριθμό των εξεταζομένων μαθημάτων, τον τρόπο υπολογισμού των μορίων και γενικά για τη διαδικασία εισαγωγής.

Μία ακόμη αλλαγή του εξεταστικού συστήματος προ των πυλών.

Οι περισσότεροι Υπουργοί Παιδείας προσπαθούν ν’ αλλάξουν τον τρόπο εισαγωγής, πιστεύοντας ότι αυτό συνιστά εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Γιατί γίνεται αυτό; Διότι ο τζίρος των εισαγωγικών εξετάσεων είναι πολύ μεγάλος. Το κέντρο ανάπτυξης εκπαιδευτικής πολιτικής της ΓΣΕΕ προσδιόρισε την ετήσια δαπάνη των οικογενειών για το όνειρο του πτυχίου στο ποσό των 230 εκατομμυρίων €. Καταλαβαίνετε λοιπόν το κίνητρο των εμπλεκομένων. Οι καθηγητές της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και οι φροντιστές προσπαθούν να κρατήσουν υπό τον έλεγχό τους την εισαγωγή, από την άλλη οι πανεπιστημιακοί προσπαθούν να καθιερώσουν προπαρασκευαστικό έτος στα πανεπιστήμια, ώστε να καρπωθούν μέρος του ασύλληπτου τζίρου. Βέβαια όταν ρωτούνται για το που θα βάλουν τους χιλιάδες που θα προκύψουν στην Ιατρική, για παράδειγμα, αρχίζουν τις αλχημείες. Ενώ όλοι αγωνίζονται να φέρουν το εξεταστικό σύστημα στα μέτρα τους το Υπουργείο Παιδείας προσπαθεί, αυτή την εποχή, να προωθήσει μέτρα, που ως αποτέλεσμα έχουν τη δημιουργία κοινού έτοιμου για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.

Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τους πραγματικούς σκοπούς μιας ακόμη αλλαγής του εξεταστικού συστήματος. Μπορούμε όμως να καταλάβουμε τα αποτελέσματα που θα έχουν στους υποψηφίους, στα παιδιά μας δηλαδή.

Κατάργηση των Πανελληνίων εξετάσεων της Β Λυκείου.

Καταργήθηκε το «βάπτισμα του πυρός», που έπαιρναν οι μαθητές, χωρίς καμία συνέπεια αν βελτιώνονταν στην Γ Λυκείου. Τώρα οι μαθητές τελειώνουν το Λύκειο χωρίς να γνωρίζουν τις πραγματικές τους δυνατότητες μια και δεν έχουν μετρηθεί σε επίπεδο πέρα από το σχολείο τους. Το αποτέλεσμα είναι ότι όταν αντιλαμβάνονται πως πιθανόν το διάβασμά τους δεν ήταν αρκετό, είναι πια αργά. Έχουν χάσει την εισαγωγή τους και θα πρέπει να ξαναδώσουν εξετάσεις χάνοντας έναν επιπλέον χρόνο.

Θέσπιση βαθμολογικής βάσης (10 ή 10.000 μόρια) για την εισαγωγή στα ΑΕΙ – ΤΕΙ.

Ο μαθητής που λόγω του προηγούμενου μέτρου δεν έχει αίσθηση των πραγματικών του δυνατοτήτων, απλά «κόβεται». Μέχρι να τελειώσει όμως το Λύκειο τον αφήνουν χαλαρό. Αν ένας μαθητής έχει για παράδειγμα στα Μαθηματικά στο Α και στο Β τετράμηνο 08 και γράψει τον Ιούνιο 01 θα περάσει αν έχει 15 στα Θρησκευτικά. Αντιλαμβάνεστε ότι το να μείνει κάποιος στο Λύκειο είναι περίπου απίθανο. Θα κοπεί μόλις τελειώσει και θα έχουμε μεγάλη συσσώρευση μαθητών που θα έχουν τελειώσει το Λύκειο και δεν θα μπορούν να πάνε στο πανεπιστήμιο. Άρχισε να σχηματίζεται το κοινό για τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια.
Τι θα κάναμε αν πραγματικά μας ενδιέφερε η εκπαίδευση των παιδιών μας; Θα τα είχαμε από κοντά, δεν θα επιτρέπαμε να περνάνε όλοι οι αδιάβαστοι από τη μια τάξη στην επόμενη χωρίς έλεγχο. Όποιος έχει διδάξει γνωρίζει ότι αν δεν κατακτήσεις τη γνώση μιας τάξης είναι αδύνατο να ανταποκριθείς στην επόμενη και μοιραία χάνεις το τρένο της μάθησης.

Μεταφορά φοιτητών από τα κεντρικά στα περιφερειακά Πανεπιστήμια.

Δίνουμε ζωή στην εγκαταλειμμένη περιφέρεια με τα χρήματα των άτυχων οικογενειών , ταυτόχρονα κάνουμε το κόστος της «δωρεάν» παιδείας εξαιρετικά υψηλό. Δημιουργούμε και μια ομάδα γονιών που σκεπτόμενοι έξυπνα θα πουν: «Γιατί να στείλω το παιδί μου να σπουδάσει Βιολογία στην Κρήτη, ενώ ήθελε να σπουδάσει στην ιατρική;» Το κόστος σπουδών σε πόλη μακριά από την οικογενειακή εστία είναι, σύμφωνα με έρευνα που έγινε στο Πολυτεχνείο Κρήτης, τουλάχιστον 8.000€ το χρόνο. Θα σκεφτεί λοιπόν ο γονιός να δώσει τα ίδια χρήματα ως δίδακτρα σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο και να σπουδάσει το παιδί του ιατρική, που πραγματικά ήθελε, χωρίς να ξενιτευτεί κιόλας. Το κοινό για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια αυξάνει σιγά – σιγά.

Απαγόρευση στους υποψηφίους να είναι υποψήφιοι σε πολλές σχολές ταυτόχρονα.

Αυτό το μέτρο δεν έχει ακόμη θεσμοθετηθεί, απλά το έχει αναφέρει η Υπουργός Παιδείας σε συνεντεύξεις της. Κάτι αντίστοιχο συνέβαινε πριν το 2000, τον καιρό των δεσμών ως εξεταστικού συστήματος. Οι πολύ καλοί μαθητές επέλεγαν τότε την 2η δέσμη, το σημερινό 3ο Επιστημονικό πεδίο, τις Επιστήμες Υγείας. Δεν είχαν δικαίωμα να δηλώσουν άλλες σχολές. όσοι δεν κατάφερναν να αριστεύσουν στις πανελλαδικές εξετάσεις και να περάσουν στην ιατρική, μη έχοντας άλλη επιλογή κατέληγαν στο ΤΕΙ Νοσηλευτικής, που είχε βάση τότε 17. όσοι έγραφαν κάτω από 17 δεν εισάγονταν πουθενά. Χάνονταν δηλαδή καλά μυαλά, που δεν πετύχαιναν πουθενά, ενώ άλλοι πετύχαιναν σε άλλες σχολές με πολύ χαμηλότερες επιδόσεις. Η επιστροφή σ’ αυτό το σύστημα θα δημιουργήσει πολλά προβλήματα. Δεν είναι δυνατό ένας μαθητής 18 χρονών να διαθέτει τέτοια αυτογνωσία, ώστε να υπολογίσει με ακρίβεια την πιθανότητα επιτυχίας. Το κοινό για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια αυξάνει και γίνεται και ποιοτικό, αφού πια εμπλουτίζεται και με καλούς μαθητές.

Με τα μέτρα που περιέγραψα παραπάνω έχουμε δημιουργήσει:

Ένα σημαντικό αριθμό υποψηφίων που είναι καλοί μαθητές, αλλά δεν κατάφεραν να περάσουν σε σχολή γιατί, υπερεκτιμώντας τις δυνατότητές τους, έθεσαν υψηλότερους στόχους απ’ αυτούς που μπορούσαν να πετύχουν.
Έναν άλλο αριθμό υποψηφίων που υποεκτιμώντας τις δυνατότητές τους θα πετύχουν σε μια σχολή που δεν τους ενδιαφέρει και προφανώς θα είναι δυσαρεστημένοι.
Έναν αριθμό υποψηφίων που πέτυχαν σε σχολή της προτίμησής τους αλλαά στην περιφέρεια και αντιμετωπίζουν κόστος σπουδών τουλάχιστον 8.000€ το χρόνο.
Ένα σημαντικό αριθμό υποψηφίων που κόπηκαν λόγω της βάσης 10 και οι οποίοι δεν είναι καλοί μαθητές.
Σ’ όλους αυτούς προσθέστε και τους 20.000 υποψηφίους, που περισσεύουν έτσι κι αλλιώς, γιατί οι υποψήφιοι είναι 98.000 περίπου και οι θέσεις 78.000 περίπου.

Όλοι αυτοί μπορεί να είναι από 40.000 μέχρι 60.000. κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει με ακρίβεια. Έχοντας τελειώσει το Λύκειο, χωρίς να έχουν εισαχθεί σε σχολή της αρεσκείας τους τι προοπτικές έχουν; Απεγνωσμένα θα ψάχνουν τρόπο να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Θα έρθει λοιπόν «ως μάννα εξ ουρανού», η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Σα να βλέπω μπροστά μου τους γονείς να επιχειρηματολογούν, προσπαθώντας να εξηγήσουν γιατί η εγγραφή του παιδιού τους σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο ήταν μονόδρομος. Θα χρειαστεί βέβαια ένα νέο δάνειο, που θα προστεθεί στο στεγαστικό και τις πιστωτικές κάρτες. Το θέμα είναι πως θα έχουν απόλυτο δίκιο οι άνθρωποι. Θα τους έχουν φτιάξει έτσι τις συνθήκες, που η επιλογή όντως θα είναι μονόδρομος...
Μένει να μας εξηγήσουν ποιον ακριβώς σκοπό θα εξυπηρετήσουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, αφού καθώς φαίνεται αποφάσισαν να τα δημιουργήσουν. Είναι άραγε ανεπαρκή τα δημόσια; Ποιος όμως καθορίζει το νομικό πλαίσιο στο οποίο κινούνται; Ποιος καθορίζει τον τρόπο χρηματοδότησης, ποιος χρηματοδοτεί ή υποχρηματοδοτεί, ποιος τα φορτώνει με όσους φοιτητές θέλει, ποιος εφάρμοσε τη λογική κάθε χωριό και ΤΕΙ κάθε πόλη και ΑΕΙ;
Αν λοιπόν είναι ανεπαρκή τα δημόσια πανεπιστήμια υπεύθυνος είναι κύρια το Υπουργείο Παιδείας. Η λύση λοιπόν δεν είναι η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, αλλά η σωστή λειτουργία του Υπουργείου Παιδείας του οποίου η ανεπάρκεια δημιούργησε τα προβλήματα.
Αν αντίθετα είναι επαρκή τα δημόσια πανεπιστήμια, τότε είναι απλώς περιττά τα ιδιωτικά.
Κάποιος μας οφείλει εξηγήσεις για την αναγκαιότητά τους, για το κόστος που θα επωμιστούμε για να σπουδάσουμε τα παιδιά μας...